4V Thema 5 BS 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga rustig zitten

Voor deze les:

Boek, schrift op tafel

IPAD in je tas  

Hoe zit het ook alweer:

In je locker:

•  Telefoon
• jas (of op de kapstok)

In het lokaal:

• Opgeladen Ipad mee
• Gevuld etui
• Boeken en schrift mee
• Steek vinger op bij vraag

Organismen en populaties

4 Vwo

Thema 5

Basisstof 2

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en coöperatie onderscheiden
  
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven

Programma:

1. Wat weet je nog van (a)biotische factoren en 

organisatieniveaus?

2. concurrentie en coöperatie

3. geboorte sterfte en migratie

4: populatiegroei

1. Welke abiotische en biotische factoren spelen een rol in het leven van deze hagedis? 2. Zou een zandhagedis (een in Nederland voorkomende hagedis) onder dezelfde omstandigheden kunnen leven? Leg uit waarom wel/niet.

Een individu en alle anderen om hem heen 

Relaties tussen populaties

Relaties tussen individuen, deze kan gericht zijn op: 

-- competitie

• leidt tot specialisatie door natuurlijke selectie

-- coöperatie

• soms hebben verschillende soorten een langdurige relatie

 met elkaar = symbiose 

Aantekening

vormen van symbiose

Aantekening

Beide soorten hebben voordeel

één van beide soorten heeft voordeel

een organisme leeft in een ander organisme, deze laatste gaat is nu in het nadeel

voorbeelden mutualisme 

Nijlkrokodil

–Eet normaal beesten

–Staat vogel toe in zijn mond rond te lopen

Krokodilvogel

–Verwijdert parasieten en voedselresten uit mond krokodil

–Eet parasieten (o.a. bloedzuigers)

Korstmossen, bestaan uit:

1) Algen --> Maken organische stoffen (suikers) m.b.v. fotosynthese

2) Schimmel --> Zorgt voor water en mineralen

                            --> Komt via alg aan organische stoffen

voorbeelden commensalisme 

Clownfish

–Schuilplek tussen zeeanemoon

–Heeft slijmlaag tegen netelcellen anemoon

Zeeanemoon

–Geen voordeel, geen nadeel

Zuigvis

-Reist mee met haai

Haai

- Geen voordeel of nadeel

voorbeelden parasitisme

Vogellijm of maretak onttrekt water en voedingsstoffen aan de gastheer

Maken

Opdracht 18, 20 en 21

Populatiedichtheid

=het gemiddelde aantal individuen per oppervlakte (land) of volume (water) eenheid.

Aantekening

Factoren van invloed op populatiedichtheid: 

• dichtheidsafhankelijke factoren: prooi, parasitisme, ziekte, voedselconcurrentie. → werkt via negatieve terugkoppeling wat zorgt voor biologisch evenwicht. 
• dichtheidsonafhankelijke factoren: klimaat , ramp, activiteit mens→ toeval en heeft dus geen terugkoppeling.
• vreemde soorten

Deze factoren beïnvloeden het geboortecijfer, sterftecijfer en emigratie of immigratie.  

Aantekening

Wat gebeurt er als de populatiedichtheid te groot wordt?

Dichtheidsafhankelijke factoren: Voedselrelaties, parasitisme, ziekte en concurrentie

-> Negatieve terugkoppeling

Dynamisch evenwicht

nu zijn er precies genoeg muizen voor 2 uilen

uitheemse soorten

= soorten die van oorsprong niet in het gebied voorkomen. Sommige kunnen zich vestigen en verspreiden.

Exoot = Als de mens voor introductie heeft gezorgd

Aantekening

Exoten

Draagkracht

= de maximale populatiegrootte die over langere tijd kan worden gehandhaafd.

Aantekening

Overschrijden van draagkracht

Als de draagkracht wordt overschreden, zal de populatie een periode van sterfte doormaken

Uiteindelijk kan:
1) de populatie zich herstellen tot de oorspronkelijke draagkracht

2) Een nieuw evenwicht ontstaan bij een lagere draagkracht

3) De populatie verdwijnen uit het gebied

Maken

Opdracht 23, 25, 28, 29 en 30