d13 voegwoorden

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

voegwoorden

Zowel in het Nederlands als in het Latijn bestaan er twee soorten voegwoorden:

1. nevenschikkende voegwoorden: 

deze verbindt twee gelijke woordgroepen, vaak zijn dit twee hoofdzinnen, maar dat kunnen ook twee bijzinnen zijn of twee woorden.

   2. onderschikkende voegwoorden:

deze leidt altijd een bijzin in.

nevenschikkende voegwoorden

Deze verbindt twee gelijke dingen met elkaar. Dit kunnen zijn:

• twee hoofdzinnen (Jan zit op voetbal en hij houdt van koken)
• twee bijzinnen (Jan heeft geen tijd omdat hij op voetbal zit en van koken houdt)
• twee woorden woordgroepen (bijv. twee bijvoeglijk naamwoorden: Jan heeft een jongere en een oudere broer) 

onderschikkende voegwoorden

Deze leiden altijd een bijzin in.

hoofd- en bijzinnen

In het Latijn staat zowel in de hoofdzin als in de bijzin de pv (meestal) achteraan de zin, het onderwerp staat meestal vooraan. 

In het Nederlands staat in de hoofdzin de pv altijd op de tweede plaats in de zin, in een bijzin staat deze achteraan de zin. 

hoofd- en bijzinnen in het NL

1. Jan zit op voetbal en hij houdt van koken.

2. Jan zit op voetbal, maar hij houdt ook van koken.

3. Jan zit op voetbal, hoewel hij ook van koken houdt.

In zin 1 en 2 staan de pv's staat op de tweede plaats, het zijn dus allemaal hoofdzinnen.

In zin 3, staat in het tweede deel houdt op de laatste plaats, 'hoewel hij van ook van koken houdt' is dus een bijzin.

hoofd- en bijzinnen in het NL

1. Jan zit op voetbal en hij houdt van koken.

2. Jan zit op voetbal, maar hij houdt ook van koken.

3. Jan zit op voetbal, hoewel hij ook van koken houdt.

En en maar  (zin 1 +2) zijn dus nevenschikkende voegwoorden, omdat ze twee hoofdzinnen samenvoegen.

Hoewel (zin 3) is een onderschikkende voegwoord, omdat het een bijzin inleidt.

hoofd- en bijzinnen

In het Latijn staat zowel in de hoofdzin als in de bijzin de pv (meestal) achteraan de zin, het onderwerp staat meestal vooraan. Je kunt dus niet aan de volgorde zien of het hoofd- of bijzin is.

In het Nederlands staat in de hoofdzin de pv altijd op de tweede plaats in de zin, in een bijzin staat deze achteraan de zin. Hier kun je dus wel het onderscheid zien. 

Bijwoordelijke bijzinnen

Bij les 11 heb je bijwoordelijke bijzinnen geleerd.

Dat zijn bijzinnen die de functie van een bijwoordelijke bepaling hebben. Deze zinnen beginnen met onderschikkende voegwoorden.

hoofd- en bijzinnen Latijn

Omdat je in het Latijn dus niet aan de volgorde kunt zien of het hoofd- of bijzin is, is het goed om het te vertalen naar het Nederlands. Ook is het goed om te weten welke voegwoorden nevenschikkend en welke onderschikkend zijn.

Hiermee ga je in de volgende opdrachten oefenen, eerst in het Nederlands, daarna in het Latijn

Jan doet boodschappen, omdat hij van koken houdt.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet boodschappen, want hij houdt van koken.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet zijn huiswerk, wanneer hij een proefwerk heeft.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet zijn boek open, zodra hij de docent ziet.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet zijn boek open, omdat hij de docent ziet.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet zijn boek open, want hij ziet de docent.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

Jan doet zijn boek open, nadat hij de docent ziet.

1. nevenschikkend
2. onderschikkend

voegwoorden t/m disco 13

et = en (ook, zelfs)

sed = maar

enim = want

nam = want

dum = terwijl

cum = wanneer. toen

nec = en niet (ook niet)

ut = zodra

postquam = nadat

quod = omdat

quamquam = hoewel

quia = omdat

nevenschikkend

onderschikkend

et 

dum 

postquam 

sed

nevenschikkend

onderschikkend

enim

cum

nec

ut

quod

quia

nam

quamquam