4.3: Keizerlijke Karel

4.3 Keizerlijke Karel 
1 / 21
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

This lesson contains 21 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

4.3 Keizerlijke Karel 

Slide 1 - Slide

Lesprogramma
  • Terugblik
  • Lesdoelen
  • Uitleg
  • Verwerking
  • Afsluiting

Slide 2 - Slide

Wat weet je nog van
vorige week?

Slide 3 - Mind map

Slide 4 - Slide

Leerdoelen
    Aan het einde van deze les...

    • kun je drie verschillende Collaterale Raden benoemen en hun functie uitleggen.

    • kun je verschillen en overeenkomsten noemen tussen lutheranen en calvinisten.

    • kun je de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen.

    Slide 5 - Slide


    Karel V
    1500-1558



    • Karel van Habsburg erft het bestuur over de Nederlandse gewesten (1506), Spanje (1516) en het Rooms-Duitse Rijk (1519).
    • Door huwelijken, veroveringen en erfenissen is zijn rijk enorm geworden.
    • Hoewel hij koning van Spanje en Keizer van het Rooms-Duitse Rijk is, wordt hij geen koning, maar 'Heer van de Nederlanden'.
    De aanspreektitel van Karel?

    Karel, bij de gratie Gods, Heilig Rooms keizer, Semper Augustus, Koning van Duitsland, Koning van Italië, Koning van heel Spanje, Castilië, Aragón, León, Navarra, Granada, Toledo, Valencia, Galicië, Mallorca, Secillia, Córdoba, Murcia, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltar, de Canarische eilanden, Koning van de Beide Siciliën, Sardinië, Corsica, Koning van Jerusalem, Koning van de Westelijke en Oostelijke Indiën, Heer van de Eilanden en de Grote Oceaan, Aartshertog van Oostenrijk, Hertog van Bourgondië, Brabant, Lotharingen, Stiermarken, Karinthië, Krain, Limburg, Luxemburg, Gelderland, Neopatrië, Württemberg, Landgraaf van de Elzas, Prins van Zwaben, Graaf van Vlaanderen, Habsburg, Tirol, Gorizia, Barcelona, Artesië, Franche Comté, Henegouwen, Holland, Zeeland, Ferrette, Kyburg, Namen, Roussillon, Cerdagne, Drenthe, Zutphen, Markgraaf van het Heilig Roomse Rijk, Burgau, Oristano en Gociano, Heer van Friesland, het Wendland, Pordenone, Biskaye, Molin, Salins, Tripoli en Mechelen.

    Slide 6 - Slide

    Vrienden van Karel V
    Gebieden in Zuid-Amerika die zijn veroverd sinds de ontdekking van Amerika door Columbus.
    Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
    Gebieden die Karel erfde na de dood van zijn vader in 1506
    Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
    De uitbreiding van het Ottomaanse Rijk bleef een voortdurende bedreiging voor het rijk van Karel V. Daarnaast was in de Middeleeuwen het christendom de belangrijkste godsdienst in Europa, en de Islam was een grote bedreiging. Karel voelt zich, als koning van Jeruzalem, verplicht om een kruistocht tegen de islam te voeren.
    Vrienden van Karel V
    Gebieden die Karel tijdens zijn regeerperiode veroverde.
    Door de Spaanse veroveringen in Zuid-Amerika wordt hij heerser over een rijk waar de zon nooit ondergaat.
    Hoewel Karel officieel keizer van het Rooms-Duitse Rijk was (zwart omlijnd op de kaart), waren veel van de vorsten in dit rijk niet gehoorzaam aan Karel.
    Karel had zeer regelmatig oorlog met Frankrijk, tussen: 1521-1526, 1526-1529, 1535-1538, 1542-1544 en 1552-1559. Dit had vooral te maken met de ligging van beide landen, maar ook met macht en invloed in andere landen.

    Slide 7 - Slide

    Wat was Karel V niet?
    A
    Keizer van Duitsland
    B
    Landsheer van de Nederlanden
    C
    Koning Frankrijk
    D
    Koning van Spanje

    Slide 8 - Quiz


    Heer van de Nederlanden



    • De Nederlanden bestonden uit 17 gewesten.
    • In al deze gewesten was Karel de baas (graaf of hertog), maar hij kon natuurlijk niet overal tegelijk zijn.
    • Daarom had hij in elk gewest een plaatsvervanger, een landvoogd(es).
    • Karel was heel vaak in de Nederlanden: hij vond het hier prettig.

