Bronnen en AI

• Informatica
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1,2

AI en Bronnen

• Ik weet hoe het algoritme van AI werkt, en kan uitleggen waarom dit voor onjuiste informatie kan zorgen. 
• Ik kan uitleggen waar de uitspraak "één bron is geen bron" vandaan komt en waarom het belangrijk is om een tweede bron te hebben. 

Machines, software, robots of andere apparaten met KI reageren op data of impulsen uit hun omgeving. Daarmee nemen ze zelfstandig beslissingen, ze zijn autonoom.

De apparaten zijn zich echter niet bewust van de taken die ze uitvoeren. Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat, ze zijn adaptief. Je spreekt dan ook wel van machine learning.

Kunstmatige intelligentie

(KI of AI)

Wat is het verschil tussen AI en een gewone computer?

1. Er is geen verschil.
2. De AI kan zelf beslissingen maken en gewone computers niet.
3. Normale computers voeren code uit en AI niet.
4. De AI vereist exacte invoergegevens en normale computers niet.

Wat heeft AI vooral nodig voor machine learning?

1. mensen
2. geld
3. tijd
4. data

Toepassing 1:

Zelfrijdende auto's (Google, Tesla, Mercedes)

Zelfrijdende auto's vereisen een combinatie van vele soorten AI technieken: zoeken en plannen om de handigste route van A naar B te vinden, computervisie om obstakels te identificeren en besluitvorming onder onzekerheid om de complexe en dynamische omgeving het hoofd te bieden.

Gevolg:  De mens krijgt een toezichthoudende rol, die in de gaten houdt wat er gebeurt, terwijl machines voor het rijden zorgen. Omdat transport zo'n cruciaal element is in ons dagelijks leven, zijn er waarschijnlijk ook enkele implicaties waar we nog niet eens aan hebben gedacht.

Toepassingen van AI

Toepassing 2:

Content aanbeveling (YouTube, Google, Instagram, Netflix, Facebook)

Veel van de informatie die we dagelijks tegenkomen, is gepersonaliseerd. Veel zoekmachines, streaming diensten, maar ook websites van kranten en omroepen personaliseren de inhoud die ze aanbieden.

Gevolg:  Hoewel veel bedrijven de details van hun algoritmen niet willen onthullen, we horen of lezen online er veel over: informatie bubbels, echokamers, trollenfabrieken, nepnieuws en nieuwe vormen van marketing allemaal gebaseerd op AI.

Toepassingen van AI

Toepassing 3:

Beeld- en videoverwerking (grote bedrijven, de overheid, gewone mensen)

Gezichtsherkenning wordt al gebruikt in veel toepassingen van bedrijven en overheden, zoals  automatisch taggen op sociale media of paspoortcontrole.

Gevolg:  Naarmate dergelijke technieken zich ontwikkelen en op grotere schaal beschikbaar komen, zal het gemakkelijk zijn om natuurlijk ogende beelden en nepvideo's te maken van gebeurtenissen die onmogelijk te onderscheiden zijn van echte beelden. Het idee  "zien is geloven" wordt steeds een grotere uitdaging.

Toepassingen van AI

Ken je nog meer voorbeelden van AI?

Moeten we bang zijn van deepfake?

Kennisoverdracht: wat zijn de gevaren van nepnieuws?

Laat leerlingen zelf bedenken wat de gevaren van nepnieuws zijn. Dit kunnen ze doen d.m.v. hun eigen device.

De kaartjes met antwoorden kunnen één voor één of allemaal in één keer worden omgedraaid. 

Achtergrondinformatie:

Als iets als een nieuwsbericht gebracht wordt, moet je erop kunnen vertrouwen dat de informatie klopt: dat de feiten juist zijn. Dat is een belangrijke regel in een democratie: echte journalisten hebben de plicht om ons te laten zien wat het ware verhaal is.

