5.5 De huid

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5.5 De huid

Juist of onjuist?

1. In het kapsel van bowman in de nefronen vindt ultrafiltratie plaats

2. Bij een te hoge concentratie glucose in het bloed maakt de lever insuline aan

3. De huid is onderdeel van het uitscheidingstelsel

4. De huid is belangrijk voor het regelen van temperatuur

Jaap heeft een avondje flink gedronken. In de lever wordt ethanol afgebroken. In welk van de volgende bloedvaten zal haar ethanol-concentratie het laagst zijn.
De meting vindt ongeveer 1 uur na haar laatste alcoholische consumptie plaats

1. poortader
2. leverader
3. leverslagader

5.5 De huid

Leerdoelen

-  Je kunt de bouw en functies van de huid beschrijven.

-  Je kunt uitleggen hoe de lichaamstemperatuur min of meer constant wordt gehouden door de huid. 

De huid    (binas 87A)

Lezen blz. 87-88

Tekstbegripvragen:

1. Noem 3 functies van de hoornlaag

2. Waaruit bestaat de hoornlaag?

3. Wat is de functie van talg?

4. Hoe kan de hypothalamus de huid gebruiken om de lichaamstemperatuur te regelen?

Opperhuid

12

Hoornlaag

9

Kiemlaag

10

Tastknopje - Tastzintuig

13

Zweetporie

14

Haar

1

Twee delen:

Lederhuid en Onderhuids bindweefsel

11

Pijnpunt

4

Zweetklier

5

Drukzintuig

6

Zenuw

7

Vetweefsel

8

Talgklier

3

Bloedvaten

2

Haarzakje

16

Onderdelen van de huid

Haarspiertje

15

Onderhuids bindweefsel

Zit overal behalve: oogleden, tepels, geslachtsorganen en scheenbeen

Ligt vet opgeslagen

Het beschermt vitale organen en het vet zorgt voor isolatie

Sleep de namen van de lagen naar de juiste plek

a

b

c

lederhuid

onderhuids bindweefsel

opperhuid

Opperhuid

hoornlaag: dode cellen die de bovenste laag vormen van de huid.

kiemlaag: levende delende cellen die voor nieuwe stukken huid zorgen

Opperhuid / epidermis

In lagen opgebouwd:

1. hoornlaag: dode, verhoornde cellen
2. kiemlaag: levende, delende huidcellen

GEEN bloedvaten en zenuwen:

bij beschadiging van ALLEEN de epidermis: geen bloeding en geen pijn.

Pigmentcellen aanwezig in kiemlaag.

Uitlopers zetten pigment (melanine) af

De epidermis speelt een hele belangrijke rol in de bescherming van het organisme.
Waar tegen beschermt de epidermis?
LET OP: meerdere antwoorden zijn hier goed.

1. uitdroging: het houdt het weefselvloeistof binnen
2. ziekteverwekkers: de hoornlaag en huidcellen die dicht tegen elkaar aanliggen houden ze buiten
3. UV-straling: de pigmentcellen absorberen de straling en voorkomen daarmee DNA schade in huidcellen

De lederhuid

Hier liggen zenuwcellen, uitlopers van zenuwcellen, haarspiertjes, bloedvaten en zweetklieren. 

Tatoeage wordt gezet in de lederhuid. Je lichaam wil dat afvoeren, maar de pigmentdeeltjes zijn te groot. Om je toch te ‘beschermen’ kapselt de lederhuid de inkt in.

Zweten

• In de lederhuid
• Veel zweetklieren bij elkaar zoals je handen, voeten en oksels.
• De zweetklieren maken zweet dat door een afvoerbuisje naar de opening van de huid (porie) gaat. Door verdamping koelt je lichaam af.

Meestal ruik je het zweet niet

maar in de puberteit.....

Tijdens de puberteit ontstaan er meer zweetklieren in de oksels. Deze maken olieachig zweet. Als dat zweet in aanraking komt met bacteriën, gaat het ruiken.

Gebruik van deodorant verbergt die geur. 

Thermoregulatie

Een organisme kan de gewenste lichaamstemperatuur herstellen of in standhouden

Aangestuurd door de hypothalamus

Temperatuur wordt geregeld door bloedvaten te verwijden, zweetproductie en haarspiertjes aansturen.

Thermoregulatie door de huid

Temperatuur te laag?

haarspiertjes trekken samen

slagadertjes onder de huid vernauwen

Temperatuur te hoog?

haarspiertjes ontspannen

slagadertjes onder de huid verwijden

zweetproductie in de zweetklieren

Thermoregulatie in de huid: oorzaak en gevolg.

Sleep de gebeurtenis naar het bijbehorende effect. 

Er komt minder bloed onder het oppervlak van de huid. Daardoor vindt er minder warmteverlies plaats.

Haartjes gaan recht overeind staan. Hierdoor wordt de stroom van (koude lucht bemoeilijkt. Het lichaam koelt minder af

Verdamping van vloeistof op de huid onttrekt warmte aan het lichaam. Dit geeft een koelend effect.

De huid wordt rood en straalt veel warmte af

zweetafgifte

vernauwen van slagadertjes in lederhuid

verwijden van slagadertjes in lederhuid

samentrekken van haarspiertjes

Koorts is een effect van een infectie. Dit wordt niet veroorzaakt door het pathogeen, maar juist door ons eigen immuunsysteem.

(2p) Waarom zou ons eigen immuunsysteem de lichaamstemperatuur willen verhogen?

Leg uit waarom hoge koorts (hoger dan 41 graden Celsius) zeer gevaarlijk is voor cellen.

Welke twee voordelen heeft het lichaam van een hogere lichaamstemperatuur (=koorts)?

40% van de COVID-19 patiënten ontwikkelt in enig stadium koorts. Koorts is een reactie van het lichaam op de aanwezigheid van een ziektekiem waarbij de thermostaat van het lichaam, die normaal 37 graden is, wordt opgehoogd naar 38-40 graden. Het immuunsysteem functioneert effectiever bij deze temperatuur maar je gaat je er wel ziek van voelen.
- Leg uit dat patiënten met beginnende koorts het vaak koud hebben en gaan rillen
- Leg uit dat patiënten die bijna zijn opgeknapt het juist warm hebben

5.5   De huid

Opdracht 33 t/m 37