14.2 Voedsel produceren - hele les

• biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 14: Duurzaam leven

Benodigheden

- Werkboek en schrift

- Pen, potlood, etc.

- iPad

Cijfer

- NEE

Lesson Up

- JA 

Telefoons in de telefoontas

today''s program 

Nog vragen over 14.1 Je invloed op aarde?

Checkvraag

14.2 Voedsel produceren

- uitleg leerdoelen

- les 

huiswerk

Consumenten (gebruikers)

Afvaleters

Reducenten

(afbrekers)

Mineralen

Producenten

(makers)

Leerdoelen: 'wat ik ga leren'

Ik kan... 

• 3 groepen voedselproducenten noemen
• voor elke voedselproducent aangeven in een tabel hoeveel verschillende gewassen ze telen of dieren houden, hoe ze zorgen dat de opbrengst zo hoog is,  hoe ze ziekte en schade voorkomen en hoe ze supergewassen en supervee verkrijgen.

Nieuwe termen: 

- akkerbouwer

- tuinbouwer

- veehouder

- monocultuur 

- bio-industrie

- kunstmest

- ruige mest

- groenbemester

- krachtvoer

- gewasbeschermingsmiddel

- veredelen

- fokken

0

Nederland is na de _____
de de grootste
exporteur van landbouwproducten.

1. China
2. Duitsland
3. Rusland
4. Verenigde Staten

Welk landbouwproducten
exporteert Nederland? (noem er drie)

Hoe produceren akker- en tuinbouwers?

(schrijf dit over in je schrift!)

• Veel van hetzelfde produceren: monoculturen in akkers of in kassen, in de grond of op water of op steenwol 
• Opbrengst verhogen: kunstmes,  soms met groenbemester en/of ruige mest 
• Plagen en ziekten  proberen te voorkomen: gewasbeschermingsmiddelen
• Betere dierenrassen door gericht fokken (supervee) 

Hoe produceren veehouders?

• Veel van hetzelfde produceren (intensieve veehouderij/bio-industrie)
• Opbrengst verhogen door krachtvoer naast ruwvoer (ingekuild gras) te voeren
• Ziekten proberen te voorkomen  door medicijnen en desinfectiemiddelen 
• Betere dierenrassen door gericht fokken (supervee) 

Hoeveel varkens waren er in totaal in 2019 in Nederland?

1. 12.269
2. 122.692
3. 1.226.915
4. 12.269.150

Gevolgen van de landbouw

Over de gevolgen van de landbouw

gaat de volgende les.... 

huiswerk

schrijf de dia's met samenvattingen over en leer deze uit je hoofd

maak opdrachten 1 t/m 11

0

Waarom was er het grote boerenprotest?

wat ga je leren? Ik kan....

• de 3 soorten regels opnoemen waaraan veehouders, akkerbouwers en tuinbouwers zich moeten houden
• een tekening maken met de route waarmee een overschot van mineralen in natuurgebieden of in het opperlvlakte water terechtkomt. 
• de tekening uitbreiden met de veranderingen in een natuurgebied plaats vinden als gevolg van eutrofiëring van het grondwater
• in een schema in 6 stappen opschrijven op welke manier eutrofiëring van het oppervlaktewater leidt tot vissterfte. 
• een pijlenschema maken waarin ik weergeef hoe dierlijke mest leidt tot verzuring 
• uitleggen waarom gewasbeschermingsmiddelen selectief en biologisch afbreekbaar moeten zijn
• in 4 stappen beschrijven hoe niet biologisch afbreekbare gewasbeschermingsmiddelen kunnen leiden tot roofdiersterfte (en uitsterving)
• een voorbeeld geven van een maatregel in de dierhouderij waardoor er sprake is van voldoende dierenwelzijn 

nieuwe woorden: mestoverschot - overbemesting - waterbloei - eutrofiëring - mestinjectie - selectief - biologisch afbreekbaar - accumulatie (=gifophoping) - dierenwelzijn 

0

schrijf de stappen op die leiden van overbemesting tot dood en stinkend water 

in het filmpje werd gesproken over reducenten. Welke organismen worden hiermee bedoeld?

1. bacteriën
2. dieren
3. planten

0

waardoor komt er zoveel ammoniak vrij uit mest?

1. dieren krijgen krachtvoer
2. er zijn teveel bacteriën in de maag van een koe
3. er zijn teveel bacteriën in de bodem

opdracht: hoe dierlijke mest kan leiden tot verzuring 

zet de woorden in één pijlenschema :

ammoniak - bacteriën - bodem - lucht  - mest - nitraat - regen - salpeterzuur   - water - zuurstof  

(tip: teken  lucht en een bodem)

1. In de bodem zetten bacteriën ammoniak om in nitraat en salpeterzuur 
2. In de lucht reageert ammoniak met zuurstof en water waardoor er salpeterzuur ontstaat dat naar beneden komt met regen. 
3. Ammoniak in de lucht kan ook meteen met regen in de bodem komen en salpeterzuur . vormen 

opdracht 

lees in je boek over gevolgen als ammoniak in 

- bodem terecht komt

- de lucht terecht komt

--> schrijf dit in je schrift 

wat betekent het als een gewasbeschermingsmiddel 'selectief' is?

1. deze dood alleen de plaagorganismen
2. deze spaart de planten waarop ze gebruikt worden
3. deze dood alleen de natuurlijke vijanden
4. deze spaart alleen de plaagorganismen

accumulatie - gifophoping 

verzin een voorbeeld van dierwelzijn voor kip, varken en koe 

beantwoord de leerdoelen

leerdoelen: 'ik kan ... 

• de 3 soorten regels opnoemen waaraan veehouders, akkerbouwers en tuinbouwers zich moeten houden
• een tekening maken met de route waarmee een overschot van mineralen in natuurgebieden of in het opperlvlakte water terechtkomt. 
• de tekening uitbreiden met de veranderingen in een natuurgebied plaats vinden als gevolg van eutrofiëring van het grondwater
• in een schema in 6 stappen opschrijven op welke manier eutrofiëring van het oppervlaktewater leidt tot vissterfte. 
• een pijlenschema maken waarin ik weergeef hoe dierlijke mest leidt tot verzuring 
• uitleggen waarom gewasbeschermingsmiddelen selectief en biologisch afbreekbaar moeten zijn
• in 4 stappen beschrijven hoe niet biologisch afbreekbare gewasbeschermingsmiddelen kunnen leiden tot roofdiersterfte (en uitsterving)
• een voorbeeld geven van een maatregel in de dierhouderij waardoor er sprake is van voldoende dierenwelzijn 

nieuwe woorden: mestoverschot - overbemesting - waterbloei - eutrofiëring - mestinjectie - selectief - biologisch afbreekbaar - accumulatie (=gifophoping) - dierenwelzijn 

huiswerk

maken opdrachten 

   Je maakt 2/3 van de vragen van par. 14.2

   Kies steeds om de 3 vragen welke vraag je overslaat.

huiswerk

schrijf de opdrachten in je schrift,

oefen de leerdoelen door te checken of je ze gedaan hebt

maak opdr 12 tot en met 18 (je hebt 1 tot met 11 al gemaakt) 

maak foto's van de opdrachten in je schrift en die in je activiteitenboek

lever de foto's in op de Google Classroom uiterlijk vrijdag 29 mei