De makers van nepnieuws lappen die regel aan hun laars. Zij geven niet om feiten of om waarheid. Dáárom maken we ons druk over nepnieuws: we worden dan met opzet misleid, om de tuin geleid, of verleid om iets te geloven wat niet waar is. Daardoor neem je misschien andere beslissingen in het stemhokje, of je gaat een hekel krijgen aan bepaalde groepen mensen.

Zo kan er onrust in de maatschappij ontstaan. En er zijn mensen die die onrust nodig hebben om macht naar zich toe te trekken.

NEP

ECHT

nu.nl      Facebook werkt aan methode die deepfakesoftware moet identificeren

Dit is een digitale variant van de opdracht in het docentenmateriaal. De leerlingen kunnen m.b.v. hun devices de middelste afbeelding bekijken en slepen naar 'Echt' of 'Nep'. Er kan ook gekozen worden om als docent zelf de afbeelding te verslepen. Hiervoor moet (tijdens het presenteren van deze les) de optie 'Devices in de klas', onderaan het scherm worden uitgezet door het vinkje weg te halen.

Bespreek na de opdracht de voorbeelden klassikaal. Verwijs daarbij naar de manieren om te checken of iets misschien vals is. Was je verrast door de antwoorden?

Mogelijk antwoord:

Misschien echt, maar je weet het niet. Vraag je in ieder geval af of je eigenlijk wel lid was van 'Films2stream'. Positief is in ieder geval dat er geen klikbare link wordt gegeven.

NEP

ECHT

nosop3.nl      Nooit meer wachten op een stoplicht

Dit is een digitale variant van de opdracht in het docentenmateriaal. De leerlingen kunnen m.b.v. hun devices de middelste afbeelding bekijken en slepen naar 'Echt' of 'Nep'. Er kan ook gekozen worden om als docent zelf de afbeelding te verslepen. Hiervoor moet (tijdens het presenteren van deze les) de optie 'Devices in de klas', onderaan het scherm worden uitgezet door het vinkje weg te halen.

Bespreek na de opdracht de voorbeelden klassikaal. Verwijs daarbij naar de manieren om te checken of iets misschien vals is. Was je verrast door de antwoorden?

Mogelijk antwoord:

Misschien echt, maar je weet het niet. Vraag je in ieder geval af of je eigenlijk wel lid was van 'Films2stream'. Positief is in ieder geval dat er geen klikbare link wordt gegeven.

NEP

ECHT

MyHeritage.nl      Keizerin-moeder Cixi van China – circa 1904

Dit is een digitale variant van de opdracht in het docentenmateriaal. De leerlingen kunnen m.b.v. hun devices de middelste afbeelding bekijken en slepen naar 'Echt' of 'Nep'. Er kan ook gekozen worden om als docent zelf de afbeelding te verslepen. Hiervoor moet (tijdens het presenteren van deze les) de optie 'Devices in de klas', onderaan het scherm worden uitgezet door het vinkje weg te halen.

Bespreek na de opdracht de voorbeelden klassikaal. Verwijs daarbij naar de manieren om te checken of iets misschien vals is. Was je verrast door de antwoorden?

Mogelijk antwoord:

Misschien echt, maar je weet het niet. Vraag je in ieder geval af of je eigenlijk wel lid was van 'Films2stream'. Positief is in ieder geval dat er geen klikbare link wordt gegeven.

NEP

ECHT

Bright      Interview met de robot Sophia: "De iPhone is te duur!"

Dit is een digitale variant van de opdracht in het docentenmateriaal. De leerlingen kunnen m.b.v. hun devices de middelste afbeelding bekijken en slepen naar 'Echt' of 'Nep'. Er kan ook gekozen worden om als docent zelf de afbeelding te verslepen. Hiervoor moet (tijdens het presenteren van deze les) de optie 'Devices in de klas', onderaan het scherm worden uitgezet door het vinkje weg te halen.

Bespreek na de opdracht de voorbeelden klassikaal. Verwijs daarbij naar de manieren om te checken of iets misschien vals is. Was je verrast door de antwoorden?

