WEBB Europa 3.16 t/m 3.24

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

5 havo ECONOMIE  ||  2024-2025

Lesdoelen

De schuld van de overheid vergelijken met een private schuld. 

Verklaren dat de overheidsschuld een uitgestelde belasting is. 

Gevangendilemma aangeven en en voorspellen. 

Invloed van zelfbinding koppelen aan samenwerking. 

Programma

• Vorige les
• Theorie
  
• Lesdoelen
• Aan de slag

In een situatie van laagconjunctuur houdt anticyclisch conjunctuurbeleid in dat ...

1. de overheid minder gaat besteden
2. de overheid meer gaat besteden
3. de overheid de belastingen verlaagt
4. de overheid de belastingen verhoogt

Het verhogen van de uitgaven in een periode van ... is een voorbeeld van procyclisch conjunctuurbeleid.

1. Laagconjunctuur
2. Hoogconjunctuur

Wat zijn de afspraken in het stabiliteitspact?

Houden landen zich aan het verdrag?

Nee. 

Convergentie --> landen groeien op economisch gebied naar elkaar toe. 

Divergentie --> landen groeien op economisch gebied uit elkaar. 

Landen worden door elkaar beïnvloed --> daarom is het verdrag nodig. 

Het stabiliteits- en groeipact

Duitsland en Frankrijk norm overtreden -> Boetes zijn niet opgelegd --> andere landen gingen de norm ook overtreden. 

Gevolg

• Staatsschuld is niet meer houdbaar. 
• Hoge rentes betalen
• Belegger vrezen dat hun schuld niet wordt terugbetaald --> hogere rentes --> hoger tekort.

Steunfonds en kwijtschelding

Griekenland had te hoge schulden. 

IMF stond garant voor de Griekse schuld, Griekenland kon zijn overheidsfinanciën op orde brengen. 

Een gedeelte van de schuld werd kwijtgescholden. 

Leg uit dat bij kwijtschelding van schulden het gevaar op moral hazard groter wordt.

Ruilen over tijd

Lenen

Je besteedbaar inkomen is nu hoger, waardoor je meer kunt consumeren. Later is je besteedbaar inkomen lager, je moet het geld terugbetalen en rente betalen. Je kunt dan minder consumeren. 

Wat is het voordeel voor de toekomstige generatie van het oplopende tekort van de overheid eerder in de tijd?

Waarom besluit de overheid niet meteen om te bezuinigen bij een overheidstekort?

Lesdoelen

• Relatie tussen de rentestand en bestedingen uitleggen. 
• Relatie tussen de rentestand en ontwikkeling inflatie uitleggen. 
• Relatie tussen rentestand en werkgelegenheid uitleggen. 
• Relatie tussen rentestand en wisselkoersverandering uitleggen. 
• Verklaren dat de ECB streeft naar prijsstabiliteit. 
• Uitleggen hoe de centrale bank de rente gebruikt om inflatie te beperken. 

Europese Centrale Bank

• Geeft bankbiljetten uit. 
• Zorgt voor giraal geldverkeer en houdt toezicht op banken. 
• Is de bank van de banken. 
• Monetair beleid -->  handhaven van prijsstabiliteit (koopkracht).

De ECB verhoogt de rente.
Wat gebeurt er met de inflatie?

1. De inflatie blijft gelijk
2. De inflatie stijgt
3. De inflatie daalt
4. er is deflatie

ECB en rente

ECB verhoogt rente --> rente op de geldmarkt stijgt --> minder lenen en meer sparen. 

De bestedingen nemen af --> de productie daalt --> de bezettingsgraad daalt --> maximale productiecapaciteit wordt niet bereikt -->

Minder kans op inflatie. 

Wanneer zal de ECB de rente verhogen?

1. Laagconjunctur
2. Hoogconjunctuur

ECB heeft een probleem bij het voeren van rentebeleid

Stand van de conjunctuur is niet in alle landen hetzelfde. 

Wat moeten ze dan doen?

Rente en wisselkoers

• Rente in eurozone stijgt --> trekt buitenlandse beleggers aan --> vraag naar euro stijgt --> wisselkoers euro stijgt. 
• Rente in eurozone stijgt --> beleggingen uit eurozone in buitenland daalt --> aanbod van euro's op de valutamarkt daalt --> wisselkoers stijgt. 

Landen met hoge schulden kunnen via de ECB lenen tegen een lagere rente. Wat voor probleem kan hier ontstaan?

Lesdoelen

Aan het einde van de les

De schuld van de overheid vergelijken met een private schuld. 

Verklaren dat de overheidsschuld een uitgestelde belasting is. 

Gevangendilemma aangeven en en voorspellen. 

Invloed van zelfbinding koppelen aan samenwerking. 

Aan de slag

Maken H3.16 t/m 3.24

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!