This lesson contains 26 slides, with text slides and 3 videos.
Items in this lesson
Mediawijsheid
Slide 1 - Slide
Na deze les:
kun je benoemen wat nepnieuws is;
kun je een aantal voorbeelden geven van hoe je nepnieuws herkent;
weet je het verschil tussen desinformatie, misinformatie en malinformatie.
Slide 2 - Slide
Mediawijsheid, wat is dat?
De verzameling competenties die je nodig hebt om actief, kritisch en bewust deel te kunnen nemen aan onze samenleving.
Mediawijsheid.nl
Slide 3 - Slide
Waar zouden we kritisch en bewust mee om moeten gaan?
Nieuws – nepnieuws
Wachtwoorden: zwak –sterk
Auteursrechten / privacy
Phishing
Fraude
Sociale media
Mediawijsheid.nl
Slide 4 - Slide
Slide 5 - Video
Vraag jij je bij nieuwsberichten en/of video's
altijd af of ze waar zijn?
Slide 6 - Slide
Waarom maken mensen nepnieuws?
Om geld te verdienen. Hoe meer kliks, hoe meer geld.
Om meningen te beïnvloeden en om te zorgen voor verwarring.
Als grapje. Bijvoorbeeld berichten van Lucky TV.
NPOkennis.nl
Slide 7 - Slide
Hoe herken je nepnieuws?
Hoe herken je nepnieuws?
Slide 8 - Slide
1. Wie is de auteur?
Wie heeft het bericht geschreven of gepubliceerd, en wie verspreidt het bericht?
Kun je controleren waar het bericht vandaan komt?
Is het bericht alleen op social media gedeeld of komt het van een betrouwbaar nieuwsmedium, zoals NOS, het Algemeen Dagblad of de Volkskrant?
Deze foto wordt nu gebruikt in context van de huidige oorlog in Oekraïne, maar dateert al uit 2016 en heeft dus in werkelijkheid niets met deze oorlog te maken. Op Twitter verschijnt nu dan ook een melding bij de foto: "De presentatie van deze media valt buiten de context."
Mediawijsheid.nl
Slide 9 - Slide
Slide 10 - Video
2. De vormgeving
Het uiterlijk van het bericht lijkt op die van bekende nieuwssites.
Zo worden er veel nepnieuwsberichten verspreid met het NOS-logo.
Let ook op bewerkte afbeeldingen, schrijffouten, veel hoofdletters en uitroeptekens. Laat je niet misleiden door de vormgeving, maar kijk naar het hele bericht.
Mediawijsheid.nl
Slide 11 - Slide
3. Wat is de datum?
Is de inhoud actueel en wanneer is het bericht geschreven?
Soms staat er een nieuwe datum bij een oud artikel en zijn de titel en inhoud aangepast of worden oude video's gebruikt.
Mediawijsheid.nl
Slide 12 - Slide
4. Kloppen de links?
In veel berichten staan links naar andere websites of organisaties, maar dat wil niet zeggen dat die links allemaal echt zijn of dat wat er in het artikel beweerd wordt, ook terugkomt in bericht waarnaar verwezen wordt. In nepnieuws is vaak wel een deel waar, maar niet alles.
Mediawijsheid.nl
Slide 13 - Slide
5. Bronnen
Worden er in het bericht bronnen genoemd die te controleren zijn?
In een betrouwbaar artikel worden bronnen genoemd van bijvoorbeeld een andere nieuwswebsite, een organisatie of een onderzoek.
Mediawijsheid.nl
Slide 14 - Slide
6. Beeldmateriaal
Bij misleidende berichten wordt vaak gebruik gemaakt van foto’s of video’s die bewerkt zijn of in een andere context geplaatst worden.
Soms worden beeld en geluid ook gemanipuleerd, waardoor de waarheid verdraaid wordt.
Mediawijsheid.nl
Slide 15 - Slide
Slide 16 - Video
Echt of nepnieuws?
Slide 17 - Slide
Echt of nepnieuws?
Slide 18 - Slide
3 vormen van nepnieuws
1. Desinformatie
2. Misinformatie
3. Malinformatie
Slide 19 - Slide
Desinformatie
Desinformatie is het bewust creëren en verspreiden van onware of misleidende informatie. Mensen doen dit om er geld mee te verdienen of om een groep, persoon of land te schaden.
mbomediawijs.nl
Slide 20 - Slide
Desinformatie
Voorbeeld: Na de inauguratie van Trump in 2017 ontstond de discussie over de hoeveelheid mensen die bij de ceremonie aanwezig waren.
Later gaf de fotograaf van de foto toe dat hij de foto van de opkomst had bewerkt.
Trump wilde populairder lijken, door te zeggen dat er veel meer mensen bij zijn inauguratie waren dan bij Obama.
mbomediawijs.nl
Slide 21 - Slide
Misinformatie
Misinformatie is misleidende informatie die gemaakt is zonder kwaadwillende bedoeling. De verspreider weet niet dat de informatie niet klopt.
mbomediawijs.nl
Slide 22 - Slide
Malinformatie
Malinformatie is correcte informatie, die wordt verspreid met als doel om een land, organisatie of persoon te beschadigen.
mbomediawijs.nl
Slide 23 - Slide
Malinformatie
Nikki de Jager (ook bekend als Nikki Tutorials) kwam in 2020 naar buiten als transgender. In het begin van haar video vertelt ze dat ze onder druk gezet was om deze informatie te delen met anderen. Ook in het artikel van RTL-nieuws wordt gesproken van chantage.
RTLnieuws.nl
Slide 24 - Slide
Opdracht: nieuwsartikelen
Maak twee nieuwsartikelen: 1 nepbericht en 1 echt bericht.
Probeer ervoor te zorgen dat het moeilijk is om te zien of de berichten echt of nep zijn.
Kies voor elk bericht een ander thema.
Plaats bij beide berichten een foto.
De berichten moeten uit minimaal 120 woorden bestaan.
Opbouw: inleiding, middenstuk en slot.
Maak gebruik van verschillende lettertypes, koppen en alinea's.