H4 15 Februari 2021

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze week paragraaf 3 van H3. Leerdoelen:

o    Ik kan de kenmerken van de 6 landschapszones op aarde benoemen en de relatie met het klimaat leggen

Geef aan wat windsysteem en de wet van Buijs Ballot zijn.

Antwoord

De wet van Buys Ballot =wind waait van een hoge drukgebied naar een lage drukgebied.

Dit betekent dat wind waait over het oppervlakte van subtropische maxima (30 graden ) naar het equatoriaal minimum en naar de subpolaire maxima (60 graden). Daarnaast waait er wind van de polaire maxima naar de subpolaire minima

Leg uit wat ITCZ is en wat de relatie met het ontstaan van moessons is

Door de schuine stand van de aarde, verschuift de loodrechte stand van de zon op de aarde. Hiermee verschuift dus de intertropische convergentie zone. De oostelijke passaten gaan hierdoor over de evenaar en veranderen van richting en worden moessons.

Leg uit dat door het corioliseffect variaties op het globale windsysteem ontstaan

Door het corioliseffect krijgen de wind op het noordelijke halfrond een afwijking naar rechts en op zuidelijke halfrond naar links. Hierdoor bereiken winden in een hogere lagen van de troposfeer de polen niet. Daarnaast ontstaan ipv van zuid noord winden of noord zuid winden ook oostelijke en westelijke winden aan het aardoppervlak.

Leg uit hoe passaten en moessons ontstaan

Passaten ontstaan doordat winden van een subtropische minima naar het equotoriale minimum waaien. Door de het coriolis effect worden ze oostelijk. Door dat intertropische convergentie zone tussen de keerkringen beweegt gaan de oostelijke passaten gaan hierdoor over de evenaar en veranderen van richting en worden moessons genoemd.

Benoem de invloed van zeestromen op het klimaat benoemen

Zeestromen zorgen ervoor dat klimaten koeler of juist warmer zijn dan je zou verwachten op basis van een hun breedteligging.
Ze brengen relatief koudere of warmere temperatuur naar gebieden.

Benoem de kenmerken van de klimaten volgens het Köppensysteem.

Indeling gebaseerd op vegetatie.
A = tropisch, B = droog, C = zeeklimaat, D = landklimaat, E = koud klimaat. A, C, D en E gebaseerd op temperatuur en B op neerslag. Subklimaten BW =woestijn, BS = Steppen, EH =  hoogbergklimaten, EF = eeuwige sneeuw poolklimaat, ET toendraklimaat. Kleine letters als toevoeging. s = droge perioden in de zomer, w = droge periode winter en f droge periode ontbreekt (dus hele jaar regen).

Natuurlijke landschapszones

• Niet allen door klimaat gevormd.
• Ingewikkeld samenspel geofactoren: plant, dier, bodem, lucht, water, klimaat, mens, gesteente, reliëf & tijd.
• Belangrijkste geofactoren: klimaat, gesteenten & reliëf
• geofactoren  verfijning  van litho-, bio-, atmos-& hydrosfeer
• wederzijdse beïnvloeding: afhankelijk van plaats, schaal en tijdbestek van het plaatsvinden.

Tropische zone

Tropische zone

Warm & vochtigs --> vochtigheidsgraad > 80%

Bomen groeien het hele jaar, bos = groen, bladeren vallen het hele jaar, wanneer afhankelijk van soort.

3 etages = bovenste laag boomtoppen, >  40 m (kan), oud veel dier leven

middelste = bomen en struiken

Tropische zone

onderste laag = bosvloer --> behoorlijk duister --> beperkte plantengroei

Bodem niet erg vruchtbaar  (arm aan vroedingsstoffen)

Voeding vegetatie <== afbraak materiaal dode planten en dieren <= schimmels en bacterieën onmiddelijke afbraak --> 1 humus erg dun, 2 snel opname door bomen en planten dus voedingsstoffen zitten in planten (& dieren) : niet in de bodem

Tropische zone

Bodem = roodachtig <-- veel neerslag en hoge temperaturen --> dunne humuslaag door uitspoeling beperkt aan mineralen blijven over (Fe Al & Mangaan)

Savannes = hete natte zomers & hete droge winters

Graslanden hoog (geel in de winter) & groepen bladverliezende bomen & struiken

Gematigde zone

Gematigde zone

--> loofbomengordel alleen op het noordelijk halfrond. Op het zuidelijk halfrond is geen land op de juiste breedtegraden.

T gemiddeld hoger dan 15 graden

Veel variaties.

Bodem redelijk vruchtbaar door bladeren -->humuslaag. Geen scherpe grens tussen loof en naaldbomen.

Polaire zone

Polaire zone

Gemiddelde temperatuur onder 10 graden --> geen bomen.

Toendra overgangsgebied boreale bossen en ijsvlakten.

Permafrost (kan heel diep zijn)

Zomer --> smelten bovenlaag (kan niet zakken door bevroren bodem) --> Nat --> Moerassen

Subtropische zone

Subtropische zone

Vegetatie : 3 soorten

loofbomen --> geen bladverlies & lange wortels & kleine leerachtige bladeren

bladverliezende struiken -->  bloeien lente & ruststand zomer

Maquis --> dicht manshoog doorachtig struikgewas met harde groen bladeren (ertussen lavendel/rozemarijn). Ontstaan door verbranding/kappen oorspronkelijk bos & afgrazen geiten

Subtropische zone

--> Tussen gematigde zone & tropen

koeler dan in de tropen

hoeveelheid & verdeling neerslag --> grote invoeld op de bodemgebruik ==> 1 regen hele jaar = subtropische zeeklimaat

2  igv droogseizoen = MZ klimaat

Vegetatie aangepast aan klimaatomstandigheden => groei & bloei in natte voorjaar, droge zomer --> droog & verdord

Boreale zone

Boreale zone

overgangsgebied tussen gematigde en polaire zone

lange koude winter en korte koele zomers

Als temperatuur tussen 10-15 C te koud voor loofbomen --> naaldbomen --> taigagordel--> zure humus (podzol bodems)  & neerslag > groter verdamping --> uitspoeling (gunstig door zandbodem) --> voedingsstoffen mee --> Fe & Al dieper samenklitten --> harde oerbank --> slecht v. waterhuishouding

Aride zone

Aride zone

hoeveelheid neerslag bepaalt de begrenzing.

1/3 landoppervlak is woestijn (zand klein gedeelte)

Woestijnen minder 250 mm/jaar, korte stort buien--> bodems snelverzadigd --> wadi's snel vol

Ook koude woestijnen , midden op continetnen vaak in regenschaduw

Aride zone

Steppe --> Grens aride en gematigde gebieden Neerslag >250 < 500 mm per jaar

hoge vruchtbaarheid --> oorspronkelijke vegetatie verdwenen --> graan schuren van de wereld

Moeder materiaal is löss --> dikte zwarte bovenlaag met goede humus en hoog Ca gehalte

Neerslag <  verdamping --> geen uitspoeling (als drogem, humus minder)

Tropishe zone