H1: hoofd- en bijzaken en kernzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lezen

Hoofdstuk 1

Hoofd- en bijzaken

Kernzinnen 

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen wat hoofd- en bijzaken zijn.
• Ik kan hoofd- en bijzaken herkennen in een tekst. 
• Ik kan uitleggen wat een kernzin is. 
• Ik kan een kernzin herkennen in een tekst. 
• Ik kan uitleggen hoe ik een schema en samenvatting moet maken.
• Ik kan een schema en samenvatting maken van de hoofdzaken van een tekst. 

Wat is het verschil tussen hoofd- en bijzaken?

Hoofd- en bijzaken

• De belangrijkste informatie van een tekst noem je de hoofdzaken. Deze hoofdzaken vind je vaak op vaste plekken in de tekst zoals de inleiding en het slot van de tekst. De hoofdzaken van een alinea vind je vaak in de kernzin. 
• De bijzaken zijn iets minder belangrijk. Ze zijn vooral bedoeld om de hoofdzaken duidelijker te maken. Voorbeelden en extra informatie kunnen bijvoorbeeld bijzaken zijn.

Leg uit wat kernzinnen zijn.

Op welke plekken in een alinea kun je een kernzin vinden, denk je?

Kernzinnen

Kernzinnen geven de belangrijkste informatie van een alinea aan. Meestal is de eerste, tweede of laatste zin van de alinea de kernzin. Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen. 

In de rest van de alinea werk je de kernzin uit. Een alinea wordt daardoor gemiddeld tussen de drie en tien zinnen. Uitwerkingen van een kernzin kunnen onder andere bestaan uit:

- een voorbeeld;

- nadere uitleg of toelichting;

- argumentatie.

Eerste zin = kernzin

Beleid wordt in Nederland vaak ingericht vanuit economische en bestuurskundige aspecten. Hierbij wordt verondersteld dat men een bepaalde keuze maakt gebaseerd op het rationele keuzemodel. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat mensen hun keuzes baseren op rationeel denken. Mensen maken dan een afweging tussen een aantal mogelijkheden. De uiteindelijke keuze is gebaseerd op een rationele, logische afweging van de verschillende opties, waarbij mensen vaak kijken naar het maximaal haalbare.

Tweede zin = kernzin

Wat vindt de consument eigenlijk van de nieuwe regelgeving? Uit onderzoek blijkt dat hij vooral nadelen ziet. Dat heeft vooral te maken met het gevoel dat op termijn de maker beter beschermd wordt dan de gebruiker. De afgelopen decennia was het beleid vooral gericht op de bescherming van de consument. Veel mensen beschouwen de nieuwe regelgeving daarom als een trendbreuk. De tijd wordt in hun ogen 30 jaar teruggezet.

Laatste zin = kernzin

Met het project is veel tijd en geld gemoeid. Er moeten nieuwe boortechnieken ontwikkeld worden, waarvan de kosten alleen maar tegen kunnen vallen. Verder moet er minstens 20 hectare grond aangekocht worden. Het vraagt veel energie om ook alle partijen te overtuigen van het nut van het project. Daarnaast weigeren de lokale overheden ook maar enig risico te dragen. Daarom gaat het hele plan voor minstens vijf jaar de koelkast in.

Welke zin is de kernzin?

Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welke zin is de kernzin?

Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Wat is de kernzin van onderstaande tekst? 

Klas 48 uur zonder telefoon

Leerlingen van de onderbouw van het Lorentz Lyceum uit Arnhem hebben onlangs succesvol meegedaan aan een experiment waarbij ze gedurende twee dagen geen mobiel, games of sociale media mochten gebruiken. 'De No Phone Challenge was flink afkicken', zegt de mentor. De leerlingen vonden zelf dat ze veel socialer waren, zowel in de klas als thuis. De pauzes leken langer en werden leuker bevonden. 'We gingen spellen doen en ik sprak mijn klasgenoten meer', somt een leerling op. 'We hadden ook meer tijd voor huiswerk . 

Aan de slag!

1. Open de online methode van Nieuw Nederlands.
2. Ga naar H1: Hoofd- en bijzaken en kernzinnen - Lezen.
3. Lees de theorie: Hoofd- en bijzaken en kernzinnen. 
4. Maak opdracht 1 en opdracht 3. 
5. De laatste 10 minuten van de les ga je lezen. Als je het leesboek al uit hebt, mag je verder werken aan bovenstaande opdrachten of werken aan je boekendoos.