10. Thema 5.5 Geschiedenis van het leven op aarde (2) 16-5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Thema 5:

Erfelijkheid en evolutie

BK Basisstof 4 / KGT Basisstof 5: 

Geschiedenis van het leven op aarde

Maken Thema 1:

Vandaag

Huiswerk bespreken

Aan de slag § 5.3

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

Huiswerk bespreken

Aan de slag § 5.3

Doelen checken

 Huiswerk opgeven

BK

KGT

Maken Thema 1:

Huiswerk 16 mei

Maken § 5.4: 1-4

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4

Maken § 5.5: 1-3

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.5

BK

KGT

Doel: 

• Je kunt een geologische tijdschaal aflezen.
  
• Je kunt benoemen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Wanneer is de aarde ontstaan?

1. Ong. 3 miljard jaar geleden
2. Ong. 13,7 miljard jaar geleden
3. Ong. 4,6 miljoen jaar geleden
4. Ong. 4,6 miljard jaar geleden

Waar is het leven op aarde ontstaan?

1. Het is vanuit de ruimte gekomen
2. In het water
3. Op het land
4. In de grond

Hoe oud zijn de oudste fossielen?

1. Ong. 3 miljard jaar oud
2. Ong. 3,8 miljard jaar oud
3. Ong. 3 miljoen jaar oud
4. Ong. 30 miljard jaar geleden

Fossielen
Wat is NIET waar?

1. Versteende overblijfselen van organismen
2. Afdrukken van organismen in gesteenten
3. Er bestaan levende fossielen
4. Fossielen zijn levende fossielen van heel vroeger

Zijn alle soorten waarvan fossielen worden gevonden uitgestorven?

1. Ja
2. Nee

De gevolgen van de inslag van de meteoriet.....
Wat is NIET waar

1. het werd donker
2. het werd warmer
3. er was veel stof en roet
4. er was weinig zonlicht

De eerste landplanten verschenen ongeveer 500 miljoen jaar geleden. Dit is in

1. het tijdperk Paleozoïcum
2. het tijdperk Perm
3. de periode Perm
4. het tijdperk Mesozoïcum

De eerste Insecten maakten hun bloeitijd 300 miljoen jaar geleden door.
Dat begon tijdens de periode.....

1. Perm
2. Devoon
3. Carboon
4. Paleozoïcum

Vul in:
1. Sauriërs leefden ........ jaar geleden op aarde.
2. Door .......... stierven ze uit.

1. 1) 186 miljard 2) andere organismen
2. 1) 186 miljard 2) een groot rotsblok
3. 1) 186 miljoen 2) doordat er zoogdieren kwamen
4. 1) 186 miljoen. 2) een meteoriet

Verwantschap
(betekenis)

Levensvormen op de juiste volgorde.
Van oud naar jong

1. waterdieren - landdieren - landplanten - mensen
2. landplanten - waterdieren landdieren - mensen
3. waterdieren - landplanten - landdieren - mensen.
4. mensen - landdieren - landplanten - waterdieren

Door welke organismen ontstond het eerste zuurstof in de lucht

1. meercellige organismen
2. eenvoudige levensvormen
3. eencellige organismen
4. bacteriën

Maken Thema 1:

Huiswerk 22 mei

Maken § 5.4: af

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.4

Maken § 5.5: af

+

Nakijken

+

Leren 5.1 + 5.2 + 5.3 + 5.5

BK

KGT

Nabespreking

Hoe is het gegaan?
Wat ging goed?
Wat vond je moeilijk?
Welke vragen heb je nog?

Nog meer info en/of oefenen

Wanneer is de aarde ontstaan?

1. Ong. 3 miljard jaar geleden
2. Ong. 13,7 miljard jaar geleden
3. Ong. 4,6 miljoen jaar geleden
4. Ong. 4,6 miljard jaar geleden

4,5 miljard jaar geleden jaar geleden is de aarde ontstaan

1. 4500 miljoen jaar
2. 4,5 miljoen jaar
3. 45 miljoen jaar
4. 45000 miljoen jaar

1) 1.000.000 = één miljoen = 1 met 6 nullen
2) 1.000.000.000 = één miljard = 1 met 9 nullen
3) 4.500.000.000 = 4,5 miljard

Wat is waar?

1. alleen 1
2. alleen 2
3. alleen 1 en 2
4. 1,2 en 3 zijn waar

De eerste eenvoudige
vormen van leven:

1. dierlijke organismen
2. eencelligen
3. plantaardige organismen
4. schimmels

Waar is het leven op aarde ontstaan?

1. Het is vanuit de ruimte gekomen
2. In het water
3. Op het land
4. In de grond

Hoe oud zijn de oudste fossielen?

1. Ong. 3 miljard jaar oud
2. Ong. 1 miljard jaar oud
3. Ong. 3 miljoen jaar oud
4. Ong. 30 miljard jaar geleden

Zijn alle soorten waarvan fossielen worden gevonden uitgestorven?

1. Ja
2. Nee

De gevolgen van de inslag van de meteoriet.....
Wat is NIET waar

1. het werd donker
2. het werd warmer
3. er was veel stof en roet
4. er was weinig zonlicht

Mensen leven in het tijdperk ..1...
in de periode ..2..

1. 1. Cenozoïcum 2. Kwartair
2. 1. Cenozoïcum 2. Tertiair
3. 1. Cenozoïcum 2. Holoceen
4. 1. Cenozoïcum 2. Pleistoceen

De eerste landplanten verschenen ongeveer 500 miljoen jaar geleden

1. Tijdperk Paleozoïcum
2. Tijdperk Perm
3. Periode Perm
4. Tijdperk Mesozoïcum

De eerste Insecten maakten hun bloeitijd 300 miljoen jaar geleden door.
Dat begon tijdens de periode.....

