Introductie in de GGZ les 6

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Introductie in de GGZ les 6

Angst- en dwangsstoornissen

Somatisch-symptoom stoornis

Programma

Presentaties

Angst- en dwangstoornissen

Zelfstandig werken

Somatisch-symptoom stoornissen

Zelfstandig werken

Leeruitkomsten

Aan het einde van de les 

• kun je minimaal 3 angststoornissen noemen
• kun je uitleggen wat een obsessieve-compulsieve stoornis is 
• kun je vertellen wat een kenmerk is van een conversiestoornis
• kun je het belangrijkste kenmerk van somatische-symptoom stoornis noemen

Presentaties

Vooraf

Ook vandaag kun je weer dingen herkennen in je eigen leven:

angst, dwanghandelingen, - gedachten, stress die zich vastzet in je lijf. Hier hebben veel mensen (in mindere mate) last van.

Als het je belemmert in je leven is het een stoornis. Ga er dan over in gesprek.

Wanneer ben jij wel eens bang?

Wat is een voorbeeld van een fobie?

1. Een plotselinge angst om dood te gaan
2. Hoogtevrees
3. Bang voor gezelschappen
4. Bang zijn buiten eigen omgeving

Angststoornissen

Angststoornissen:

• Specifieke fobieën, bijv. hoogtevrees, vliegangst, claustrofobie
  
• Sociale angststoornis: sociale fobie
  
• Paniekstoornis: plotselinge angst, bang om dood te gaan, ontstaat vaak op moment van ontspanning
  
• Agorafobie: overal bang voor buiten de eigen omgeving
  
• Generaliseerde angststoornis: langere tijd overdreven angstig en voortdurend bezorgd
  

Aan angst gerelateerde stoornissen

OCD: Obsessieve-compulsieve disorder (stoornis): (ernstig) last van herhalende dwanggedachten (obsessies) en dwanghandelingen (compulsies)

Wat is een obsessieve-compulsieve stoornis?

1. Last van claustrofobie
2. Langere tijd overdreven angstig en bezorgd
3. Extreem bang zijn bij lichamelijke klachten
4. Last van dwanggedachten en dwanghandelingen

Wat zijn kenmerken van angst?

Waarom herkennen van symptomen?

• B1-K1-W1 Onderkent dreigende of bestaande gezondheidsproblemen (op somatisch of psychosociaal gebied)
• B1-K1-W3 Voert interventies uit (VP)  of B1-K1-W4 Voert zorg-/begeleidingsactiviteiten uit (VIG)

Herken je wel eens symptomen van angst bij een ander/zorgvrager?

Kenmerken van angst:

• Lichamelijke klachten zoals stekende hoofdpijn, slaapproblemen, gebrek aan eetlust/geen hap door de keel kunnen krijgen, benauwd voelen/beklemmend gevoel op de borst, niet kunnen concentreren
• Voorhoofd fronsen
  
• Wijd opengesperde ogen/vergrote pupillen
  

• Hevig transpireren (angstzweet)
• Hartkloppingen
  
• Ademnood
  
• Trillen/beven
  
• Misselijkheid en diarree
  
• Tintelingen in handen en voeten
  
• Knikkende knieën
  
• Gevoel van onwerkelijkheid (alsof je naar een film kijkt)
  

Na de pauze verder met TWIXX

Symptoom-somatisch en aanverwante stoornissen

• Somatisch-symptoom stoornis
• Conversiestoornis
• Hypochondrie

Casus Maarten

Maarten ten Veer is een 30-jarige jongeman die ruim 3 jaar last heeft van pijnklachten in zijn rug, zij en ribben. De klachten zijn in de loop van de jaren toegenomen en sinds kort heeft hij ook last van buikklachten. Hij heeft al vele onderzoeken doorstaan maar hij heeft constant het gevoel weggestuurd te worden. Zodra ze het niet meer weten, sturen ze hem ergens anders heen wat de nodige frustraties oplevert. Tot op heden is er nog geen lichamelijke oorzaak gevonden voor zijn pijnklachten. Bij een revalidatiecentrum is een aantal jaar terug gezegd dat zijn klachten ook deels psychisch zouden kunnen zijn. Op dat moment riep dat veel boosheid op bij Maarten. Op dit moment beheersen zijn pijnklachten zijn leven echter zozeer dat hij niet meer weet waar hij het moet zoeken. De huisarts heeft hem doorverwezen naar de polikliniek psychiatrie waar hij dan ook geen moeite mee heeft.

Casusbespreking

Bespreek in je leerteam:

• Wat denk je als je deze casus leest?
  
• Wat zou je aan Maarten willen vragen?
  
• Wat zou je van deze klachten willen weten?
  

Daarna klassikaal nabespreken

Somatisch-symptoom stoornis

• Lichamelijke klachten die niet fysiek te verklaren zijn. 
  
• Denk aan: vermoeidheid, pijn op de borst, buikpijn, (chronische) hoofdpijn, pijnlijke gewrichten, uitval van of verminderd gevoel in de ledematen, duizeligheid of rugpijn
  
• De persoon ervaart de klachten dus echt, terwijl er geen lichamelijke oorzaak te vinden is (somatisatie)
  
• Klachten langer dan zes maanden, beïnvloeden ernstig dagelijkse leven  
• Psychische klachten (bijv. stress): omgezet in lichamelijke klachten
  

Conversiestoornis

• Oorzaak: acute stress door angst of woede die de persoon niet kan verwerken
  
• Spanning of angst is op dat moment zo hoog dat de hersenen bepaalde lichamelijke functies uitschakelen zodat de persoon deze stress niet meer ervaart
  
• Lijkt op neurologische stoornis
  

Symptomen conversiestoornis

Verlamming van de ledematen, problemen met gezicht of gehoor, algemene vermindering van de zintuiglijke waarneming, verlies van het spraakvermogen, motorische stoornissen of stuipen.

Bij ziekenhuisopname verdwijnen de klachten vaak, maar komen later weer terug.

Voor het stellen van de diagnose lichamelijke oorzaak of fingeren van klachten uitsluiten.

Hypochondrie

Overmatige bezorgdheid:

• om ernstige ziekte te hebben, ondanks dat artsen niets kunnen vinden (heel erg vaak bij de huisarts)
• geen waan
• leidt tot beperkingen in dagelijks leven
• is niet afkomstig uit angststoornis of depressie
• bestaat tenminste 6 maanden

Zelfstandig werken

6 opdrachten in de LWP-brief

1. 6 of 8 verdiepingsopdrachten
2. presentatie 
3. 6 e-learnings
4. beroepsprofiel
5. casussen psychose (VP)/mindmap schizofrenie (VIG)
6. verpleegplan stemmingsstoornissen

Afronden LWP

• 20 januari gastles verslavingszorg, presentaties en zelfstandig werken
• inleveren opdrachten!
• eventueel eindgesprekken voor wie deze week al klaar is
• 27 januari breekweek: eindgesprekken

Leeruitkomsten

Aan het einde van de les 

• kun je minimaal 3 angststoornissen noemen
• kun je uitleggen wat een obsessieve-compulsieve stoornis is 
• kun je vertellen wat een kenmerk is van een conversiestoornis
• kun je het belangrijkste kenmerk van somatische-symptoom stoornis noemen