H5 Rusland een Bricland?

H5 Rusland een Bric-land?
De afbeelding op de achtergrond is van Moscow City. Het past niet bij het beeld dat de meeste Europeanen hebben van de Russische hoofdstad. Moskou is het politieke en economische centrum van Rusland. 

Rusland vormt de R van de BRIC-landen. In hoeverre past Rusland bij de andere BRIC-landen of verschilt het daarvan? 
1 / 43
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 43 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 120 min

Items in this lesson

H5 Rusland een Bric-land?
De afbeelding op de achtergrond is van Moscow City. Het past niet bij het beeld dat de meeste Europeanen hebben van de Russische hoofdstad. Moskou is het politieke en economische centrum van Rusland. 

Rusland vormt de R van de BRIC-landen. In hoeverre past Rusland bij de andere BRIC-landen of verschilt het daarvan? 

Slide 1 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Na het uiteenvallen van de Sovjetunie stortte de Russische economie in. Van de ene
op de andere dag werd het communisme vervangen door een zeer rauwe vorm van
kapitalisme. Enkelen – zij met de juiste contacten in het oude en het nieuwe regime -
wisten daarvan te profiteren. Ze kochten olie op de Russische markt (waar de prijs
kunstmatig laag gehouden werd) en verkochten deze in het buitenland door. Met het
verdiende geld kochten deze oligarchen vervolgens oude staatsbedrijven op die olie
en gas exploïteerden.

De Russische rijkdom kwam dus in handen van een handjevol
mensen. Het westen steunde het regime van Jeltsin die dit toestond uit angst voor
een terugkeer van het communisme. 

Slide 2 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Voor de grote massa betekende de omschakeling naar het kapitalisme vooral een verarming. Oude zekerheden vielen weg.

Onder Jeltsin konden de Oligarchen hun gang gaan, maar zijn opvolger Poetin
probeerde ze aan te pakken. Eén van de oliemagnaten, Chohorkovski, werd
gearresteerd en veroordeeld tot gevangenisstraf. Of Poetin dit liet doen om
Chohorkoviski als politieke concurrent onschadelijk te maken of om de
grondstoffenrijkdom weer terug te brengen bij de Russische staat is niet helemaal
duidelijk. De westerse visie is hier anders dan die van de meeste Russen.

Slide 3 - Slide

Op de vorige dia wordt gesteld dat er in het westen een andere visie is op de aanpak van de oligarchen door Poetin dan in Rusland zelf. Leg beide visies kort uit.

Slide 4 - Open question

Waarom heeft de aanpak van de oligarchen in Rusland bijgedragen aan de populariteit van Poetin?

Slide 5 - Open question

H5 Rusland een Bric-land?
Vladimir Poetin (president van Rusland van 2000-2008, premier van
2008-2012 en weer president vanaf 2012)

Slide 6 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Poetin probeerde de oligarchen ook aan te stellen als gouverneur van perifere
gebieden. Hij hoopte hiermee dat zij hun geld in deze gebieden zouden investeren.
Bovendien werden potentiële politieke concurrenten daarmee uit het machtscentrum
in Moskou geweerd. Dit gebeurde bijvoorbeeld met de steenrijke Abromovitsj, in
West-Europa vooral bekend als eigenaar van voetbalclub Chelsea.

Slide 7 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Poetin zette in op belastingverlaging en hernationalisatie van voormalige
staatsbedrijven (vooral de olie- en gasproducenten). Na een forse financiële crisis in
1998, groeide de economie van Rusland jarenlang met ongeveer 6,5% per jaar. Na
een nieuwe dip in 2009 groeit de economie nu weer een aantal jaar met 3 a 4 %. Dit
wordt voor een groot deel veroorzaakt door de hoge olie- en gasprijzen waar
Rusland als grote exporteur veel van profiteert. Maar liefst 19% van het BNP van
Rusland wordt geleverd oor de olie- en gasproducenten. 

Slide 8 - Slide

Wat is hernationalisatie?

Slide 9 - Open question

H5 Rusland een Bric-land?
Aan de economische groei zal volgens sommigen wel eens een einde kunnen
komen. De eenvoudigst winbare olie- en gasvoorraden raken uitgeput. Het aanboren
van nieuwe voorraden vraagt om moderne technieken en forse investeringen.
Rusland is pas sinds kort toegetreden tot de WTO. Dit betekent dat het Russische
bedrijfsleven de concurrentie met buitenlandse bedrijven aan moet gaan. Erg
concurrentiekrachtig zijn de Russische bedrijven, die voorheen beschermd werden
tegen buitenlandse concurrentie, niet. 

Slide 10 - Slide

Waar is WTO de afkorting van?

Slide 11 - Open question

Wat is het belangrijkste doel van de WTO?

Slide 12 - Open question

Leg uit dat de Russische toetreding tot de WTO het Russische bedrijfsleven
voor grote uitdagingen stelt.
Je uitleg moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Slide 13 - Open question


Slide 14 - Open question

H5 Rusland een Bric-land?
Daarnaast zijn er grote problemen in de vorm
van corruptie, een slecht onderhouden infrastructuur en een gezondheidszorg die
sinds de communistische tijd alleen maar is verslechterd. Daarbovenop komen dan
nog de demografische problemen: een bevolking die lang aan krimp onderhevig is
geweest en een zeer lage levensverwachting voor Russische mannen.

