2.6 De gesteentekringloop

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3,5

Gesteentekringloop

Het verhaal van meneer Steen

Programma

• Uitleg: Het verhaal van meneer steen!
• Wat moet je echt onthouden?
• Maken opdrachten

We gaan vandaag kijken naar het levensverhaal
van meneer Steen. 

Meneer Steen werd zo’n 500 miljoen jaar geleden geboren bij deze vulkaan:

Nadat Meneer Steen is afgekoeld, noemen we hem een stollingsgesteente.

Stollingsgesteente:

Graniet

Stollingsgesteente:

Basalt

Stollingsgesteente:

Graniet

Stollingsgesteente:

Basalt

Hier zie je meneer Steen tussen zijn familie:

Meneer Steen vindt het wel best rustig onderdeel van deze berg uit te maken… 

Maar helaas, de zon, neerslag en ijs gooien roet in het eten….!  

• Meneer Steen valt door al al deze krachten uiteen…
  
• = verwering

Verwering

'Het uiteenvallen/afbrokkelen van 

gesteente onder invloed van het weer 

en plantengroei'

Mechanische verwering

Chemische verwering

Biologische verwering (voornamelijk 

                                                   fysisch)

verwering waarbij gesteente verbrokkelt zonder dat de samenstelling verandert

Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof.

verwering door de werking van plantenwortels in de scheuren van gesteente

• In de rivier zorgt hij voor erosie: hij schuurt hard gesteente af/uit.
• Uiteindelijk wordt het materiaal afgezet in de oceaan → sedimentatie 
  

De stukjes meneer Steen komen in een rivier terecht.

Er vindt veel sedimentatie plaats in de oceaan..

• Het afgezette materiaal wordt samengeperst en er ontstaat een nieuw gesteente, namelijk een sedimentgesteente. 
  

Sedimentgesteente

Samenpersen sediment + tijd = Sedimentgesteente

Voorbeelden: Zandsteen,  schalie en kalksteen

Aantekening

Sedimentgesteente

                                                                     sedimentgesteente 

De sedimentatie blijft doorgaan en er komen steeds meer zware lagen gesteente boven meneer Steen te liggen…

• meneer Steen komt dichter bij het warme magma te liggen. 
  

Meneer Steen heeft het heet. Het grote gewicht boven meneer Steen zorgt ook voor een zware druk op hem. 

• Hierdoor gaat hij veranderen en ontstaat er een metamorf gesteente.
  

De gesteentelaag waarin meneer Steen komt in een subductie-zone terrecht:

• Op een diepte van zo’n 100 km begint meneer Steen te smelten. 
  

• Na verloop van tijd begint zijn leven opnieuw… 
  

• Dit verhaal van meneer Steen is een voorbeeld van de gesteentekringloop.
  

Metamorf gesteente

Uitleggen waar het precies ontstaat

Metamorf gesteente

                                                                       metamorf gesteente

Metamorf gesteente

Marmer

Gesteentekringloop

Schema leren: zeker ook voorbeelden!

Aan de slag

Maak de opdrachten van 2.6: opdrachten 1, 2, 4 en 6