5.3: Internationale organisaties

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Historisch overzicht van de twintigste eeuw

H5: De Koude Oorlog

§ 3 internationale samenwerking

Leerdoelen

Aan het einde van deze uitleg kun je herkennen en uitleggen 

-waarom en hoe landen na WOII gingen samenwerken

-wat de VN is en doet

-hoe de Europese samenwerking steeds is uitgebreid. 

Wereldwijde samenwerking

Verenigde Naties (VN)

• Bijna alle landen ter wereld zijn lid van de Verenigde Naties (VN). Het belangrijkste doel is oorlog voorkomen.
  

• opvolger Volkenbond
  

VN

1. ieder land kan lid worden
2. ondertekening verklaring van rechten van de mens (zelfbeschikkingsrecht - gelijke rechten man/vrouw)
   
3. elke land heeft één stem  en is dus in principe gelijk
4. momenteel zijn 193 landen lid
   

Blauwhelmen

• Bewaken van de vrede en veiligheid in de wereld

• Meevechten om twee vijanden uit elkaar te houden of om de veiligheid te handhaven
  

Algemene vergadering

Veiligheidsraad

Algemene Vergadering

1. Komen elk jaar bijeen
2.  Stemmen over besluiten en ondernemen actie, bv over vrede, mensenrechten, economische vooruitgang

• Bijvoorbeeld: 
• -1948 Universele Verklaring rechten van de Mens 
• - oprichting UNICEF
  

Veiligheidsraad

1. Raad van 15 landen
2.  Vrede en veiligheid in de wereld
3. Er zijn vijf permanente (blijvende) leden (vetorecht) (VS, Frankrijk, Engeland, China en Rusland)
   
4. Er zijn tien wisselende niet-permanente leden (2 jaar)
5. Hoofd van de VN: secretaris-generaal (nu Portugees: António Guterres)
   

• strafmaatregelen - VN leger - vechten partijen scheiden - toezien op veiligheid -acties veroordelen

Uitlegfilmpje VN

www.google.com

Lubachfilmpje over VN

www.google.com

Unicef

• VN heeft diverse organisaties

•  Unicef kinderfonds Verenigde Naties
• Taken Unicef: voedsel uitdelen aan kinderen (noodhulp), onderwijs en gezondheidszorg.
  

Korea Oorlog

-juni 1950 - juli 1953 Korea-oorlog:
-communistisch Noord-Korea valt Zuid-Korea aan
-er zijn toen VN-militairen gestuurd
-de SU, permanent lid van de veiligheidsraad, was afwezig tijdens de vergadering waar dat is besloten,  dus zij maakten geen gebruik van hun VETO-recht

0

Vietnamoorlog

1957-1975
Tijdens een vergadering van de VN was er een voorstel om de Amerikaanse betrokkenheid in die oorlog te veroordelen. Uiteindelijk werden de VS niet veroordeeld:
zij maakten gebruik van hun VETO-recht. 

(Veto komt uit het Latijn, betekent: ik verbied)

VEEL KRITIEK OP VN

BEKIJK VOLGENDE SPOTPRENT EN LEG UIT WAT JE ZIET

Toelichting: Kofi= Kofi Annan, hij was lange tijd secretaris-generaal van de VN.

Let op de landen aan de rechterkant van de boot. Welke kritiek wordt op de VN gegeven?

 § 4.3 Europese samenwerking 

filmpje: gs EU

NA WO II

• Europa lag in puin, hulp van Amerika > Marshallhulp
• Voorwaarde: Europese samenwerking zodat oorlogen worden voorkomen
  
• EGKS: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal

Geschiedenis van de EU

1. 1951: Europese Gemeenschap voor kolen en staal. (EGKS) (geen oorlog!)
   
2. 1957: Europese Economische Gemeenschap. (EEG) : handel zonder belemmeringen
   
3. 1967: Europese Gemeenschap. (EG) : Europese samenwerking op veel gebieden (bv economie, industrie, landbouw, kernenergie)
4. 1993 Europese Unie 
   

Toenemende kritiek EU

Vanaf 1990 groeit de weerstand tegen de toenemende Europese eenwording. o.a. door schuldencrisis Griekenland, vluchtelingencrisis en coronacrisis.

• Europese burgers worden te weinig betrokken bij bestuur EU.
• Democratische controle van Europese instellingen kan beter. 
• Verlies zelfstandigheid individuele landen (verlies autonomie). 

Kritiek op de EU

Oneerlijke arbeid

Vrije verkeer van mensen en goederen zorgt er ook voor dat arbeiders uit lagelonenlanden van de EU (Polen en Romenië) naar Nederland komen. Sommige mensen zijn bang dat onze werlozen en jongeren minder kans hebben op een baan.

Bureaucratisch en log

Omdat de EU zo groot is duurt het soms erg lang voordat besluiten genomen worden en daadwerkelijk worden uitgevoerd. Is dit erg?

Democratische controle

Het Europees Parlement heeft niet heel veel macht. Dat komt omdat elke beslissing van de Europese Commissie en het EP ook altijd goedgekeurd moet worden door de Raad van Ministers. Hebben burgers dan nog wel genoeg invloed?

minder vrijheid

Hoe meer er Europees geregeld wordt, hoe minder Nederland zelf kan beslissen. Moet de EU nog wel verder uitbreiden? Er blijft dan steeds minder te belissen over voor Nederland

Duur

Per jaar ongeveer zes miljard. Hiervan kom ongeveer 3 miljard terug in de vorm van subsidies. Is zes miljard per jaar te veel geld?

Begrippen:

• Verenigde Naties
• Veiligheidsraad
• Algemene Vergadering
• Unicef
• Vetorecht
• EGKS
• EEG
• EG
• EU
  

Leerdoelen

1. Hoe kwam er meer wereldwijde samenwerking?
2. Welke organisaties vallen onder de VN?
3. Om welke redenen gingen Europese landen samenwerken en welke gevolgen had dit?