8.1 De industriële revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

• hoe de industriële samenleving ontstond.
• waardoor de industriële revolutie ontstond.
• wat veranderde bij de tweede industriële revolutie

Revoluties

• Landbouwrevolutie
• democratische revolutie
• agrarische revolutie
• industriële revolutie
• transport revoltutie 

Textielnijverheid:

Ondernemers halen katoen uit India.

Verbeterde machines uit mijnbouw waardoor weefgetouw en spinnenwielen verbeteren.  Hierdoor wordt er sneller, grootschaliger en goedkoper geproduceerd. 

- Britten gaan massaal over op katoen

- Ondernemers gaan katoen importeren en katoenenstoffen exporteren.

Het gebruik van stoommachines in de textiel-industrie had gevolgen:

• Het stimuleerde winning van steenkool en productie van ijzer. 
• De kwaliteit van ijzer en ijzerproducten steeg

De industriële revolutie begon in de textiel-nijverheid:

ondernemers importeerden katoen uit India

spinners en wevers op het platteland maak-ten stoffen van ruwe katoen

ondernemers investeerden in nieuwe tech-nieken

aansluiting van weefgetouwen en spinnen-wielen op stoommachinesDeze machines kwamen uit de mijnindustrie, een ander deel van de industriesector: deel van de economie dat bestaat uit industrie en mijnbouw.

Met stoommachines werd sneller, groot-schaliger en goedkoper geproduceerd. Ook de kwaliteit van de producten nam toe:

Britten stapten massaal over op katoenen kleding

Britse textielondernemers konden veel ruwe katoen importeren en katoenen stoffen exporteren

Het gebruik van stoommachines in de textiel-industrie had gevolgen: 

het stimuleerde winning van steenkool en productie van ijzer

de kwaliteit van ijzer en ijzerproducten steeg

a Geef aan: - wat de industriële revolutie was en
- waar en wanneer deze begon.
b Noem: - twee kenmerken van de industriële samenleving en - drie klassen in deze samenleving

a - Het kolonialisme, - ondernemers en - uitvinders leverden een belangrijke bijdrage aan het ontstaan van de industriële revolutie. Licht dat telkens met een voorbeeld toe.
b Leg het belang van de stoomtrein in de industriële revolutie uit.

Rond 1800 maakten in Groot-Brittannië hand-werktuigen plaats voor door stoommachines aangedreven machines.

Deze mechanisatie ging samen met schaalvergroting, waardoor industrie ontstond: 

in fabrieken dreef één stoommachine een groot aantal machines aan

met machines werden standaardproducten gemaakt door honderden arbeiders

Deze verandering in productiemethode heet de industriële revolutie. De industrialisatie begon in Groot-Brittannië. 

In de tijd van burgers en stoommachines breidde de industrialisatie uit naar de VS, Europa en Japan. In de 20e eeuw industrialiseerden ook andere delen van de wereld.

Deze periode wordt daarom de moderne tijd genoemd.

Er ontstond een industriële samenleving: 

• het grootste deel van de bevolking woonde in de stad
  
• industrie en diensten waren de belangrijkste middelen van bestaan
  
• er ontstonden drie klassen: sociale groepen. Er kwam een middenklasse: de brede sociale groep tussen de klassen van arbeiders en kapitalisten.
  

a Noem vier ontwikkelingen na 1890 waardoor de industrialisatie nog omvangrijker werd en licht elk toe met een voorbeeld.
b Beschrijf de plaats van wetenschap in de industrie.

Gebruik de tekst 'Ter discussie: vooruitgang?' blz. 98, afb 8.4 en bronnen 1 en 2 blz. 84 wb.
a Leg uit of de opvatting van Ure over de industrialisatie representatief was voor zijn tijd.
b Leg uit of Ure de gegevens van bron 2 als een ondersteuning voor zijn opvatting heeft kunnen zien.
c Ook iemand die de negatieve kanten van de industrialisatie wil benadrukken, kan de gegevens van bron 2 gebruiken. Bedenk een argument voor dit standpunt.

Gebruik afb. 8.7 (TB) Leg uit dat de foto past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

zie vraag 6 blz. 84 wb. Noteer de nummers van de volgende vier feiten in volgorde van vroeger naar later.

Gebruik bronnen 5 en 6 (blz. 85 wb)
a In bron 5 wordt de industriële revolutie in historisch perspectief geplaatst. Leg dit uit.
b Leg uit wat de tekenaar van bron 6 duidelijk wilde maken

Door de technologische vooruitgang ontstonden nieuwe industrieën met nieuwe producten. Men spreek van een tweede industriële revolutie: fase in het industrialiseringproces waarin staal, chemie en elektrotechniek belangrijk worden (vanaf 1890). Door kunstmest steeg de voedselproductie.

De VS en Duitsland namen de leidende rol van Groot-Brittannië over.

Bedrijven werden steeds groter. 

De industrialisatie bleef aan de gang door:

• gebruik te maken van de wetenschap
• goedkoper te werken
• betere producten te maken
• om de winst op te voeren en de concurrentie vol te houden.

Begrippen uit deze les:

mechanisatie: vervanging van handarbeid door machines

industrie: productie in fabrieken 

industriële revolutie: ingrijpende verandering in productiemethoden, waarbij handarbeid wordt vervangen door machines 

industrialisatie: uitbreiding van industrie 

tijd van burgers en stoommachines: achtste tijdvak (1800-1900) 

moderne tijd: vijfde periode (1800-heden) 

industriële samenleving: maatschappij waarin meer dan de helft van de bevolking in steden woont en waarin industrie en diensten de belangrijkste bestaansmiddelen zijn 

Begrippen uit deze les:

industriesector: deel van de economie dat bestaat uit industrie en mijnbouw.

tweede industriële revolutie: fase in het industrialiseringproces waarin staal, chemie en elektrotechniek belangrijk worden (vanaf 1890).  

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.