BS5.1 Je omgeving waarnemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 5: Waarneming, gedrag en regeling 

Alle basisstoffen op een rij 

1. Je omgeving waarnemen 
2. Voelen, ruiken en proeven 
3. Horen en zien 
4. Het zenuwstelsel
5. Gedrag
6. Regeling  

Basisstof 1: 

Je omgeving waarnemen

Leerdoelen basisstof 1

Aan het einde van de les kun je: 

• De werking van zintuigen beschrijven.
• De zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.
• Je kunt uitleggen wanneer zintuigen prikkels omzetten in zenuwimpulsen.

Waarnemen

Waarnemen = ontdekken van de omgeving door zintuigen te gebruiken. 

Zintuig = een orgaan dat reageert op prikkels 

Prikkels = invloeden uit de omgeving zoals licht, geluid, geur en aanrakingen.

Impuls = elektrische signalen die ontstaan wanneer zintuigcellen een prikkel ontvangen

Prikkels

Invloeden vanuit de omgeving.

Opgevangen door zintuigen, waardoor je ze kunt waarnemen.

Licht, geluid, geur, smaak en aanraking.

Zintuigen

Hebben speciale zintuigcellen die prikkels opvangen.

Sturen een impuls (elektrisch signaal) naar de hersenen, via de zenuwen.

In je hersenen wordt je bewust van de prikkels.

Zintuigen

Alle zintuigen samen = zintuigenstelsel 

1. Oren: gehoorzintuig + evenwichtszintuig
2. Neus: reukzintuig
3. Tong: smaakzintuig
4. Huid: warmtezintuig + koudezintuig + drukzintuig + tastzintuig
5. Ogen: Gezichtszintuig

Pijnpunten liggen door heel het lichaam

Ligging enkele zintuigen

Elk zintuig vangt andere prikkels op!

Geluid

Licht

Warmte

Kou

Druk

Aanraking

Geur

Smaak

Zintuigen in de huid

B1: Je omgeving waarnemen

Zintuigen

Oren: 

• Gehoorzintuig
• Evenwichtszintuig

Pijnpunten

• Pijnpunten nemen pijn waar. 
• Pijnpunten zijn vrije uiteinden van een gevoelszenuw. 

Adequate prikkel

Impuls

Drempelwaarde

In de zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als de prikkel sterk genoeg is.

De kleinste prikkel die een impuls veroorzaakt  = de drempelwaarde

Beïnvloeding van de drempelwaarde door gewenning

  drempelwaarde

 Impulsfrequentie

Hoe vaak een impuls ontstaat

Zwakke prikkel:

Lage impulsfrequentie

Sterke prikkel:

Hoge impulsfrequentie

 Impulsfrequentie

Prikkelsterkte en frequentie zijn aan elkaar gekoppeld

Maar

Heeft de neus van een hond een hogere of een lagere drempelwaarde dan jouw neus?

1. Hij is gevoeliger dus een hogere drempelwaarde
2. Hij is minder gevoelig dus een hoger drempelwaarde
3. Hij is gevoeliger dus een lagere drempelwaarde
4. Hij is minder gevoelig dus een lagere drempelwaarde

Huiswerk voor morgen

Opdracht 1,2,3,5,7,8