4.5 Een wereld vol oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Griekenland, leven in stadsstaten

4.5 Een wereld vol oorlog

Oude Grieken vs Perzen: 

• Ionische Opstand
  
• Eerste Perzische Oorlog (492 v. Chr. tot 490 v. Chr.)
  
• Tweede Perzische Oorlog (480 v. Chr. tot 479 v.Chr.)

Athene vs Sparta:  

• Peloponnesische Oorlog (431 v.Chr. tot 404 v.Chr.)

De Perzische Oorlog: aanleiding (1)

In Perzie: de koningschap van de goden gekregen en hebben recht op totale macht.

De Perzen nemen veel Griekse koloniën over. 

Ionië, voormalige Griekse kolonië, was ontevreden over de hoge belastingen en hindering van het Griekse zeehandel. 

De Perzische Oorlog: aanleiding (2)

Er breekt een opstand in Ionië: De IONISCHE OPSTAND!

Athene en Eretria helpen Ionië te bevrijden.

De Perzen sloegen de opstand neer...

De Perzische Oorlog: aanleiding (3)

Darius I wilde compensatie (boete) van Athene, omdat ze Ionië hielp tijdens de Opstand.

Hij stuur twee boodschappers naar Athene, die worden vermoord. 

De Eerste Perzische Oorlog (1)

Darius I stuurde 600 schepen direct over zee, zij verwoesten het eiland Euboia en gaan door naar Marathon.

Atheense hooplieden overrompelen de Perzen (6400 tegen 192 doden).

Perzen trekken zich terug, sommige schepen vluchtten.

De Eerste Perzische Oorlog (2)

Conclusie: de Perzen verliezen de slag bij Marathon.

Een Atheense soldaat rende in één ruk van Marathon naar Athene (42km) om de overwinning te melden...

De Tweede Perzische Oorlog (1)

Darius I wilde wraak voor de nederlaag bij Marathon!

De Atheners gaan zich voorbereiden:

- Tweehonderd schepen bouwen met de opbrengst van nieuwe zilveraders.

- Bondgenootschappen sluiten met andere Griekse stadstaten (zoals Sparta).

De Tweede Perzische Oorlog (2)

Darius I werd opgevolgd door Xerxes.

De oorlog begint!:

- De bergpas Thermapylae (Leonidas en zijn 300 soldaten)

- Spartanen verloren de strijd.

- De Perzen verwoesten Athene (onbeschermd), de bewoners waren al gevlucht op hun schepen.

- De Perzen werden verslagen bij het eiland Salamis.

De Tweede Perzische Oorlog (3)

Koning van Sparta

Vocht in het slag van Thermopylae met 300 soldaten en verloor door verraad.

Wordt door alle Grieken geëerd als een held!

Athene na de Perzischen oorlogen

Periode van grote welvaart: 

• Perikles laat de akropolis opknappen.
• Veel bouwen - veel banen = bevolkingsgroei.
• Kunstenaars en filosofen.
• Athene was het centrum van de Griekse cultuur.

Grieken tegen Grieken

De Peloponnesische Oorlog (1)

Athene vs Sparta:

- Beide waren zo machtige dat ze een deel van de Griekse wereld overheersten.'

- Athene: zeebond. Moesten veel belasting betalen aan Athene, om het leger te betalen (berscherming tegen de Perzen).

- Sparta: bondgenoten. Het landleger het belangrijkste. 

Athene:

• Democratie
• vrouwen blijven zoveel mogelijk binnen
• Veel kunst, bouwprojecten, filosofie

Sparta:

• monarchie met zelfs twee koningen. In vredestijd waren ze rechter en priester, in oorlogstijd voerden ze het leger aan. 
  
• volksvergadering van mannelijke burgers had weinig macht. 
  

Maar 5 mensen namen de belangrijkste beslissingen.

Sparta:

- pasgeboren baby's werden goedgekeurd.

- vanaf 7 jaar woonden kinderen in kazarnes.

(zowel jongens als meisjes)

- Leven draait om het leger.

Peloponnesische oorlog (431-404 v.Chr.)

- Strijd om macht en invloed in Griekenland.

- Spartanen sterkst op het land.

- Atheners sterkst op zee.

Na 30 jaar wint Sparta, beide steden waren door de oorlog verzwakt.

na de oorlog:

- Athene moet zijn stadsmuren afbreken.

- Athene moet zijn oorlogsschepen afbreken

- Athene moet de democratie afschaffen.

De Peloponnesische Oorlog (2)

Sparta gewonnen! Hoe? Ze plunderde het platteland en verbrand de olijfbomen...

Gevolgen voor Athene: democratie werd tijdelijk opgegeven door Sparta en hun raad van dertig.

Muren breken die Athene verbond met de haven. 

Alexander de Grote

Filippus II (koning van Macedonië):

- dwingt de Grieken om hem als koning te accepteren.

- één rijk van alle stadstaten maken (behalve Sparta)

- Samen de Perzen aanvallen en het rijk uitbreiden.

- vermoord voordat hij zijn plannen uit kan voeren.

Alexander de Grote:

- enorm rijk

- Wil heersen 'tot het einde van de wereld'

- valt India binnen maar zijn leger wil niet meer vechten.

- Gewond trekt hij terug.

- plotseling overleden op 32 jarige leeftijd.

- Na zijn dood willen zijn generaals allemaal een eigen koninkrijk en valt het rijk in vier delen uiteen.

Hellenisme:

- Overwonnen volken namen Griekse kunst, filosofie en wetenschappen over.

- Generaals trouwden met vrouwen uit veroverde gebieden.

- Alexander stichtte steden naar Grieks voorbeeld om zo eenheid in het rijk te krijgen.

Aan de slag!

Ga naar TvG

lz en mk par 4.5