Paragraaf 12.2 - Verwantschap [3]

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt in het kort beschrijven hoe het leven op aarde zich heeft ontwikkeld

12.2 Verwantschap

Hoe ontwikkelde het leven op aarde zich?

• De aarde is ongeveer 4,5 miljard jaar geleden ontstaan
• De eerste levensvormen ontstonden ong. 3,5 miljard jaar geleden
  en leken op bacteriën
• Volgens de evolutietheorie zijn alle organismen die nu leven, uit deze
  eenvoudige levensvormen ontstaan
  
  
• In het begin was er geen zuurstof in de atmosfeer, zuurstof in de atmosfeer is ontstaan door fotosynthese
• De eerste planten en dieren ontstonden in het water, pas 900 miljoen jaar geleden. Uit eencellige organismen ontstonden meercellige organismen
• Dieren verschenen zo’n 400 miljoen jaar geleden op het land. Uit amfibieachtige dieren zijn reptielen en zoogdieren (ook mens) ontstaan

12.2 Verwantschap

Geschiedenis van leven op aarde

12.2 Verwantschap

• Wat? Maken 12.2 – Opdracht 1 t/m 8
• Hoe? Blz. 161 t/m 165
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 8 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe fossielen ontstaan

12.2 Verwantschap

Hoe zijn fossielen ontstaan?

• Fossielen > oude overblijfselen van hele organismen of resten van organismen
• Meestal worden alleen de harde delen van organismen een fossiel
• Fossielen ontstaan als overblijfselen bedekt raken met lagen zand of klei,
  die daarna verstenen
• Fossielen bewijzen dat er vroeger andere
  organismen leefden dan tegenwoordig

12.2 Verwantschap

• Wat? Maken 12.2 – Opdracht 9 t/m 14
• Hoe? Blz. 166 t/m 169
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 9 t/m 14 is af.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).

12.2 Verwantschap

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen dat verwante soorten uit een gemeenschappelijke voorouder ontstaan zijn
• Je kunt in het kort beschrijven hoe de mens en andere mensapen zijn verwant

12.2 Verwantschap

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Hoe soorten aan elkaar verwant zijn is weergegeven in een verwantschapsschema
  - bestaat uit een lijst met aftakkingen
  - soorten die ‘kort’ geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden staan dicht bij elkaar in het schema, zij zijn nauw verwant aan elkaar

12.2 Verwantschap

Verwantschap weergeven

• In de afbeelding rechtsboven is een verwantschapsschema weergegeven
  - Vogels en reptielen zijn nauwer aan elkaar verwant dan amfibieën en vogels (vogels en reptielen staan dichter bij elkaar)
  - Uit voorouder A (zonder wervelkolom) is voorouder B ontstaan met een wervelkolom. Dus uit de ongewervelde dieren ontstonden gewervelde dieren

12.2 Verwantschap

Hoe zijn mensen verwant aan apen?

• Mensapen hebben gemeenschappelijke kenmerken
  - opponeerbare duim > duim waarmee je iets kan vastpakken
• Ook verschillen tussen mensapen en mensen
  - meeste mensapen hebben ook een opponeerbare grote teen; kunnen ze takken mee vastpakken en in bomen slingeren
  - mensen hebben een veel groter hersenvolume dan mensapen
  - het bekken van de mens is geschikt om rechtop te lopen, het bekken van mensapen om op handen en voeten te lopen

12.2 Verwantschap

12.2 Verwantschap

• Wat? Maken 12.2 – Opdracht 15 t/m 23
• Hoe? Blz. 170 t/m 175
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 15 minuten
• Uitkomst? Opdracht 15 t/m 23 is af. 

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst).