H2 Schatkist Aarde: 2.1 Het gezicht van de aarde veranderd

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2

2.1 Het gezicht van de aarde veranderd

Hoe oud is de aarde eigenlijk?

Waar gaat dit hoofdstuk over?

In vogelvlucht gaan we door de geschiedenis van de aarde

en leren we waaruit de aarde bestaat en hoe we de aarde als mens kunnen gebruiken.

§ 2.1: Het gezicht van de aarde verandert

Leerdoelen:

Je weet hoe de aarde veranderde in de afgelopen 4,6 miljard jaar.

Je begrijpt waardoor het leven op aarde grote veranderingen onderging.

Je kunt met behulp van de geologische kalender verschillen tussen perioden aflezen.

Ontstaan van de aarde

Ongeveer 4,6 mld jaar geleden als gloeiend hete bol.

Langzame afkoeling --> vorming aardkorst, mantel en kern

TIJD	GEBEURTENIS
13.800.000.000	Oerknal Brokken gesteente smelten samen
4.600.000.000	Aarde ontstaat
4.500.000.000	Aardkorst half gesmolten Meteorietenregen (met zoutkristallen) Giftige aarde
3.900.000.000	Ontstaan van oceanen (waterdamp) Wilde zee, stormen en orkanen

TIJD	GEBEURTENIS
3.800.000.000	Ontstaan van eilandjes (door vulkanen) 1e leven in de zee = oer bacteriën Chemische verbindingen met mineralen Oer bacteriën ontwikkelen zich tot algen, algen produceren zuurstof
3.700.000.000	Grootste ijstijd ontstaat. Aarde volledig bedekt met ijs en sneeuw

TIJD	GEBEURTENIS
540.000.000 (Cambrium)	Voldoende zuurstof, juiste temperatuur. Ontwikkeling van planten, sponzen en koralen. Trilobieten Explosie van leven in zee
480.000.000 (Ordovicium)	Het stikt van het leven in zee Op land nog niets, te hoge UV straling vd zon. Langzaamaan ontwikkeling van de ozonlaag. Hierdoor kunnen mossen en varens ontstaan op de eilanden. Steeds meer zuurstof, ontwikkeling bomen, nog meer zuurstof, sommige vissen ontwikkelen longen

TIJD	GEBEURTENIS
439.000.000 (Siluur) 395.000.00 (Devoon) 360.000.000 (Carboon)	Eerste landplanten Eerste zaadjes van planten Ontwikkeling van poten
350.000.000 (Carboon)	Nog meer zuurstof Reuzeninsecten, mega pissenbedden Eieren op land, het is Tijd van de Reptielen
250.000.000 (Perm)	Enorme vulkaanuitbarstingen. Daardoor sterft bijna alles uit = massa-extincties 95% in zee en 75% op land

Bekijk op de volgende dia het filmpje.

Je kan de hele aflevering kijken, maar de belangrijkste delen zijn tussen de tijden (minuten en seconden):
* 00.19 - 03.26
* 05.19 - 07.57
* 09.44 - 12.08

hetklokhuis.nl

TIJD	GEBEURTENIS
200.000.000 (Trias / Jura /Krijt)	Tijd van de Dinosauriers Kwamen voort uit de reptielen Hebben 165.000.000 jaar geleefd Veel verschillende soorten (plantenters / roofdieren) Skeletten bewijzen hun bestaan Zij waren de baas van de wereld Kleine zoogdieren leefden onder de grond
66.000.000 (Tertiair)	Meteorietinslag, zo groot als een berg. Mega explosie bij Chicxulub (Mexico) Dinosauriërs sterven uit. (= mega-extinctie)
65.000.000	De kleine zoogdieren komen boven de grond

TIJD (Kwartair)	GEBEURTENIS
35.000.000	Meer ontwikkeling bij zoogdieren
10.000.000	Eerste mensapen
4.000.000	Eerste mens
2.500.000	Homo Habilis
2.000.000	Homo Erectus
1.000.000	Meer en meer soorten zoogdieren
200.000	IJstijd in Europa. Mammoeten en sabeltandtijgers
2024	Veel dieren sterven de laatste 35 jaar uit (door milieu veranderingen)

Maak de zin af:
De aanwezigheid van de
mens op aarde is......

Wat was de eerste levensvorm op aarde?

Eerste levensvormen

Bacteriën waren dus de eerste levensvormen op aarde

Doordat deze bacteriën de hoge concentratie CO2 omzetten in zuurstof werden complexere levensvormen mogelijk.

De geologische tijdschaal

Op basis van de evolutie van het leven op aarde is die geologische tijdschaal opgesteld.

Overgang van periodes

De meeste overgangen binnen deze tijdschaal worden veroorzaakt door massa-extincties waarin een groot deel van het leven massaal uitstierf.

Bijvoorbeeld:

- extreme afkoeling (440 en 370 mln jaar geleden)
- grote vulkaanuitbarstingen (250 mln jaar geleden)

- inslag meteoriet (65 mln jaar geleden)

OPDRACHT: 

Maak een samenvatting in de vorm van een infographic over een tijdperk.
Zie voorbeeld over Ordovicium

Wat moet er in staan?

In welke hoofdperiode vond dit tijdperk plaats?
Welke dieren kwamen er in die periode voor?
(ook afbeeldingen daarvan gebruiken)
Welke tijd vond dit tijdperk plaats?
Hoe zag de aarde er in die tijd uit?
Waar lag Nederland ongeveer in die tijd?
Welk klimaatomstandigheden waren er in die tijd?

?	Kwartair
?	Tertiair
?	Krijt
?	Jura
?	Trias
?	Perm
?	Carboon
?	Devoon

?	Siluur
?	Cambrium
?	Precambrium
?
?
?
?
?

HUISWERK

Voor de volgende les  heb je de volgende opdrachten gemaakt:

- Box 2.1= 1a of 1b (mag je zelf kiezen)

- Paragraaf 2.1.

Ook heb je een start gemaakt met de infographic.

Je hebt bijvoorbeeld de vragen opgezocht en beantwoord.