    Slide 9 - Slide

    Het rijk is dus te groot voor Karel V om zelf te besturen. Oplossingen daarvoor zijn:

    • Margaretha van Oostenrijk wordt landvoogdes. 
     
    Verder veranderde Karel V het bestuur van de Nederlanden (centraliseren)

    1531: Karel V richt drie raden op, die je samen de Colleterale Raden noemt. Deze bestaan uit: 
    • De Geheime Raad, adviseert over binnenlandse wetgeving
    • De Raad van State, adviseert over buitenlandse zaken en oorlogen
    • De Raad van Financiën, adviseert over het geld



    Slide 10 - Slide

    Centralisatie
    Particularisme
    Besturen vanuit het hof in Brussel
    Bestuur bij gewesten zelf
    Karel V
    Eigen wetten en regels in gewest
    Collaterale Raden
    Eigen munten

    Slide 11 - Drag question

    Wat weet je nog van
    de reformatie? (par. 3.5)

    Slide 12 - Mind map

    →Sleep de onderdelen naar de juiste plek
    Protestant
    Katholiek
    Maarten Luther
    De Paus
    Aflaten
    Bijbel in volkstaal
    Latijnse kerkdienst
    Sober
    Beeldenverering
    Reliekenverering
    'Kale' kerk
    Beelden in de kerk
    'Magische' handelingen
    Sobere handelingen

    Slide 13 - Drag question

    Maarten Luther (1483-1546)
    Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken
    Veel aanhangers in Duitsland. (Lutheranen) 
    Johannes Calvijn (1509-1564)
    Franse hervormer die vond dat de kerk en mensen sober en gematigd moesten leven. 
    Veel aanhangers in Nederland (Calvinisten) 

    Slide 14 - Slide

    Bij deze vraag haal je informatie uit een bron. Welke hervormer zou jij hebben gevolgd, als je in hun tijd had geleefd?
    Luther
    Calvijn

    Slide 15 - Poll

    Slide 16 - Video

    Karel V wilde dat iedereen katholiek was. Het calvinisme vond hij maar niets. 

    1550: Invoering bloedplakkaten: 
    Protestanten moesten worden vervolgd door de inquisitie. 

    Straf: De brandstapel! Dit gebeurde in het openbaar...

    Karel is teleurgesteld en sluit in 1555 de vrede van Augsburg.

    Om twee reden treedt hij af als keizer:
    • Centralisatie was slechts ten dele gelukt
    • Eén godsdienst in het rijk, het Katholicisme, kon niet worden bewerkstelligd. 

    Slide 17 - Slide


    Filips II volgt zijn vader op





    • Karel heeft veel bereikt, maar moet toezien dat de protestantse kerk in zijn gebied veel aanhangers heeft gekregen.
    • Als oude, vermoeide man treedt hij af. Zijn zoon Filips II volgt hem op in Spanje (1556), Zuid-Amerika (1556) en de Nederlanden (1555), niet in het Rooms-Duitse Rijk.
    • Filips zal dingen heel anders doen dan zijn vader...

    Slide 18 - Slide


    De rest van deze les, 
    wil ik...
    de uitleg nog 1 keer horen door het filmpje van het Klokhuis te bekijken.
    vragen aan meneer De Vries stellen over de lesstof.
    eerst een samenvatting maken van hoofdstuk 4.3.
    de werkboekopdrachten van mijn persoonlijke leerroute maken.
    overgaan naar nieuwe leerstof (H4.4)
    Duits leren

    Slide 19 - Poll

    Zet de cijfers 1 t/m 3 onder elkaar en geef antwoord op de leerdoelen.

    1: Je kunt drie verschillende Collaterale Raden noemen.
    2: Je kunt verschillen en overeenkomsten noemen tussen lutheranen en calvinisten.
    3: Je kunt de rol van de inquisitie bij de vervolging van protestanten uitleggen.

    Slide 20 - Open question

    Slide 21 - Video