1. Perm
2. Devoon
3. Carboon
4. Paleozoïcum

Varens hebben zich ontwikkeld uit:

1. bruinwieren
2. groenwieren
3. roodwieren
4. naaktzadigen

Welke dieren zijn waarschijnlijk eerder ontstaan?

1. neteldieren
2. stekelhuidigen
3. vogels
4. zoogdieren

In de afbeelding is in een stamboom weergegeven hoe verschillende groepen roofdieren zich volgens de evolutietheorie hebben ontwikkeld Drie groepen roofdieren zijn: de hondachtigen, de wasbeerachtigen en de zeehonden.
Aan welke van deze groepen zijn de beren het meest verwant volgens de informatie?

1. aan de hondachtigen
2. aan de wasbeerachtigen
3. aan de zeehonden
4. aan de mangoesten

Met welke dieren vertonen de geleedpotigen de meeste verwantschap:
weekdieren of gewervelde dieren?

uitleg

Omdat ze met weekdieren minder lang geleden een gemeenschappelijke voorouder hebben gehad. Ontstaan in de oceanen/zeeën 

1. weekdieren
2. gewervelden

Tijdschaal: Sleep op volgorde

eerste 

dieren

eerste 

landdieren

heel eenvoudige vorm van leven

eerste 

mensachtige

eerste 

eencellige

planten

eerste 

bacteriën

eerste 

landplanten

Vul in:
1. Sauriërs leefden ........ jaar geleden op aarde.
2. Door .......... stierven ze uit.

1. 1) 186 miljard 2) andere organismen
2. 1) 186 miljard 2) een groot rotsblok
3. 1) 186 miljoen 2) doordat er zoogdieren kwamen
4. 1) 186 miljoen 2) een meteoriet

Stamboom slangen.
Welk soort is als eerste ontstaan?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 7

Stamboom slangen.
Met welk soort vertoont soort 2 de meeste verwantschap?

1. 1
2. 3
3. 4
4. 6

Stamboom slangen.

Welk soort is uitgestorven?

1. 1
2. 7
3. 4
4. 6

Stamboom slangen.

Welk soorten hebben giftanden

1. 1, 2 en 5
2. 1, 2, 3, 4, 6
3. alleen soort 5
4. 5 en 6

1. Verwantschap :
Soorten hebben een gemeenschappelijke voorouder
2. Geologische tijdschaal:
Weergave van de tijd sinds het ontstaan van de aarde,
onderverdeeld in tijdperken

1. 1: waar 2: nietwaar
2. 1: nietwaar 2: waar
3. beide waar
4. beide nietwaar

Het tijdperk
Mesosoïcum begon

1. 251 miljard jaar geleden
2. 251 miljoen jaar geleden
3. 65 miljard jaar geleden
4. 65 miljoen jaar geleden

Geologie is

1. de leer van de aarde
2. de leer van het leven
3. de leer van alle organismen
4. de leer van het sterrenstelsel

Levensvormen op de juiste volgorde.
Van oud naar jong

1. waterdieren - landdieren - landplanten - mensen
2. landplanten - waterdieren landdieren - mensen
3. waterdieren - landplanten - landdieren - mensen
4. mensen - landdieren - landplanten - waterdieren

Wat zijn kenmerken van eenvoudige levensvormen?

1. eencellig en levend in het water
2. meercellig en levend in het water
3. eencellig en levend op het land
4. meercellig en levend op het land

Levensvormen in volgorde van ontstaan van oudste naar jongste.

1. 2 - 5 - 4 - 3
2. 1 - 6 - 3 - 7
3. 3 - 1 - 6 - 4
4. 1 - 3 - 2 - 7

Levensvormen in volgorde van ontstaan van oudste naar jongste.

1. 4 - 7 - 2 - 5
2. 3 - 1 - 2 - 7
3. 2 - 4 - 5 - 7
4. 7 - 4 - 5 - 2

Door welke organismen ontstond het eerste zuurstof in de lucht

1. meercellige organismen
2. eenvoudige levensvormen
3. eencellige organismen
4. bacteriën

Welke is/zijn juist?
1. Cebochoerus is de voorouder van alle varkensachtigen.
2. Het wild zwijn is meer verwant aan het hertzwijn dan aan het gewoon wrattenzwijn.

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 : waar 2: niet waar
4. 1: niet waar 2: waar

Geef de naam van het tijdperk waarin Microstonyx is uitgestorven.

Toen de aardkorst voldoende was afgekoeld, ontstond de oerzee. Allerlei stoffen mengden zich in het water.     3 Miljard jaar geleden kwam er leven in de oceanen / zeeën. Het bestond maar uit 1 cel, later ontstonden meercelligen. Het leven groeide uit tot miljoenen verschillende levensvormen.

1. Mioceen
2. Plioceen
3. Heloceen
4. Pleistoceen

Hoeveel miljoen jaar geleden begon de ontwikkeling van de apen van de oude wereld als aparte groep volgens de gegevens in de stamboom?

1. 35 miljoen jaar geleden
2. 37 miljoen jaar geleden
3. 43 miljoen jaar geleden
4. 25 miljoen jaar geleden

Aan welke groep zijn de gorilla’s het meest verwant volgens de stamboom?

1. de chimpansees
2. de gibbons
3. de halfapen
4. aan de apen van de oude wereld

Hoe langer geleden de gemeenschappelijke voorouder van twee soorten leefde,
hoe ..... vul in ...... de soorten verwant zijn.

1. minder
2. meer
3. meer of minder
4. dat weet je niet