Les 4, deel 2/3: Koraalriffen

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 6

Les 4: Koraalriffen

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

 

              weet je meer over het nieuws;

              weet je meer over het (thuis) kweken van koraal en hoe dit een

              oplossing kan zijn voor de koraalsterfte;

    

              kun je de tekst samenvatten met behulp van vraagwoorden
              (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe).

              kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies zelf één nieuwsartikel van een van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tekst

Kelvin kweekt zelf koraalriffen 

en kan daar prima van leven

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende slides gaan we de alinea's een voor een langs.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

bron

Bron: AD (25/3/2022 door Bernie van Unen)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

Wat ga je in deze tekst lezen over kweken van koraal, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en inleiding

Kelvin kweekt zelf koraalriffen en kan daar prima van leven

Miljarden koraaltjes in een kleine slaapkamer in Veenendaal. De hobby van Kelvin Terlage (26) is flink uit de hand gelopen en zou zo maar eens de oplossing kunnen zijn voor de bedreigde koraalriffen wereldwijd. ,,Ik krijg aanvragen uit het buitenland.”

het nieuws

de tekst

terugblikken

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

uit de hand lopen

Betekenis: veel groter of erger worden dan verwacht

In de introductiefilmpjes in deel 1 van deze les heb je gezien wat koraalriffen zijn en waardoor ze bedreigd worden. Denk jij ook dat het gekweekte koraal van Kelvin de oplossing kan zijn voor bedreigde koraalriffen wereldwijd?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat wordt bedoeld met ‘hij kan er prima van leven'? 

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Hij vindt het koraal lekker om te eten.
2. Hij verdient er genoeg geld mee om goed te kunnen leven.
3. De koraaltjes die hij kweekt, leven goed.
4. Hij kweekt voldoende koraal om er een jaar van te kunnen eten.

de eerste alinea

‘Je hebt de kennis niet’. ‘Het kost veel geld’. ‘Dat kan niet’. Dat kreeg Kelvin Terlage allemaal te horen toen hij zes jaar geleden zijn eerste zoutwateraquarium begon in zijn slaapkamer.

Collega’s van zijn vader beweerden dat een zoutwaterbak veel moeilijker te onderhouden was dan een zoetwateraquarium. ,,Dat iets niet kan, moet je niet tegen mij zeggen. Want dan ga ik

het juist wél doen.” Kelvin had al ervaring met een zoetwateraquarium. ,,Maar na drie maanden is de lol daar wel een beetje vanaf. Vissen zijn saai.” Hij begon met een zoutwateraquarium van zestig liter met koraalriffen. ,,Dat liep vanaf het begin heel erg goed. Na drie maanden kocht ik een bak met een inhoud van 400 liter. En voordat ik het wist stond de hele slaapkamer vol met bakken.” (zie ook figuur 1).

het nieuws

de tekst

terugblikken

onderhouden

Betekenis: zorgen dat iets goed blijft

figuur 1

Bespreeksuggestie(s):

• Hoe groot zou een bak van 60 liter zijn? Een een bak van 400 liter?
• Waarom zou Kelvin vissen saai vinden?
  

Waarom dachten de collega's van Kelvins vader dat het hem niet zou lukken om een zoutwateraquarium met koralen te onderhouden? Noem drie redenen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

De collega’s van Kelvins vader dachten dat het hem niet zou lukken, omdat:

1.  hij niet wist hoe het moest, 
2. het veel geld zou kosten,en 
3. ze dachten dat het helemaal niet kon.

Leg in je eigen woorden uit waarom de hobby van Kevin uit de hand is gelopen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tweede alinea

eigenaardig

Betekenis: vreemd

het nieuws

de tekst

terugblikken

gedijen

Betekenis: goed groeien

Topsport

Terlage noemt zijn eigenaardige hobby ‘topsport’. De koraaltjes gedijen het best in een stabiele omgeving. Als de elektriciteit uitvalt, moet de Veenendaler binnen vier uur weer stroom hebben. Anders overleven de beestjes het niet. Tegenwoordig wordt hij via een alarm op zijn telefoon gewaarschuwd. Het luistert allemaal erg nauw. Ik heb hier voor enkele tienduizenden euro aan koraalriffen staan. ,,Gelukkig hebben we goede buren die in kunnen grijpen bij stroomuitval.

De beestjes hebben zuurstof nodig. Het water moet de juiste temperatuur hebben. Er is maar heel weinig marge. Alles is minimalistisch.”

het luistert nauw

Betekenis: het moet heel

precies gebeuren

de marge

Betekenis: de mogelijkheid om niet helemaal precies te zijn

Klik hier en luister mee!

Lees de 2e alinea nog eens heel goed. 

