H9.1 Reactiesnelheid

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H9.1 Reactiesnelheid

Leerdoelen

Na afloop van de les kan je:

• benoemen van welke factoren de reactiesnelheid afhankelijk is en een verklaring geven met behulp van het botsende‑deeltjesmodel of de activeringsenergie;
• het energiediagram van een reactie schetsen en/of aflezen;
• de invloed van een katalysator weergeven in een energiediagram;
• de reactiesnelheid berekenen aan de hand van een tabel of diagram met meetgegevens.

Reactiesnelheid

Reactiesnelheid is de snelheid waarmee een reactie verloopt.

Een reactie kan heel snel verlopen. 

Bijvoorbeeld een explosie.

Een reactie kan ook langzaam verlopen.

Bijvoorbeeld roesten van ijzer.

Reactietijd

De reactietijd is de tijd waarin een reactie plaats vindt.

Magnesium + zoutzuur —> magnesiumchloride + waterstofgas

Wanneer evenveel poeder of lint wordt gebruikt ontstaat evenveel waterstofgas. Maar welke reactie gaat sneller en waarom?

Reactiesnelheid vs reactietijd

Factoren

De volgende factoren beïnvloeden de reactiesnelheid:

De concentratie, De temperatuur, De verdelingsgraad

De bovenstaande factoren kunnen worden verklaard met het

botsende deeltjes model.

De volgende factoren beïnvloeden de reactiesnelheid ook:

De aard van de beginstoffen, Een katalysator

Deze factoren kunnen niet worden verklaard met het botsende

deeltjes model maar met het verlagen van de activeringsenergie.

Effectieve botsing

Een reactie kan alleen plaatsvinden wanneer een botsing

effectief is. Dit betekent dat wanneer twee deeltjes met elkaar

botsen, twee nieuwe deeltjes ontstaan.

Ineffectieve en effectieve botsingen

1) Concentratie

• Hoe kleiner de concentratie, hoe minder deeltjes in dezelfdehoeveelheid vloeistof of gas.
  
• Hoe minder deeltjes, hoe minder effectieve botsingen.
  
• Hoe minder effectieve botsingen, hoe lager de reactiesnelheid.
  

Andersom geldt natuurlijk hetzelfde.

Beantwoord altijd volgens deze drie stappen.

2) Temperatuur

• Hoe lager de temperatuur, hoe langzamer de moleculen bewegen.
  
• Hoe langzamer de moleculen bewegen, hoe minder effectieve botsingen.
  
• Hoe minder effectieve botsingen, hoe lager de reactiesnelheid.
  

Andersom geldt natuurlijk hetzelfde.

Beantwoord altijd volgens deze drie stappen.

3) De verdelingsgraad

• Hoe groter de verdelingsgraad, hoe groter het oppervlakte.
  
• Hoe groter het oppervlakte, hoe meer effectieve botsingen.
  
• Hoe meer effectieve botsingen, hoe groter de reactiesnelheid.
  

Andersom geldt natuurlijk hetzelfde.

Beantwoord altijd volgens 

deze drie stappen.

Maak opgave 3

Antwoord opgave 3

4) Aard van de beginstoffen

Magnesium reageert sneller met zoutzuur dan zink. Bij magnesium is blijkbaar minder energie nodig om de geactiveerde toestand te bereiken.

5) Katalysator

Een katalysator is een stof die de reactie versneld, maar niet wordt

verbruikt tijdens de reactie.

Na de reactie heb je de katalysator dus weer terug.

Maakt het uit hoe duur een katalysator is?

Een katalysator verlaagd de activeringsenergie

Een biologische katalysator wordt enzym genoemd.

Maak opdracht 6

Antwoord opdracht 6

Reactiesnelheid berekenen

De reactiesnelheid wordt berekend met de volgende formule:

Zie voorbeeld 1 en 2 in het boek op blz. 36 en 37.

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

Lees H9.1 (blz. 34-37)

Maak de vragen 1 t/m 9 (blz. 38-39)

Kijk de opdrachten goed na, wanneer je ze gemaakt hebt.

Maak een notitie van de vragen die je niet snapte of waarvan

je meer uitleg wil hebben.

Stel deze vragen de volgende les.