H12.2 les 6+7 condensatiepolymeren

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H12 Materialen

les 6 + 7

Condensatiepolymeren

Deze les nodig:

- schrift

- pen

les 6

uitleg vorming condensatiepolymeren:

- polyester

-polyamide

opgave 10, 11, 16 (en nakijken!)

les 7

samenvatting additiepolymeren en condensatiepolymeren

vragen stellen opgaven 10, 11, 16

maken opgave 14, 17, 18 (en nakijken!)

Vul de tabel in	Additiepolymerisatie	herhaling les 5+6
Kenmerk monomeer
Soort reactie
Reactiesnelheid en polymerisatiegraad
Splitst er een molecuul af?
Kenmerk polymeer
Tekentips
Crosslinks

herhaling les 3+4	Additiepolymerisatie
Kenmerk monomeer	C=C
Soort reactie	additiereactie (radicaalreactie, C=C springt open)
Reactiesnelheid en polymerisatiegraad	hangt af van hoeveelheid initiator
Splitst er een molecuul af?	nee
Kenmerk polymeer	* alleen C-atomen in de polymeerketen * het aantal C-atomen dat per monomeer in de polymeerketen terecht komt is 2 (of 4 bij 1,4-additie)

herhaling les 3+4	Additiepolymerisatie
Tekentips	* teken bij monomeer C=C horizontaal en de atoom(groepen) aan de twee C-atomen naar boven en beneden. * gebruik bij het mechanisme pijlen met een halve punt. * stukje uit polymeerketen: gebruik 'golfjes' aan weerszijden
Crosslinks (H12.3)	kan als monomeer twee maal C=C heeft

leerdoelen les 5 + 6

• je kunt bij gegeven monomeren een stukje uit het midden van een polyester of polyamide tekenen
• je kunt uit de structuurformule van het condensatiepolymeer afleiden uit welke monomeren het is gemaakt
• je kunt uitleggen wat copolymeren zijn

condensatiereactie

• Wat is een condensatiereactie?
• Tussen welke karakteristieke groepen kan een condensatiereactie optreden?
• vorming ester:
• vorming amide:

opfrissen voorkennis

alcohol + zuur -> estergroep

condensatiepolymeren

elk monomeer heeft TWEE karakteristieke groepen om de keten te kunnen verlengen:

monomeren poly-ester:                                        monomeren poly-amide:

-> HO- ....-COOH                                 

polyester uit één soort monomeren

• monomeer heeft        -OH én -COOH
• naam monomeer: hydroxy .... zuur 
• voorbeeld: polyester van 3-hydroxyhexaanzuur

condensatiepolymeren

elk monomeer heeft TWEE karakteristieke groepen om de keten te kunnen verlengen:

monomeren poly-ester:                                                    monomeren poly-amide:

-> HO- ....-COOH                                 

-> HO-...-OH & HOOC-...-COOH

( = copolymeer)

polyester uit twee soorten monomeren

• 1 monomeer heeft 2x -OH en 1 monomeer heeft 2x -COOH
• namen:                       - diol      en                                       - dizuur 
• voorbeeld: 

copolymeer >>

amine + zuur -> amidegroep

condensatiepolymeren

elk monomeer heeft TWEE karakteristieke groepen om de keten te kunnen verlengen:

monomeren poly-ester:                                         monomeren poly-amide:

-> HO- ....-COOH                                                         ->  H₂N - ... - COOH

-> HO-...-OH & HOOC-...-COOH    

polyamide uit één soort monomeren

• monomeer heeft        -NH2 én -COOH
• naam monomeer: amino.... zuur 
• voorbeeld: polyamide van 3-aminopropaanzuur

condensatiepolymeren

elk monomeer heeft TWEE karakteristieke groepen om de keten te kunnen verlengen:

monomeren poly-ester:                                monomeren poly-amide:

-> HO- ....-COOH                                                ->  H₂N - ... - COOH

-> HO-...-OH & HOOC-...-COOH                   ->H2N-...-NH2 & HOOC-...-COOH

(= copolymeer)                                                   (= copolymeer)

polyamide uit twee soorten monomeren

• 1 monomeer heeft 2x -NH2 en 1 monomeer heeft 2x -COOH
• namen:                       - diamine      en                                    - dizuur 
• voorbeeld: 

copolymeer 

Hoe teken je een condensatie-polymeer?

1. noteer structuurformules monomeren
2. zorg dat de karakteristieke groepen
    (-OH & -COOH of -NH₂ & -COOH)  aan de linker-en rechterkant van het molecuul staan (let op: HO- en niet OH-!)
3. laat per binding één molecuul H₂O vertrekken
4.  haal ook van de zijgroepen aan het uiteinde H / OH weg (op zelfde manier als in het midden) en sluit af met ~

Teken de repeterende eenheid het polymeer van ethaan-1,1-diamine en propaandizuur.

Eigen werk les 5

uitleg vorming condensatiepolymeren:

- polyester

-polyamide

opgave 10, 11, 16 (en nakijken!)

les 6

Voorbeeld polyamide: nylon

samenvatting additiepolymeren en condensatiepolymeren

vragen stellen opgaven 10, 11, 16

maken opgave 14, 17, 18 (en nakijken!)

Voorbeeld Polyamide

• Een bekende polyamide is nylon.
• Bestaat uit twee verschillende monomeren, waarbij 1 monomeer 2 zuurgroepen heeft en het andere monomeer 2 aminegroepen.

                                    

condensatiereacties

Vaak wordt er bij een condensatiereactie een molecuul water afgesplitst, maar er kunnen ook andere kleine moleculen afgesplitst worden:

samenvatting	Additiepolymerisatie	Condensatiepolymerisatie
Kenmerk monomeer	C=C	OH/COOH NH/COOH
Soort reactie	additiereactie (radicaalreactie, C=C springt open)	condensatiereactie (afsplitsen klein molecuul, meestal water)
Reactiesnelheid en polymerisatiegraad	hangt af van hoeveelheid initiator	hangt af van [monomeren] en aanwezigheid katalysator
Splitst er een molecuul af?	nee	ja (bijna altijd water)
Kenmerk polymeer	* alleen C-atomen in de polymeerketen * het aantal C-atomen dat per monomeer in de polymeerketen terecht komt is 2 (of 4 bij 1,4-additie)	* naast C- ook N- of O-atomen in polymeerketen * estergroep of amidegroep

samenvatting	Additiepolymerisatie	Condensatiepolymerisatie
Tekentips	* teken bij monomeer C=C horizontaal en de atoom(groepen) aan de twee C-atomen naar boven en beneden. * gebruik bij het mechanisme pijlen met een halve punt. * stukje uit polymeerketen: gebruik 'golfjes' aan weerszijden	* teken monomeer met karakteristieke groepen links en rechts, rest molecuul naar boven en beneden * splits water af en teken nieuwe atoombinding tussen C-O of C-N * verwijder aan de uiteinden H / OH op dezelfde manier als in de keten * sluit af met ~
Crosslinks (H12.3)	kan als monomeer twee maal C=C heeft

les 6

Voorbeeld polyamide: nylon

samenvatting additiepolymeren en condensatiepolymeren

vragen stellen opgaven 10, 11, 16

maken opgave 14, 17, 18 (en nakijken!)

op de volgende dia's vind je in de gedeelde les filmpjes als je de uitleg nog een keer wilt horen