8.5 Taakverdeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

8.5 Taakverdeling binnen groepen

Wat weet je al van vorige les?

Een paar quizvragen

Territorium - Territoriumgedrag
Wat is NIET waar?

1. Een territorium is een eigen leefgebied
2. De grenzen van een territorium worden afgebakend
3. Vooral vrouwtjes bewaken het territorium
4. Het territorium wordt verdedigd door te dreigen en evt. te vechten is territoriumgedrag

Welk sociaal gedrag is hier te zien?

1. dreiggedrag
2. voedingsgedrag
3. verzorgingsgedrag
4. baltsgedrag

Hoe bepaalt een hond zijn territorium?

1. door te piepen
2. door tegen iets aan te plassen
3. door te kwispelen
4. Door te rollen over de grond

Welke vorm van sociaal gedrag is dit?

1. Overspronggedrag
2. Imponeergedrag
3. Dreiggedrag
4. Territoriumgedrag

Wat is sociaal gedrag?

1. een leeuw die een gnoe opeet
2. een kat die sist naar een hond
3. een leeuw die vecht met een andere leeuw
4. een man die zijn hond leert pootjes geven

Leerdoelen 8.5 Taakverdelingen

1. Je kunt de functie van taakverdeling binnen een groep soortgenoten beschrijven.

2. Je kunt verschillende typen taakverdeling onderscheiden.

Rangorde

• In sociale groepen bestaan rangorden: vaste plaats (status) van dieren in de groep.

• Rangorde zorgt ervoor dat een groep als geheel kan overleven (door duidelijkheid in wie welke rol draagt en hoe er wordt samengewerkt).

• Rangorde zorgt ook voor rust in de groep.

• De rangorde kan door dominantie of leeftijd bepaald worden. 

Rangorde bij chimpansees

• Om rust te bewaren.
  
• Bovenaan komen: imponeergedrag + vechten.
  
• Bondjes/vriendschap belangrijk.
  
• Sterkste dus niet per se bovenaan.
  
• Eenmaal bovenaan kost het moeite daar te blijven.
  
• Rang staat niet vast, veranderlijk.

Rangorde en pikorde

In sociale groepen bestaan rangorden (zoogdieren) en pikorden  (vogels). Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 

De rangorde kan door dominatie of leeftijd bepaalde worden. 

Wat is een pikorde?

1. De rangorde binnen een groep dieren.
2. De manier waarop dieren jagen op prooien.
3. De manier waarop dieren zich voortbewegen.
4. De manier waarop dieren communiceren met elkaar.

Een pijl wijst naar de kip die door een ander wordt gepikt.
Bepaal met behulp van de afbeelding de pikorde van de kippen.
Welke kip staat bovenaan in de pikorde?

1. A
2. B
3. C
4. D

Welke kip op de 2e plek in de pikorde?

1. Cootje
2. Froukje
3. Dirkje
4. Eva

Taakverdeling binnen groepen

Bij dieren die in groepsverband leven vind er vaak een taakverdeling plaats. 

• op wacht staan
• voedsel zoeken
• op de kinderen passen

Bij een taakverdeling is het belangrijk dat iedereen zich aan de regels houdt. 

Taakverdeling bij bijen

• Bijen leven in een staat van zo'n 60.000 bijen.

• Één koningin: legt de eieren

• Darren (mannetjes, ontstaan uit onbevruchte eitjes): bevruchting koningin. 
• Werkbijen (vrouwtjes, ontstaan uit bevruchte eitjes): vervullen bijna alle taken.

Wat heb je zojuist geleerd?

Wat quizvragen...

Bij veel dieren die in groepen leven is er sprake van een rangorde.
Wat is een rangorde?

1. De volgorde van dieren van oud naar jong
2. De volgorde waarin dieren mogen eten
3. Het oudste dier is de baas
4. Ieder dier kent zijn plaats

Wolven leven van prooien die veel groter zijn dan zijzelf.
Die kunnen ze alleen overmeesteren wanneer ze samenwerken.
In de groep heeft elke wolf zijn plek in de rangorde.
In het algemeen is de taakverdeling in een rangorde in het voordeel van

1. het individu
2. de groep
3. het individu en de groep
4. de soort

In welke groep dieren verwacht je de minste ruzie?

1. Zwakke leider, weinig rangorde
2. Onduidelijke rangorde
3. Waar geen rangorde is
4. Sterke leider, duidelijke rangorde

Bas heeft zijn 4 kippen geobserveerd om te kijken wie elkaar pikt. Zijn resultaten:
*kip 1 pikt kip 4
*kip 2 pikt kippen 1,3,en 4
*kip 3 pikt kip 1 en 4
Wat is de rangorde in de ze groep?

1. kip 2 staat boven aan de rangorde, kip 4 onderaan
2. kip 4 staat boven aan de rangorde, kip 2 onderaan
3. de volgorde in rangorde is kip 3, 4, 2 en als laatste 1
4. de volgorde in rangorde is kip 2, 4,3 en als laatste 1

Aan de slag!

Thema 8, basisstof 5 - 249

opdracht 1-7 maken en nakijken

+

Plus-opdrachten / Samenhang

Klaar?

- Alles nagekeken?

- Door met de volgende lesson-up 

(nieuw hoofdstuk)