HAZ22_Renaissance

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuurgeschiedenis

4 De middeleeuwen (500-1500)

5 1500-1700: renaissance 

Vandaag: Introductie in renaissance

Thuis lees je in boek 3. 

Welkom in de renaissance!

Bekijk het filmpje in de volgende slide en denk na over de volgende vragen:  

• Wat betekent het begrip 'renaissance'? 
• Op welke levenshouding heeft de renaissance 'kritiek'? 

Antwoorden

• 'Renaissance' betekent 'wedergeboorte' --> de wedergeboorte van de mens en van de klassieke oudheid
• 'Memento mori' (gedenk te sterven, oftewel, leef zo goed dat je na je dood niet in de hel komt) wordt vervangen door 'carpe diem' (pluk de dag, geniet van het leven!)

Anders denken over het leven en de dood in de Renaissance

• Memento mori (Gedenk te sterven), wordt carpe diem (Pluk de dag)

• Mensen gaan meer leven voor het leven nu, en niet voor het leven na de dood

• God en geloof blijven  belangrijk, maar vertrouwen in de kerk wordt minder

Anders denken over het leven en de dood

• Mens als individu werd belangrijker.

• Mens moest zich ontwikkelen: ideaal van homo universalis -> iemand die op alle gebieden maximaal ontwikkeld was (goede sporter, en goed debater, én goede natuurkundige, én kunstenaar)

Historische achtergrond

• Protestantse kerk splitst af: reformatie
• Burgerij steeds machtiger en rijker, kerk verliest gezag.
• Tachtigjarige oorlog (1568-1648) (verzet tegen Spaanse overheersing én godsdienstonvrijheid) 
• In 1587 Republiek der Verenigde Nederlanden;
• bloeiperiode in de Noordelijke Nederlanden (gouden eeuw = 17e eeuw) 

Kortom: er gebeurde veel (na 1000 jaar relatieve rust in de Middeleeuwen)

Literatuur in de renaissance

Twee 'soorten' mag je onderscheiden: 

1. literatuur met de antieke oudheid als inspiratie (voorbeeld: sonnet)

2. 'politieke' literatuur, 'propaganda' (opstand, 80-jarige oorlog) (voorbeeld: Wilhelmus)

Het 

Wilhelmus

Het Wilhelmus gaat over Willem van Oranje-Nassau, een Nederlandse edelman die in 1568 in opstand kwam tegen de Spaanse koning.

Het Wilhelmus was een strijdlied van de soldaten/geuzen. Ze steunden Willem van Oranje-Nassau in de opstand.

Geschreven rond 1570, pas ons volkslied sinds 1932.

De grote namen uit de Renaissance in Nederland

Bredero

P.C. Hooft

Christiaan Huygens

Joost van den Vondel

Literatuur moest mooi zijn: veel aandacht voor vorm (bv. metrum en rijmschema), net als in de oudheid. In de middeleeuwen niet, toen telde vooral de inhoud. Binnen vaste regels voor vorm, probeerde de kunstenaar origineel te zijn dmv beeldspraak, stijlfiguren en rijm. De literatuur uit die tijd is niet erg toegankelijk, kijk maar eens op bladzijde 105..

Gezwinde grijsaard

Zoek voorbeelden in dit gedicht van:

beginrijm / alliteratie

klankrijm

personificatie

tegenstelling

opsomming