PJDB - 2.4 De aarde spuwt vuur

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

De les van vandaag

Herhalen vorige lessen

Bespreken antwoorden paragraaf 2.3

Leerdoelen van deze les

Doornemen paragraaf 2.4

Opdrachten maken

Huiswerk in agenda / Trello

Aardkorst

Mantel

Buitenkern

Binnenkern

Een aardbeving wordt gemeten volgens de schaal van ...

1. Richter
2. Beaumont
3. Seismologie

Check begrippen 

-Bondgenootschap ???

-Verdrag ???

-Synagoge ???

-Thora ???

-Bisschop ???

Nakijken paragraaf 2.3

Werkboek bladzijde 62

+ aantekeningenschrift

Nakijken met een rode/groene pen

Leerdoelen bij deze les

Vulkanen

Je leerde al dat de aardkost uit losse platen bestaat. Deze drijven als het ware op gesmolten gesteente in de aardmantel. Dat hete, vloeibare gesteente noemen we magma. 

Er zijn plekken in de aardkorst waar dat magma naar boven komt. Dat zijn vulkanen.

Vulkanen

Vooral aan de randen van de aardplaten komen veel vulkanen voor. Net als aardbevingen. Dat is geen toeval. 

Door het bewegen van de aardkorstplaten kan het magma juist bij de plaatgrenzen makkelijk naar boven komen.

Opbouw van een vulkaan

Elke vulkaan heeft een verbinding met de aardmantel. Daar zit immers het gloeiend hete magma wat omhoogkomt bij een uitbarsting. Maar hoe gaat dat dan precies?

In het magma zitten ook gasesen. Je hebt vast wel een een colafles te hard geschud. Wanneer je dan de dop eraf haalt, spuit de cola eruit. Bij een vulkaan gaat dat eigenlijk net zo.

Opbouw van een vulkaan

Als de druk in het magma te groot wordt, komt de vulkaan tot uitbarsting. Het magma wordt dan door de ondergrondse tunnels, de kraterpijpen omhoog geduwd. Tot het er aan het aardoppervlak uit komt. De plaats waar dit gebeurt, is de krater. En zodra magma uit de aardkorst komt, noemen we het lava. Een vulkaanuitbarsting kan fel en explosief zijn, maar er zijn ook vulkanen waar de lava rustig uit stroomt.

Leerstof blz. 71

Gevaarlijk en ongevaarlijk

Een vulkaan die nog regelmatig uitbarst, noemen we een actieve vulkaan. Veel mensen vinden het leuk om een actieve vulkaan te bezoeken. Misschien zie je wel echt borrelende lava! Toch moet je voorzichtig zijn, want actieve vulkanen kunnen elk moment uitbarsten en dat blijft gevaarlijk. Er zijn ook vulkanen die al lang niet meer gewerkt hebben, maar het wel weer zouden kunnen doen. 

Gevaarlijk en ongevaarlijk

Er zijn ook vulkanen die al lang niet meer gewerkt hebben, maar het wel weer zouden kunnen doen. Dat is een slapende vulkaan.Zo'n vulkaan kan al honderden jaren rustig zijn en dan opeens weer gaan rommelen. 

Sommige vulkanen zijn helemaal niet actief meer en barsten nooit meer uit. Dat zijn dode vulkanen. Ze hebben geen verbinding meer met de magmavoorraad. 

Gevaarlijk en ongevaarlijk

Sommige vulkanen zijn helemaal niet actief meer en barsten nooit meer uit. Dat zijn dode vulkanen. Ze hebben geen verbinding meer met de magmavoorraad. 

Als je een dode vulkaan bezoekt, weet je in ieder geval zeker dat je niet verrast zult worden door een uitbarsting.

Wat is het verschil tussen een slapende en een dode vulkaan?

De gevolgen van een uitbarsting

Vaak rookt en rommelt de vulkaan vlak voordat hij echt uitbarst. Dat geeft de mensen in de omgeving nog tijd om te vluchten. Dat is maar goed ook, want een vulkaanuitbarsting kan dodelijk zijn. Behalve de lava komen ook giftige gassen vrij. Bovendien kunnen er gloeiend hete rookwolken ontstaan. Stenen worden soms kilometers ver weggeslingerd. En een laag as kan de omgeving bedekken.

De gevolgen van een uitbarsting

Toen de Vesuvius in het jaar 79 uitbarstte, werd de plaats Pompei bedekt met een laag as van meer dan 6 meter dik! Hele huizen verdwenen eronder.

Er zijn gelukkig ook positieve gevolgen van een vukaanuitbarsting. De as en lavastromen maken de grond rondom de vulkaan erg vruchtbaar.

De gevolgen van een uitbarsting

Er zijn gelukkig ook positieve gevolgen van een vukaanuitbarsting. De as en lavastromen maken de grond rondom de vulkaan erg vruchtbaar. Dat wil zeggen dat planten er goed op kunnen groeien en daar zijn boeren heel blij mee. Ondanks alle risico's zie je daarom toch dat er mensen op en rondom een vulkaan leven.

Leerstof blz. 73

Rond een vulkaan is de grond heel vruchtbaar. Wat betekent vruchtbaar?

Aan de slag

2.4 De aarde spuwt vuur

Bladzijde 69 t/m 74 + 

overschrijven begrippen 2.4 op blz. 76

Niet af? Huiswerk voor volgende week.