Mogelijk antwoord:

Misschien echt, maar je weet het niet. Vraag je in ieder geval af of je eigenlijk wel lid was van 'Films2stream'. Positief is in ieder geval dat er geen klikbare link wordt gegeven.

Activiteit: bekijk met de klas deel 2 van het filmpje Moeten we bang zijn voor nepnieuws? (vanaf 9:20). De video begint vanzelf bij 9:20

Bespreek het verschijnsel deepfake uit het filmpje.

Het woord ‘deepfake’ is een samentrekking van de Engelse woorden deep learning en fake. Het verwijst naar een techniek waarmee je bewegend beeld van mensen over elkaar heen kunt leggen met behulp van zelflerende software. Op internet zijn al veel voorbeeld te vinden met bekende mensen, waaronder het bekende filmpje van Obama.

Bespreek het verschijnsel deepfake aan de hand van de volgende vragen:

• Moet deepfake wettelijk verboden worden? Of vind je dat de platforms die dit soort video’s vertonen er zelf iets aan moeten doen?
• Met de huidige stand van de techniek kun je misschien (als je goed kijkt) nog wel zien dat zo’n deepfakevideo nep is. Maar stel dat de software veel beter wordt, dan kun je dat niet meer zien. Welke gevolgen zou dit kunnen hebben? Hoe zou je dit – als samenleving – kunnen voorkomen?
• Laat de leerlingen zelf naar deepfakevideo’s zoeken. Dan zullen ze ontdekken dat deepfake ook gebruikt wordt voor onschuldig amusement, bijvoorbeeld in speelfilms en games. Je wilt niet dat wetgeving dit ook aan banden gaat leggen. Hoe zou dán een bruikbare wet eruit kunnen zien?

Voor meer informatie, zie de pagina over dit onderwerp op Mediawijsheid.nl.

Wat kun je allemaal deepfaken?

Hoe maak je eigenlijk deepfake ...?

VIDEOBEWERKING AI

- CapCut

- Hour One

- Raw Shorts

- Muse AI

SPRAAKMODIFICATIE AI

- MURF.AI

- VOICEMOD.NE

WEBSITEDESIGN AI

- WIX           

- SITE123

KUNSTMAKEND AI

- MIDJOURNEY

- JASPER ART

- DEEPAI

- STABLECOG

FOTO AI

verwerking

- CLEANUPPICTURES

- LUMINAR NEO

opschalen

- WAIFU2X

- VanceAI Image Upscaler

TEKST GENERATORS

- CHATGPT

- JASPER AI

MUZIEK GENERATORS

- AMPER MUSIC

- MUSE NET

- BOOMY

Meerdere bronnen

Waarom meerdere bronnen?

Je wilt eigenlijk altijd meerdere bronnen gebruiken. Je hebt zojuist geleerd dat AI ook fouten kan maken of dat er nep bronnen kunnen zijn, dat kunnen normale bronnen ook. Om zeker te weten dat iets echt is heb je dus meerdere informatiebronnen (mensen, websites, nieuwskanalen) nodig die het zelfde verhaal vertellen. 
Als je dit niet hebt loop je het risico om onjuiste informatie te krijgen en door te vertellen.

Betrouwbare bronnen

De meeste grote nieuwsorganisaties zijn een betrouwbare bron, zij geven meestal in hun artikelen ook aan waar zij hun informatie vandaan halen zodat de lezer de bron ziet. 

Verder kun je veel wetenschappelijke bronnen terugvinden op googlescholar, op googlescholar staan onderbouwde artikelen met ook weer andere bronnen. 
Over het algemeen is sociale media niet de meest betrouwbare bron.

Hoe gaat wat je vandaag hebt geleerd jou in de toekomst beïnvloeden?

Hoe ging de les?

😒🙁😐🙂😃

Wat heb je vandaag geleerd?

Waar wil je nog extra aandacht aan besteden?