Hoofstuk 12.1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Hoofstuk 12.1

Eten

Hoofdstuk 12: Dieren en Planten

Paragraaf 12.1: Eten

Leerdoelen

• Ik kan aan het gebit en darm van zoogdieren zien wat ze eten
  
• Ik kan beschrijven hoe planten aan voedsel komen
  
• Ik kan uitleggen hoe planten en dieren voorkomen dat ze opgegeten worden

Leerdoelen

Alleen planten

Planten en vlees

Alleen vlees

Wat eten deze dieren?

Hoe 'eten' planten?

1. Uit de bodem
2. Ze maken het zelf
3. Ze bestellen gewoon
4. Met mes en vork

Hoe 'eten' planten?

Dieren

maak aantekeningen!

Twee soorten voedsel:

• Vlees (ofwel dierlijk)
• Planten

Verschillen tussen plantencellen en cellen van dieren:

• Alle cellen hebben een celmembraan, een celkern en cytoplasma
• Plantencellen hebben daarnaast bladgroenkorrels, een vacuole en een celwand.

Verschillen tussen plantencellen en cellen van dieren:

• Een celwand is erg stevig en daardoor lastig te eten. Planteneters hebben daarom een aantal aanpassingen om het verteren makkelijker te maken.

Planteneter	Vleeseter	Alleseter
. . . . . . . . . . .

, geen hoektanden

Planteneters aanpassingen:

• Lang kauwen
• Plooikiezen
• Voedsel fijnmalen, door kaak heen en weer te bewegen

Planteneter	Vleeseter	Alleseter
. . . . . . . . . . .

, geen hoektanden

Video met zijwaardse beweging tijdens het kauwen. Hierbij malen de plooikiezen het voedsel fijn.

Planteneter	Vleeseter	Alleseter
. . . . . . . . . . .

Lange darmen

, geen hoektanden

Andere aanpassingen:

• Lange darmen -> voedsel lang in het verteringsstelsel, waardoor betere afbraak

Planteneter	Vleeseter	Alleseter
. . . . . . . . . . .

Lange darmen

Korte darmen

, geen hoektanden

Vleeseters aanpassingen:

• Lange hoektanden -> grip en scheuren van voedsel
• Knipkiezen -> voedsel losknippen

• Omdat ze geen celwanden hoeven te verteren, hebben ze een minder lang verteringsstelsel nodig

Planteneter	Vleeseter	Alleseter
. . . . . . . . . . .

Lange darmen

Korte darmen

Middellange darmen

, geen hoektanden

Alleseters aanpassingen:

• snijtanden en hoektanden -> afbijten van voedsel
• knobbelkiezen -> malen van voedsel

• middellang verteringsstelsel, omdat ze zowel planten als vlees eten.

Planteneters

Alleseters

Vleeseters

Welke kiezen en lengte van darmen hoort bij welk dieet?

Planten?

Hoe doen planten dit dan?

Planten?

Fotosynthese

Fotosynthese

Fotosynthese

water

koolstofdioxide

koolstofdioxide en water

• Water wordt opgenomen door de wortels
• Koolstofdioxide wordt opgenomen door de bladeren

Fotosynthese

water

zuurstof

koolstofdioxide

glucose

koolstofdioxide en water

glucose en zuurstof

• De plant zet koolstofdioxide en water om in glucose (suiker) en zuurstof

Fotosynthese

zonlicht (energie)

water

zuurstof

koolstofdioxide

glucose

koolstofdioxide en water

glucose en zuurstof

zonlicht

energie nodig: zonlicht

Fotosynthese

zonlicht (energie)

water

zuurstof

koolstofdioxide

glucose

koolstofdioxide en water

glucose en zuurstof

zonlicht

zetmeel (reservestof)

vetten (reservestof)

eiwitten (bouwstof)

plant maakt van glucose zetmeel, vetten en eiwitten

Fotosynthese

zonlicht (energie)

water

mineralen

zuurstof

koolstofdioxide

glucose

koolstofdioxide en water

glucose en zuurstof

zonlicht

zetmeel (reservestof)

vetten (reservestof)

eiwitten (bouwstof)

mineralen nodig

_______________

+

+

I

I

I

I

eiwitten

zetmeel

vetten

Fotosynthese

reservestof

water

zuurstof

glucose

koolstofdioxide

bouwstof

zonlicht

reservestof

Fotosynthese:

Zet de begrippen op de juiste plek.

Dieren

Planten

Hoe zorgen dieren en planten dat ze niet worden opgegeten?

Dieren

Planten

camouflage

mimicry

Dieren:

• camouflage: lijken op omgeving
• mimicry: lijken op een ander, gevaarlijk dier

Dieren

Planten

camouflage

mimicry

bittere of giftige stof

scherpe doorns of stekels

brandharen

Planten:

• bittere of giftige stof aanmaken: vies
• scherpe doorns of stekels: dieren kunnen zich hieraan prikken
• brandharen: brandende pijn

Hoe zorgt deze wespvlinder ervoor dat het niet wordt opgegeten?

wespvlinder

wesp

1. camouflage
2. doorns of stekels
3. bittere of giftige stof
4. mimicry

Hoe zorgt deze wespvlinder ervoor dat het niet wordt opgegeten?

Hoe zorgt deze cactus ervoor dat het niet wordt opgegeten?

cactus

1. camouflage
2. doorns of stekels
3. bittere of giftige stof
4. mimicry

Hoe zorgt deze cactus ervoor dat het niet wordt opgegeten?

Aan de slag

Aan de slag

Maak zelfstandig opdrachten uit je boek (p. 126):

• 3 t/m 8
• 11 en 12
• 14 t/m 17

Kom je er niet uit?

• lees de tekst
• overleg zacht met je buurman/buurvrouw

tot 14:05

Klaar?

• maak een begrippenlijst
• lees 12.2 en maak opdracht 1 en 2

5 min.

10 min.

de rest van de tijd

Aan de slag!

• zelfstandig de opdrachten uit het boek maken
• de eerste vijf minuten in stilte
• de volgende tien minuten mag er zacht overlegd worden
• de rest van de tijd mag er gepraat worden zolang het over biologie gaat

Feedback

Feedback

forms.office.com

Feedback formulier: https://forms.office.com/e/cG3QFAzhRq

Afsluiting

Huiswerk voor volgende week: 

• opdr. 3 t/m 8, 11, 12, 14 t/m 17 afmaken
• leren fotosynthese (bron 6)
• lezen 12.2 en maken opdr. 1 en 2

Afsluiting:

• Planagenda
• Huiswerk