4.4 - Kerk en staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

• Leg je telefoon in een leeg vakje van de telefoontas​
•  Ga rustig zitten​
•  Pak je agenda: PTA toets H3 en H4 maandag 7 November
  

• Lees TB blz 50 en 51

    SKN doet ondertussen de absentie

Vervolging van heksen

• Om heksen te 'ontmaskeren' werden de meest vreselijke ondervragingen en proeven gebruikt.
• Zo werden heksen gewogen of in het water gegooid om te kijken of ze te licht waren (en dus bleven drijven).
• Heksen werden verbrand om er zeker van te zijn dat de duivel werd uitgedreven.

Vermoedelijk zijn er in Europa ongeveer tussen 1450 en 1650 ongeveer 60.000 mannen en vrouwen als 'heks' terechtgesteld. Opvallend is dat de heksenvervolging eigenlijk pas aan het einde van de Middeleeuwen plaatsvond.

H4 Tijd van steden en staten 

4.4 Kerk en staat

Handboek bladzijdes 50 en 51 

Kenmerkend aspect 

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben 

Leerdoelen paragraaf 4.4

Kerk en staat

Ik weet aan het eind van de les:

• Hoe het conflict tussen pausen en de Duitse keizers zich ontwikkelde
• Hoe de kerk haar geestelijke macht in de samenleving vergrootte
  

Tweezwaardenleer --> strijd - wie had de macht?

Slimme keizers?

Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal (leenman)

Voordelen:

• Trouw aan de keizer: Geen gevaar van erfzonen (vanwege het celibaat) 
  
• Meer inkomsten voor de keizer
  

Onbedoeld gevolg:

Deze bisschoppen hielden zich vaak niet aan de kerkelijke regels

Hervormings-   beweging

De paus is not amused.....

• Bisschoppen benoemd door de keizer: er ontstaat strijd tussen paus Gregorius VII en Duitse keizer Hendrik IV over de benoeming van geestelijken

Tweezwaardenleer:

• Keizer macht over het aardse 
• Paus macht over het geestelijke 

Probleem: Waar ligt het primaat? (=hoogste gezag) Wie mag de bisschoppen benoemen?

Er volgt een investituurstrijd

Paus Gregorius VII (1075): 
alleen ik mag bisschoppen benoemen --> Dictaat van de paus

Duitse keizers en koningen: 

wij willen dat zelf doen

Strijd over wie de bisschoppen mocht benoemen

Excommunicatie (ban) Hendrik IV (1075)

tocht naar Canossa (1077)

Voorlopig einde investituurstrijd:

Concordaat van Worms (1122):

Overwinning voor de paus:  De bisschoppen mogen vazallen worden van de Duitse keizer, maar alleen de paus mag de bisschoppen benoemen.

Bisschoppen ontvangen van

1.  de paus: geestelijke macht
2. de keizer: bepaalt of die bisschoppen ook wereldlijke macht
krijgen 

Gevolg voor de Duitse keizers:

verbrokkeling Duitse Rijk omdat de keizer niet alle leenmannen meer kon kiezen.

Bestrijding van 'ongelovigen'

Nu de keizer uit beeld is, roept de paus weer een concilie bijeen:

• De kerk bepaalde daar het ware geloof: iedereen die daarvan afweek was een ketter 
• De inquisitie opgericht: een speciale kerkelijke rechtbank om de ketterij uit te roeien.
• Later ook heksen
  

Kenmerkend aspect 

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben 

Samengevat

• In de strijd wie het primaat behoorde te hebben gaf paus Gregorius VII keizer Hendrik een ban, waarmee de keizers in 1122 afstand deden van de investituur.
• Afspraken tussen keizer en paus: bisschop heeft wereldlijke en geestelijke taak, keizer mag bisschop wereldlijk benoemen en paus geestelijk
• Paus bepaalde het geloof en stelde de inquisitie op om de ketters te vervolgen.

Wat doen?

Wat?​
                                        Nakijken Blz. 40-41 vr. 8-13   (na check SKN)

Maken Blz. 42-43 vr. 6-11

Hoe?​

Je werkt zelfstandig​

​Hulp?​
Je mag zachtjes overleggen met degene die naast je zit. Verder ben je stil. ​

 Kom je er niet uit? Vraag SKN om hulp.

 ​

Klaar?​

Doe huiswerk voor een ander vak of pak iets uit de vitrine.

Nodig: 4 vrijwilligers voor een speciale opdracht

Reflectie

    Hoe ging de les?​​

   

 Wat deed klas/docent goed?

 Wat moet anders?

Wie is het?