Week 5 RB MC1/RBA - Erosie, verwering en sedimentatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Landschappen

Hoe worden landschappen gevormd door erosie, verwering en sedimentatie?

Maak de zin af :
Een landschap is een gebied om ons heen. De landschappen die voornamelijk door de mens zijn gevormd noemen we...

1. natuurlandschappen
2. cultuurlandschappen
3. bebouwde landschappen
4. aangemaakte landschappen

Maak de zin af:
Ook zijn er landschappen die door de natuur zijn gevormd. Deze landschappen noemen we...

1. natuurlandschappen
2. wilde landschappen
3. ingerichte landschappen
4. recreatie landschappen

Natuurlandschap

Cultuurlandschap

De natuurlandschappen veranderen door verschillende invloeden. 

Deze verandering gaat heel langzaam. 

In deze les bespreken we een aantal krachten die aan het werk zijn:

verwering, erosie en sedimentatie.

Verwering 

                                       Verwering

                                                       Het uiteenvallen van stenen en rotsen

                                                       (door invloed van temperatuur, water                   en plantenwortels)

1. Mechanische verwering:

stenen vallen uit elkaar in kleinere stukken, 

ze brokkelen af.

2. Chemische verwering:

samenstelling van het gesteente verandert door invloed van water en zuren.

Mechanische verwering  

onstaat door:

-bevriezen van het water in de spleten

- duwen van de plantenwortels

(biologische verwering)

Chemische verwering:

het gesteente reageert met regenwater en zuren die in het water opgelost zijn.

(zo ontstaan bv. grotten)

Hoe warmer het klimaat, hoe meer chemische verwering

Verwering is...

1. het vervoeren van stenen en zand door een rivier
2. het kapot gaan van stenen door vorst, temperatuurverschil en wortels van bomen
3. de druk van rotsen op een helling
4. het transport van grote keien in een gletsjer

De foto hiernaast is een voorbeeld van...

1. chemische verwering
2. mechanische verwering

De afbeelding hiernaast is een voorbeeld van...

1. chemische verwering
2. mechanische verwering

Jong gebergte

Oud gebergte 

Scherpe punten 

Afgevlakte heuvels door verwering en erosie

Het Andesgebergte is een jong gebergte. Dat betekent dat het nog een hoog, puntig gebergte is. 

Omdat de Andes zo hoog is, vind je bovenop eeuwige sneeuw. Hier komt dus het hooggebergteklimaat (EH) voor.

De Appalachen zijn een oud gebergte. Dat betekent dat het een gebergte is met afgronde toppen. Oude gebergten worden door erosie altijd meer heuvelachtig.

Jong gebergte

Oud gebergte

Scherpe punten

Afgevlakt door verwering en erosie

Verwering dichtbij

Chemische Verwering

Mechanische Verwering

Erosie en sedimentatie

Erosie

Water/ijs/wind snijdt een weg door het landschap; bodem wordt meegevoerd (transport)

Bewegend water & lucht

neemt deeltjes mee!

Sedimentatie

Sedimentatie = Het neerleggen van deeltjes.

Erosie in een rivier 

Voor erosie in een rivier is de stroomsnelheid zeer belangrijk. 

Hoe steiler de rivier afloopt, des te sneller de rivier stroomt => meer erosie!

Water : de rivier geeft en neemt

Hoge stroomsnelheid
- Rivier snijdt zich in (V-dal)

- Meer erosie, minder sedimentatie

Lagere stroomsnelheid
- Rivier gaat meanderen

- als gevolg van erosie en sedimenatie

Laagste stroomsnelheid
- relatief veel sedimentatie

- rivier gaat zich vertakken

Erosie

Erosie

Erosie

Sedimentatie

Sedimentatie

Sedimentatie

Erosie

Erosie & sedimentatie

Sedimentatie

Erosie is van invloed op de grootte van het sediment

Bekijk de doorsnede van de rivier. Welke omschrijving hoort waar?

Veel erosie

Beetje erosie

Sedimentatie grote stukken

Sedimentatie kleine stukken

Erosie door IJs

Weathering = verwering

Glacier = gletsjer

Abrasion = 

Deposition = 

V-dal

U-dal

Erosie door water & ijs

Voorbeelden van erosie door water / ijs

Ruwe krachtige rivier

Steile hellingen

Veel erosie

V-dal

Meander

 

Flauwe hellingen

Veel transport van erosiemateriaal

vlak landschap

Rustige rivier

Veel sedimentatie

Delta

Voorbeelden van erosie door water / wind

Hoe kan dit ontstaan?

Samenvatting:

Verwering: Gesteente wordt afgebroken, maar blijft op dezelfde plaats

   - Chemische verwering (oplossen, bijvoorbeeld in water)

   - Mechanische verwering (in stukken breken)

       - Vorst (water zet uit, breekt steen in stukken)

      - Krimp/uitzetten (door temperatuurverschillen)

      - Plantenwortels die het uit elkaar drukken

Erosie: slijtage van een vast oppervlak waarbij deeltjes verplaatsen en/of verdwijnen.

Sedimentatie: neerleggen van deeltjes op de bodem.

BESLUIT: Landschappen veranderen / evolueren onder invloed van verwering, erosie en sedimentatie.

Erosie

Verwering