7.4 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

h2 les 1

Pruiken en revoluties

7

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

4 - Kolonialisme en slavernij

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Door de tijd

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

In deze presentatie leer je:

• hoe de trans-Atlantische slavenhandel groeide
• welke slavernij er was op Amerikaanse plantages
• welke slavernij er was in de Nederlandse koloniën
• hoe de slavernij werd afgeschaft

h2 les 1

Examenvraag

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

h2 les 1

Van Afrika naar Amerika

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe groeide de trans-Atlantische slavenhandel?

De Spaanse koning Karel V verbood in 1542 de slavernij van indianen.

 

Gevolg: kolonisten lieten slaven uit Afrika komen voor plantagewerk en werk in de mijnen.

Dit was de start van de trans-Atlantische slavenhandel: handel in en vervoer van slaven over de Atlantische Oceaan.

• In 350 jaar maakten zo’n 11 miljoen Afrikanen de gedwongen oversteek. 90% ging naar het Caribisch gebied en Zuid-Amerika.
  
• De slavenhandel was onderdeel van de trans-Atlantische driehoekshandel.
  

h2 les 1

Van Afrika naar Amerika

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe groeide de trans-Atlantische slavenhandel?

Door de vraag van de Europeanen nam de slavenhandel in Afrika toe:

• slavernij bestond al eeuwen in Afrikaanse samenlevingen, de meeste slaven waren krijgsgevangenen
  
• slavenhandelaren brachten vanaf de 11e eeuw zwarte slaven naar Arabische en Ottomaanse landen
  
• slaven voor Amerika werden ingescheept bij Europese factorijen in West-Afrika
  
• de zeereis naar Amerika was onmenselijk, gemiddeld overleed 15% tijdens de overtocht

h2 les 1

Slavernij op plantages

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe was de slavernij op Amerikaanse plantages?

In Amerika ging een deel van de slaven meteen naar plantages. De rest werd verkocht.

De meeste slaven werkten op plantages:

• die werden opgezet en geleid door Euro-peanen
  
• er werd o.a. suiker, cacao, tabak en koffie voor de Europese markt geproduceerd
  
• het slavenwerk was zwaar en werd verricht onder slechte omstandigheden
  
• de slaven deden alleen hun werk omdat ze werden opgejaagd door opzichters, er was veel intimidatie: bangmakerij
  
• kans op vrijlating was er niet, alleen ont-snappen bood kans op een nieuw bestaan
  

h2 les 1

Nederland en de slavernij

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Welke slavernij was er in de Nederlandse koloniën?

Ook Nederland deed mee aan de slaven-handel, nadat de WIC gebieden had veroverd:

• in 1655 kwamen honderden slaven naar Nieuw-Amsterdam
  
• vanaf 1667 werd Suriname de belangrijkste bestemming voor Nederlandse slaven-schepen
  
• van de ruim 550 000 slaven die Nederland vervoerden ging de helft naar de plantages in Suriname
  
• het Nederlandse aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel bedroeg zo’n 5%

h2 les 1

Nederland en de slavernij

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Welke slavernij was er in de Nederlandse koloniën?

Nederlanders vervoerden in de VOC-tijd ook honderdduizenden slaven in Azië:

• er was al eeuwen een uitgebreide inheemse slavenhandel
  
• de VOC bracht slaven uit India naar planta-ges op Banda
  
• slaven deden zwaar werk, o.a. bij de bouw van factorijen
  
• grote aantallen slaven waren persoonlijk eigendom van VOC-personeel, dat leidde ook tot kinderen, Indo-Europeanen: personen van Europees-Aziatische afkomst in Indonesië
  

h2 les 1

Afschaffing

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe werd de slavernij afgeschaft?

In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond het abolitionisme:

• geïnspireerd door het christendom, maar vooral door de verlichting: slavernij was in strijd met de natuurlijke gelijkheid van mensen
  
• slavernij was ook economisch slecht, volgens Adam Smith prikkelt loon meer om te werken dan dwang
  

Het abolitionisme werd vooral sterk in Groot-Brittannië:

• 1787 - oprichting van Society for Abolition of the Slave Trade
  
• 1807 – verbod op slavenhandel
  
• 1833 – slavernij in Britse koloniën afgeschaft
  

h2 les 1

Afschaffing

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe werd de slavernij afgeschaft?

• Nederland:
• na 1850 kregen de abolitionisten de overhand.
• 1860 – afschaffing slavernij in Indonesië
• 1863 – afschaffing slavernij in Suriname en op de Antillen

De uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme is een kenmerkend aspect van de tijd van pruiken en revoluties.

h2 les 1

Standplaatsgebondenheid

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Hoe de slavernij doorwerkt in onze tijd

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

In deze presentatie leer je:

• hoe de trans-Atlantische slavenhandel groeide
• welke slavernij er was op Amerikaanse plantages
• welke slavernij er was in de Nederlandse koloniën
• hoe de slavernij werd afgeschaft