Waarom noemt Kelvin zijn hobby ‘topsport’? Leg in je eigen woorden uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Kelvin noemt zijn hobby topsport, omdat hij op heel veel dingen tegelijk moet letten die allemaal goed moeten gaan om te zorgen dat de koraaltjes het goed blijven doen.

de derde alinea

Klein begonnen

De 26-jarige Kelvin is klein begonnen. Hij kocht wat koraaltjes, kweekte die en knipte ze om ruimte te maken. Hij ruilde wat met andere kwekers en zo is zijn bedrijf Imperator Corals uitgegroeid tot een middelgrote kwekerij. ,,Ik heb hier voor enkele tienduizenden euro aan koraalriffen staan. Maar de prijzen fluctueren enorm.’’ Het onderhouden van de koraalriffen is niet zo makkelijk. ,,Normaal kraanwater is niet te gebruiken, want daar zitten resten van medicijnen, chemicaliën en andere rommel in. Dat is niet goed voor het koraal. Knippen van koraal is juist weer wel goed, want uit studies is gebleken dat koraal na het knippen juist weer harder wil groeien.”

het nieuws

de tekst

terugblikken

fluctueren

Betekenis: telkens weer verschillend zijn

de chemicaliën

Betekenis: de chemische stoffen (die in een fabriek of laboratorium gemaakt zijn)

Waar denk je dat je koraaltjes kunt kopen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Normaal kraanwater gebruikt Kelvin niet, omdat het slecht is voor koraal. 

Wat voor water zou hij dan wél gebruiken denk je? Leg je antwoord uit.

het nieuws

de tekst

terugblikken

de vierde alinea

Sterfte

Op deze manier koraal kweken kan de oplossing zijn voor de grote sterfte onder de koraalriffen wereldwijd, denkt Kelvin. ,,Veel mensen denken dat wat ik doe nutteloos is. Alleen maar voor mijn plezier. Het is deels voor mijn plezier natuurlijk, maar aan de andere kant ook niet: want we leren er veel van. We moeten stoppen met het leegtrekken van de koraalriffen. In Indonesië hebben mensen legaal wat koraal uit zee gehaald. Daar zijn ze mee gaan kweken. Na twee jaar lockdown waren er een paar mooie nieuwe kolonies. Die worden weer in de zee geplaatst.” Door de kweek van koraaltjes kunnen mensen kennis opbouwen. ,,Anders moeten we een paar weken onderzee verblijven. Dat is lastig. Het is bijna onmogelijk een stukje koraal te monitoren; kijken wat-ie doet. In een documentaire hebben ze het sterven van een rif vastgelegd. Een hele heftige film, vooral als je ziet welke signalen het koraalrif afgeeft. Vlak voordat het doodgaat, heeft het de mooiste kleuren. Dat is zo mooi, maar daarna is het ‘póef-weg’. Ook de vissen zijn van de leg en gaan bij bosjes dood.”

het nieuws

de tekst

terugblikken

van de leg zijn

Betekenis: helemaal in de war zijn

Bespreeksuggestie(s): 

• ga in op het begrip 'nutteloos'.
• Wat bedoelt Kelvin met 'we moeten stoppen met het leegtrekken van de koraalriffen'? Lees ook de zin erna nog eens met je leerlingen. Daarin wordt verwezen naar een legale activiteit (wat is legaal?) . Zou dan in de zin ervoor een illegale activiteit worden bedoeld? En wat zou dat dan zijn?
  

NB: De documentaire waar Kelvin in deze alinea over verteld, heet 'Chasing Corals'. Deze documentaire is te zien op Netflix.

Hoe kan het koraal dat Kelvin en andere mensen kweken volgens hem helpen 

om het uitsterven van koraal op veel plekken op de wereld tegen te gaan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Kelvin denkt we heel veel kunnen leren van zijn ervaringen en de kennis die hij opdoet bij het kweken van zijn koralen. Dat kan volgens hem helpen om het uitsterven van koraal tegen te gaan.

Waarom zijn de vissen van de leg als het koraal doodgaat?

het nieuws

de tekst

terugblikken

In het 1e filmpje in deel 1 van deze les heb je gezien dat de vissen leven van de andere diertjes en plantjes die in/rond het koraal leven. Als het koraal doodgaat, gaan ook die diertjes en plantjes dood en hebben ook de vissen dus geen eten meer.

de laatste alinea

Buitenland

Terlage kan met het kweken van koraaltjes zijn onderhoud verdienen. ,,Ik verkoop koraal en dat doe ik alleen als andermans bak goed is. Ik zie meestal snel hoe een bak functioneert. Daarna kunnen we beginnen met koraaltjes zetten. Ook krijg ik uit het buitenland aanvragen. Ik doe dit nu zes jaar en ook ik heb fouten gemaakt, maar heb nu wel heel veel kennis van het kweken. Dat maakt het leuk en interessant voor mij.”

het nieuws

de tekst

terugblikken

het (levens)onderhoud

Betekenis: het geld dat je nodig hebt om van te leven

Bespreeksuggestie(s): 

• Bespreek hier het begrip 'functioneren'.
  

Eigenlijk is koraal kweken Kelvins hobby én zijn baan.

Lijkt het jou ook een leuke hobby of baan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Het lijkt mij een leuke baan

Het lijkt mij geen leuke baan

Licht je antwoord toe. Waarom wel/niet?

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Type hier een samenvatting van de tekst. 

Gebruik hierbij de vraagwoorden 'wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe'.

het nieuws

de tekst

terugblikken

In slide 14 heb je verteld of jij ook denkt dat het gekweekte koraal van Kelvin de oplossing kan zijn voor bedreigde koraalriffen wereldwijd. Hoe denk je daar nu over, nu je de hele tekst hebt gelezen?

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik weet meer over het thuis kweken van koraal.

Ik kan vertellen hoe het kweken van koraalriffen

een oplossing kan zijn voor de sterfte van koraalriffen.

Ik kan de tekst samenvatten met behulp van de vraagwoorden (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe).

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken