NaSk1 H5 (leerlingversie)

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

NaSk1 H5

Licht

Voor dit hoofdstuk heb je een geodriehoek nodig!!!

Paragraaf 5.1

Licht, schaduw en spiegels

Voor dit hoofdstuk heb je een geodriehoek nodig!!!

Verspreiding van licht

• Licht begint bij een bron
• Lichtstralen bewegen uit zo een bron
• Lichtbundels
• Tekenen als lijnen

Straling

• Licht is straling
• De meeste straling kunnen we niet zien
• Microgolven
• Infrarode straling (warmte)
• Ultraviolette straling
• Röntgenstraling 

Absorberen, doorlaten en terugkaatsen

• Absorberen; licht wordt opgenomen en omgezet in warmte
• Doorleten; licht gaat door het object
• Terugkaatsen; licht wordt teruggekaatst

Spiegelende terugkaatsing

Diffuse terugkaatsing

Spiegels

Hoe teken je de weerkaatsing van een lichtstraal in een vlakke spiegel?

1. Teken een lijn recht op het punt waar de lichtstraal de spiegel raakt.
2. Meet de hoek op die de normaal en de lichtstraal maken.
3. Kopieer die hoek aan de andere kant van de normaal.
4. Teken de weerkaatste lichtstraal.

Spiegelbeeld 

• Spiegelbeeld is een virtueel beeld (niet echt)
  

• Voorwerpafstand = afstand van beeld tot spiegel

• Beeldafstand = afstand van spiegelbeeld tot spiegel

Voorwerpafstand = beeldafstand

1.  Teken het spiegelbeeld van de voorwerp.
2.  Teken de randstralen naar het oog toe vanaf het spiegelbeeld.
3.  Teken en verbind nu de lichtstralen vanuit het voorwerp.

Schaduw

• Licht dat door een object tegen wordt gehouden
• Licht kan niet om een object bewegen

• Schaduw tekenen:
• Teken de randstralen
• Arceer het gebied tussen deze randstralen

Paragraaf 5.2

Van infrarood tot ultraviolet

Wit licht en het spectrum

• Alle kleuren in het witte licht noem je het spectrum
• Dit kan een prisma laten zien
• De kleuren zelf noem je spectraalkleuren

Uv en Ir straling op het spectrum

• Ultraviolet ligt verder dan de kleur violet op het spectrum
• Infra rood licht boven lager dan de kleur rood op het spectrum

Ultraviolet (UV)-straling

•  Niet zichtbaar (voorbij violet)

• Zonlicht bevat UV-straling

• UV-straling maakt je huid bruin
• Te veel UV-straling maakt je huid rood

Toepassingen van UV-straling

Fluoresceren

Fluoresceren = de stof licht op

De stof absorbeert de 

uv-straling en geeft in de plaats zichtbaar licht af

Ionizerende straling

Straling die moleculen kapot kan maken noemen we ioniserende straling waaronder onze cellen.

UV is zwak ioniserend

Röntgen is sterker ioniserend

Radioactieve stoffen  zijn sterk ioniserend

Infrarode straling

Infrarood straling of IR straling = Warmtestraling

Hogere temperatuur --> meer infrarode straling

Toepassingen van infrarode straling

Thermogram

• Met een thermogram kun je de hoeveelheid warmte zichtbaar maken met een kleur.
• De kleur zegt iets over de temperatuur.

Paragraaf 5.3

Beeld maken met een lens (deel 1)

Lenzen

Lenzen

• Schijfjes van glas of doorzichtig kunststof.
  
• Kunnen lichtstralen van richting laten veranderen.
• Dit noemen we licht breken.
  

Bolle lens

• Positieve lens

• Breekt de lichtstralen naar binnen (convergerend).

• Vergrootglas, bril, etc. 

Holle lens

• Negatieve lens 

• Breekt de lichtstralen naar buiten (divergerend).

• Bril, contactlenzen, etc.

Positieve lens (Bol)

Negative lens (Hol)

Licht door een positieve lens (+)

•  Licht komt in een evenwijdige bundel langs de hoofdas bij de lens.
• Daar wordt de lichtbundel gebroken en ontstaat er een convergerende lichtbundel.
• Alle lichtstralen komen bijelkaar in het brandpunt.
  

Licht door een positieve lens (+)

• Het brandpunt wordt aangegeven met de letter f.
• De afstand van de lens tot het brandpunt heet de brandpuntsafstand.
  

Negatieve lens (-)

•  Licht gaat van een evenwijdige naar een een divergente lichtbundel
• De brandpuntsafstand is in dit geval een negatief getal.
• Dit betekent at het brandpunt voor de lens ligt en niet erachter (want dit is bij een positieve lens)
  

Lichtstralen tekenen bij een positieve lens

Teken de hoofdas

Noteer het brandpunt

Teken de evenwijdige lichtbundel

Teken de convergerende lichtbundel

Lichtstralen tekenen bij een negatieve lens

• Je volgt dezelfde stappen
• In plaats van dat de lichtstralen bij elkaar komen na de lens gaan ze bij de negatieve lens uit elkaar.
  

Paragraaf 5.3

Beeld maken met een lens (deel 2)

Het maken van een beeld

• We kunnen lenzen gebruiken om een voorwerp op een scherm af te beelden.
• Licht wordt geconcentreerd op een lichtgevoelige chip.
• Een computer legt de informatie van deze chip vast en slaat het op.

Het maken van een beeld

• We kunnen we ook beelden met lenzen vergroten.
• Een camera kan een beeld pakken en een beamer deze weer vergroten.

Het maken van een beeld

• Een beeld dat je op een scherm kan afbeelden noem je een reëel beeld.
• Een beeld dat je op een plek ziet waar het niet is noem je een virtueel beeld.

Reëel beeld tekenen

• We kunnen deze reële beelden ook tekenen.
• Hierbij maken we gebruik van constructie stralen.

Reëel beeld tekenen

• Lichtstralen bewegen vanuit een punt. Dit punt noemen we het beeldpunt (L).

De lens is vaak kleiner dan het voorwerp. Je mag de lens in zo’n geval groter tekenen dan hij in werkelijkheid is. Dit doet niks met het beeld.

Reëel beeld tekenen

Er zijn twee belangrijke regels:

1. Lichtstralen die op het midden van de lens vallen, bewegen langs een rechte lijn verder.

2. Lichtstralen die evenwijdig aan de hoofdas lopen, gaan na de lens door het brandpunt.

Stappenplan reëel beeld tekenen

Teken het voorwerp als een pijl en noem de bovenkant L1 en de onderkant L2. L2 ligt op de hoofdas, L1 daarboven.

Teken twee lichtstralen vanuit L1.

Volg hierbij voor elke straal één van de regels!

Teken het beeld als een pijl en noem de uiteinden B1 en B2.

B2 ligt op de hoofdas, B1 daaronder. 

Paragraaf 5.4

Oog en bril