Slide 15 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Aanvakelijk leek Poetin een andere richting in te gaan slaan, waarschijnlijk
mede onder druk van de bevolking. Er wordt meer werk gemaakt van hervorming
van de economie. Er leek ook meer toenadering gezocht te worden tot de Europese Unie.
Een jarenlange krimp van de bevolking is, onder andere als gevolg van geboortestimuleringsmaatregelen, inmiddels een halt toe geroepen. Toch klinkt de kritiek op
Poetin – ook onder Russen – luider dan voorheen. Een aantal incidenten speelt
hierbij een rol. Zo is er de moord op Olga Politovskaja, een journaliste die veel kritiek
uitte op het beleid van Poetin, de veroodeling van de Punk-band Pussy Riot en de
Russiche wetgeving ten aanzien van homoseksuelen. Met een nieuwe ambtsperiode
als president lijkt Poetin de macht in Rusland nog voor een lange periode te willen
vasthouden

Slide 16 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Toch blijkt met name de politieke relatie met het westen moeizaam. Vooral de Russiesche annexatie van het schiereiland Krim in 2014, dat voorheen bij Oekraïne hoorde ligt zeer gevoelig en leidde tot heftige spanningen tussen pro- en anti-Russische groepen in Oekraïne. 

Nederland raakte direct betrokken bij dit conflict door het neerstorten van vlucht MH17 boven de Oekraïne. Dit vliegtuig was, vooral gevuld met Nederlandse vakantiegangers, op weg van Schiphol naar Maleisië toen het boven Oekraïne explodeerde door een van de grond afgevuurde BUK-raket. Tot op de dag van vandaag ontkend Rusland schuld te hebben aan het ongeluk, al wijst Westers onderzoek wel in die richting. 

Slide 17 - Slide

H5 Rusland een Bric-land?
Op de afbeelding wordt Rusland 
op een aantal kenmerken 
vergeleken met andere 
BRIC landen

Slide 18 - Slide

Geef met behulp van de afbeelding op de vorige pagina aan hoe Rusland verschilt van
de andere BRIC-landen op de getoonde kenmerken.

Slide 19 - Open question

Slide 20 - Slide

Geef aan wat de grafiek op de vorige dia aangeeft en in hoeverre dit past bij een BRIC land

Slide 21 - Open question

H5 Rusland een Bric-land?
Op de volgende dia's zie je steeds een cartoon. Probeer aan de hand van beelden van die cartoon uit te leggen wat de bedoeling van de tekenaar van deze cartoon is.. 


Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Betekenis cartoon

Slide 24 - Open question

Slide 25 - Slide

Betekenis cartoon

Slide 26 - Open question

Slide 27 - Slide

Betekenis cartoon

Slide 28 - Open question

Documentaire Grensland
Je gaat een aantal fragmenten kijken van de documentaire Beleefde Mensen. De documentaire gaat over het annexeren van de Krim door Rusland. 
De link naar de documentaire vind je op de volgende dia. 
Daarna volgen de vragen waarbij steeds is aangegeven welk fragment je moet kijken. 

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Link

Bekijk de documentaire van 1:00 tot 10:30 voor vraag 1 t/m 5
1. Waaruit blijkt voor de documentaire maker concreet dat er in Rusland meer wantrouwen is tegen het westen?

Slide 31 - Open question

2. Waarom zouden er bij de opening van de eerste Mc Donald’s in Rusland zulke lange rijen hebben gestaan?

Slide 32 - Open question

3. Beschrijf waarom de jonge vrouwen in de ‘Poetin fanshop’ het goed vinden dat de Krim weer bij Rusland hoort

Slide 33 - Open question

4. Geef twee voorbeelden waarin het beeld dat de vrouwen in de Poetin-fanshop hebben van de president op ‘andere feiten’ lijkt te zijn gebaseerd dan wij in het westen gangbaar vinden.

Slide 34 - Open question

5. De documentairemaker legt uit waarom het annexeren van de Krim in Rusland zo belangrijk wordt gevonden. Geef kort weer hoe de bezetting de populariteit van Poetin beïnvloed.

Slide 35 - Open question

Bekijk de documentaire van 14:35 tot 20:45 voor vraag 6 t/m 9
6. Je ziet een uitvoering van een lied dat gaat over het Russische leger en de bezetting van de Krim. Welk beeld wordt er neergezet van het Russische leger?

Slide 36 - Open question

7. Welk tegenargument kun je bij de vorige vraag geven?

Slide 37 - Open question

8. Welke normen en waarden worden volgens de leider van de filmproductie in Rusland belangrijk gevonden?

Slide 38 - Open question

9. Leg uit hoe deze normen en waarden tot uitsluiting van minderheden kunnen leiden

Slide 39 - Open question

Bekijk de documentaire van 26:00 tot 38:00 voor vraag 10 t/m 13
10. Waarom houdt Moskou sinds de Krim de afgelegen gebieden zoals Siberië nauw in de gaten?

Slide 40 - Open question

11. Waarom wil de groep zich afsplitsen van Rusland

Slide 41 - Open question

12. Hoe blijkt dat dit soort groepen tegengewerkt door de overheid?

Slide 42 - Open question

13. De gevoelens in Siberië lijken wel een beetje op die in het aardbevingsgebied van Groningen. Leg deze vergelijking uit.

Slide 43 - Open question