Groepsdynamica

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 3

Sportleider als Begeleider

Wat hebben we vorige les behandeld?

Leerdoelen van vandaag

- Begrijpen hoe een groep zich vormt

- De verschillende fasen van groepsvorming herkennen

- Groepsrollen leren kennen en toepassen

Wat weet je al van groepsvorming? Gebruikt steekwoorden en voorbeelden.

Forming, Storming, Norming

Hoe vormt een groep zich?

Groepsfases (Tuckman)

1. Forming (oriëntatiefase)

2. Storming (conflictfase)

3. Norming (structuurfase)

4. Performing (prestatiefase)

5. Adjourning (afscheidsfase)

Forming - Groep

• individuen
• afwachtend
• gespannen
• behoefte duidelijkheid doelen / taken

Forming - Docent

• informatie geven
• Modelgedrag
• veiligheid bieden
  
• structuur / duidelijkheid

Storming - Groep

• Positie vorming
• Kritiek op ideeen
• Matige aandacht
• Polarisatie / coalitievorming

Storming - Docent

• Samenstellingen varieren
• Op elkaar reageren
• ondersteunend ipv sturend
•  Grenzen stellen

Norming - Groep

• 1 groep
• Acceptatie
• gezamenlijke doelen
•  verschillende groepsrollen

Norming - Docent

• Procesbegeleider
• Feedback stimuleren en voorbeeld geven 

Performing - Groep

• Prestatiegericht
• Inspanning
• Samenwerking
• Zelfstandig

Performing - Docent

• Afstand nemen
• Zelf oplossingen laten bedenken 

Wat is een groep?

-    Een groep bestaat uit minstens twee groepsleden.
-    De groepsleden in de groep hebben iets gemeenschappelijks.
-    De groepsleden in de groep kennen elkaar.
-    Ze hebben een (gezamenlijk) belang, doel of taak.

Van welke groep heb jij allemaal deel uit gemaakt? (denk aan school etc.)

Welke vaardigheden zou jij als begeleider in kunnen zetten om in de praktijk een positieve groep te creëren?

Voorbeelden hoe stimuleer ik een goede/fijne sfeer:

•    Begroet kinderen altijd persoonlijk en noem ze bij hun naam.
•    Wees voorspelbaar en betrouwbaar in je gedrag.
•    Laat regelmatig horen dat het goed gaat.
•    Probeer te begrijpen waarom een kind doet zoals het doet.
•    Stimuleer de samenwerking en een gevoel van gezamenlijkheid.

Groepsfases (Tuckman)

1. Forming (oriëntatiefase)

2. Storming (conflictfase)

3. Norming (structuurfase)

4. Performing (prestatiefase)

5. Adjourning (afscheidsfase)

Forming

Basisbehoefte: veiligheid.

'De kat uit de boom kijken'

Leerlingen leren elkaar kennen. De groep zoekt veiligheid en structuur. De groep is in deze fase vaak nog heel rustig. De groepsleden zijn meer bezig met zichzelf en hoe ze overkomen op de anderen.

Storming 'machtsstrijd'

Basisbehoefte: invloed uitoefenen.

Er wordt onder andere vastgesteld wie welke rol inneemt (leider, volger, joker etc). Dit kan gepaard gaan met conflicten, irritaties en meningsverschillen waarmee ze moeten leren omgaan (machtsstrijd)

De leerlingen gaan op zoek naar grenzen van toelaatbaar gedrag van hun eigen positie binnen de groep.

Norming

In deze fase worden naast de gedragsregels de omgangsregels vastgesteld waaraan iedereen zich moet houden. De  groepsleden krijgen in de gaten dat zij, als ze iets met elkaar willen bereiken, hun onderlinge 'struggles' beter opzij kunnen zetten, om zicht te richten op wat ze aan elkaar kunnen hebben en met elkaar kunnen bereiken.

De normen staan eigenlijk zo goed als vast en veranderen bijna niet meer.

Kan iemand een groepsnorm benoemen? Voorbeelden?

Performing

De groep heeft een gezamenlijk doel voor ogen. Nu kan er gewerkt, gepresteerd en goed worden samengewerkt. Er zijn geschreven en ongeschreven regels waar iedereen zich aan houdt. Het is duidelijk wie de leiders en volgers zijn.

Adjourning

Het einde van het schooljaar eindigt voor de groep. De groep gaat uiteen. Als de sfeer goed is, vindt iedereen het jammer dat de groep uit elkaar gaat. Bij een negatieve groep kunnen kinderen het eind als een opluchting ervaren.

Kat uit de boom kijken

'machtsstrijd'

Normen vastgesteld

Samenwerken

Afscheid

Forming

Storming

Norming

Performing

Adjourning

sociogram

Sociogram

Een sociogram is een 

visuele weergave van 

hoe de relaties liggen 

in de groep.