13.7 - Transplantaties en bloedtransfusies

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

Planning

• Terugblik 13.6 Afweer
•  

Aan de buitenkant van een
ziekteverwekker vind je...

1. Antistoffen
2. Antigenen
3. Enzymen
4. Antilichamen

Als reactie op een ziekteverwekker maakt een witte bloedcel....

1. Antigenen
2. Antistoffen
3. Antibiotica

Bij passieve immunisatie wordt iemand ingeënt met een verzwakte ziekteverwekker

1. Waar
2. Niet waar

Van welk type bescherming is er sprake bij bescherming door maagzuur?

1. Algemene afweer
2. Specifieke afweer
3. Natuurlijke immuniteit
4. Actieve immunisatie

Bij bescherming door een vaccinatie is er GEEN sprake van bescherming door...

1. Specifieke afweer
2. Natuurlijke immuniteit
3. Kunstmatige immuniteit
4. Actieve immunisatie

13.7 Leerdoelen

• Je kunt problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij transplantaties en auto-immuunziekten
•  Je kunt de rol van bloedfactoren bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor bij zwangerschap beschrijven.

Afweerreactie bij transplantaties

Bij een transplantatie wordt een weefsel of orgaan vervangen. 

Als dit weefsel of orgaan van een donor afkomstig is dan kun je een afstotingsreactie krijgen. 

Eiwitten (antigenen) op de cellen van het getransplanteerde weefsel of orgaan worden herkend als lichaamsvreemd. Het lichaam gaat antistoffen maken tegen deze antigenen. 

Auto-immuunziekte

Ziekte waarbij het afweersysteem een lichaamseigen eiwit niet meer herkent bijv. reuma (ontstoken gewrichten)

Gevolg: - er worden antistoffen gevormd tegen een
                  lichaamseigen eiwit

              - cellen met dit eiwit worden vernietigd (afstoten)

Bloedtransfusie

Bij bijvoorbeeld een ongeluk kun je bloed van een ander ontvangen: bloedtransfusie

Een patiënt moet bij voorkeur bloed ontvangen van een donor met dezelfde bloedgroep.

Bloedgroepen

Op het celmembraan van bloedcellen kunnen bloedfactoren voorkomen. Dit zijn lichaamsvreemde stoffen voor iemand die deze bloedfactoren niet heeft. 

• Bloedfactor A
• Bloedfactor B

Bloedgroepen: A, B, AB en 0

In het bloedplasma zitten antistoffen tegen de bloedfactoren die bij deze persoon zelf niet op de rode bloedcellen voorkomen.

Wanneer er bloed gegeven wordt aan iemand met antistoffen tegen de bloedfactoren van deze persoon, klonteren de rode bloedcellen samen.

Resusfactor (= ook bloedfactor)

Resusfactor

Bij resuspositief bloed (Rh+) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor

bij resusnegatief bloed (Rh-) niet.

Antiresus wordt gevormd als Rh- bloed in contact komt met Rh+ bloed

de vorming van antiresus verloopt langzaam.

resusfactor - zwangerschap

-> resus afwezig

-> kind wel resus = 

1e kind geeft de bloodstelling

-> ontwikkeling antilichamen

= antiresus

-> gevaar bij 2e zwangerschap

immuunsysteem valt baby aan 

Bloedgroepbepaling

Aan de slag

Opdracht 1 t/m 7

Iemand heeft op zijn rode bloedcellen bloedfactor B. Welke bloedgroep heeft deze persoon?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep 0

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Geen antigeen 

Antigeen A

Antigeen AB

Antigeen B