10.2 Emancipatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Emancipatie

H10.2

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• een omschrijving geven van wat 'emancipatie' precies is;

• drie groepen noemen die in de 19e eeuw in meer of mindere maten emanciperen

• Uitleggen welke reacties er kwamen op de 'Sociale Kwestie"

npo.nl

Vorige les

- Conservatisme

- (politiek) liberalisme

- Congres van Wenen

Welke groep was tégen de idealen van de Franse Revolutie?

1. Conservatieven
2. Liberalen

Leg uit waarom de adel conservatief was.

Wat waren de doelen van
het Congres van Wenen (1814-1815)?

1. Idealen van de Franse Revolutie herstellen & machtsevenwicht in Europa
2. Idealen van de Franse Revolutie herstellen & macht van de adel versterken.
3. Idealen van de Franse Revolutie terugdraaien & machtsevenwicht in Europa
4. Idealen van de Franse Revolutie terugdraaien & macht van de adel versterken.

De Nederlandse grondwet, waardoor de koning zich moest houden aan de wet, is gemaakt door Thorbecke.
Thorbecke was een

1. Conservatief
2. Liberaal

Emancipatie

Emancipatiebewegingen

Bewegingen die streven naar de gelijkberechting van achtergestelde groepen.

(= iedereen gelijke rechten!)

Kern:

zelfbeschikkingsrecht en gelijkberechting

Bedenk:
Welke groepen in de 19e eeuw werden achtergesteld in de samenleving?
(noem er tenminste twee)

3 emancipatiebewegingen in de 19e eeuw:

• Slaven: halverwege de 19e eeuw wordt de slavernij afgeschaft door het abolitionisme.

• Vrouwen: het opkomend feminisme (voorvechters voor (meer) vrouwenrechten).

• Arbeiders: het opkomend socialisme (politieke stroming voor de arbeidersklasse).

Slaven

Abolitionisme zorgde voor de afschaffing van slavernij.

• Slaven: halverwege de 19e eeuw wordt de slavernij afgeschaft.

• Vrouwen: het opkomend feminisme (voorvechters voor (meer) vrouwenrechten).

• Arbeiders: het opkomend socialisme (politieke stroming voor de arbeidersklasse).

speech Sojourner Truth: abolitioniste en feministe 

(1797-1883)

Casus 'Ben ik dan geen vrouw' (p. 258)

Sojourner Truth Speech of 1851 performed at Kansas State University's 8th Diversity Summit April 1, 2011. Performed by Pat Theriault

speech Sojourner Truth: abolitioniste en feministe 

(1797-1883)

Casus 'Ben ik dan geen vrouw' (p. 258)

Maak vraag: 

1 + 2

Eerste Feministische Golf

Bekende Feminist: Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker

Gelijke behandeling van vrouwen (in de wet)

Kiesrecht en (hoger) onderwijs

0

Aletta Jacobs

• Leefde van: 1854 tot 1929 
• Bekendste feministe van Nederland

Vereniging voor Vrouwenkiesrecht

• 1894
• o.l.v. Aletta Jacobs & Wilhelmina Drucker
• ten gevolge van caoutchout-artikel (expliciet mannenstemrecht)
  

Aletta Jacobs

• Wilde huisarts worden net zoals haar vader. 
• Maar dit was in deze tijd niet gebruikelijk voor vrouwen.
• Vrouwen mochten niet studeren.  

Aletta Jacobs

• Ze kreeg toestemming van Thorbecke om medicijnen te gaan studeren. 
  
• Ze mocht als eerste meisje naar de HBS, (hogereburgerschool)

Aletta Jacobs

• Aletta werd de eerste vrouwelijke huisarts. 
• Ze vestigde zich in Amsterdam.
• Ze had een gratis spreekuur voor vrouwen uit de Jordaan
  

Wilhelmina Drucker

• mede-oprichtster Vereniging voor Vrouwenkiesrecht
• oprichtster Vrije Vrouwenvereniging
• streed voor gelijke rechten
  

Sociale kwestie

Arbeiders (1)

Verschillen tussen arm en rijk

Werden door de industriële revolutie steeds groter -> 

Er heerst grote armoede in de (grote) steden -> 

Het probleem van structurele armoede en slechte leefomstandigheden noemen we de sociale kwestie.

Maak vraag 7, 8 en 9 (p. 262)

Arbeiders (2)

Opkomst van het socialisme

Uitgangspunt van de socialisten:

Meer rechten voor armen en een samenleving waar iedereen zoveel mogelijk gelijk is.

Sociaaldemocraten	Communisme
Willen verandering door de politiek.	Willen verandering door revolutie!
Willen (dus) algemeen kiesrecht	Streven naar een klasseloze samenleving

Arbeiders (3)

Eind 19e / begin 20e eeuw

Sociaaldemocraten zorgen voor 

sociale wetgeving:

• afschaffing kinderarbeid
• leerplicht
• sociale voorzieningen (riolering, stromend water) & volkshuisvesting

EN

• algemeen kiesrecht

Nederland had vanaf 1917 algemeen (mannen) kiesrecht

In hoeverre heeft het marxisme zijn eigen theorie (dat er een klasseloze maatschappij zou ontstaan) weten te ondermijnen?

Keuze: Leerdoelen of Historisch denken

Uitwerken van de leerdoelen van par. 2 (p. 275)

Historisch denken: Continuïteit en verandering

De Internationale (p. 263)

Vrije Vrouwenvereniging

• 1889
• o.l.v. Wilhelmina Drucker 
• voor volkomen gelijkheid