Hoofdstuk 3, spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands a2a

18 januari 2023

Wat gaan we doen vandaag?

• Lezen
  
• Lesdoel
• Uitleg koppelteken en weglatingsstreepje 
• Samen oefenen
• Zelfstandig werken

Ga lekker lezen in je boek

Aan het einde van deze les...

kan je het koppelteken en het weglatingsstreepje correct gebruiken.

Wat weet je al?

koppelteken en weglatingsstreepje

Noteer een woord met een koppelteken of een weglatingsstreepje.

Uitleg koppelteken en weglatingsstreepje

Het koppelteken en weglatingsstreepje noem je ook wel een liggend streepje (-). 

Benelux-conferentie

voor- en achterdeuren

Wanneer gebruik je het koppelteken?

De meeste samenstellingen schrijf je in het Nederlands aan elkaar.

kassameisje

wijkagent

zomervakantie

Wanneer gebruik je het koppelteken?

Bijvoorbeeld bij een zogenaamde klinkerbotsing: zo voorkom je dat twee klinkers per ongeluk als een andere klank gelezen worden.

lente-ui

auto-ongeluk

Wanneer gebruik je het koppelteken?

In samenkoppelingen die anders onoverzichtelijk worden.

staakt-het-vuren

doe-het-zelfzaak

peper-en-zoutstel

Wanneer gebruik je het koppelteken?

In samenstellingen van gelijkwaardige woorden.

hotel-restaurant

zwart-wit 

cultureel-maatschappelijk 

links-extremistisch

Wanneer gebruik je het koppelteken?

Bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en St of Sint.

$-teken

AOW-leeftijd

Sint-Bavokerk

vwo-leerling

Je schrijft vwo-leerling en havoleerling. Waarom?

vwo is een afkorting

Havo is ook een afkorting, maar spreken we niet zo uit.
We spreken havo uit als een woord, dus is er geen koppelteken nodig.

Wanneer gebruik je het koppelteken?

Bij aardrijkskundige namen of woorden die daarvan zijn afgeleid.

's-Gravenhage

Midden-Amerika

Vlaams-Brabant 

Zuid-Hollands 

Nieuw-Zeelander

Wanneer gebruik je het koppelteken?

In woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling-, niet-, non-, oud-.

bijna-ongeluk

ex-man

interim-manager

oud-voetballer

Wanneer gebruik je het koppelteken?

In woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling-, niet-, non-, oud-.

bijna-ongeluk

ex-man

interim-manager

oud-voetballer

Wanneer gebruik je het koppelteken?

Voor een hoofdletter bij de voervoegsels anti-, oer-, on- en pro-.

oer-Hollands

anti-Russisch

pro-Amerikaans

Welk koppelteken is fout gebruikt?

1. on-democratisch
2. 's-Hertogenbosch
3. ex-geliefde
4. AOW-leeftijd

Wanneer gebruik je het weglatingsstreepje?

Als je een deel van een woord weglaat. 

voor- en tegenspoed

kooklessen en -cursussen

basis- en voortgezet onderwijs

Let op!

Je gebruikt geen weglatingsstreepje als je een heel woord weglaat. (kleine en grote bedragen)

Samen oefenen!

Open je boek op pagina 94. We maken samen opdracht 1.

10 % regeling

anti roker

auto alarm

confectie afdeling

huis aan huis blad

lage lonen landen

minister president

olie export

radio uitzending

's Heerenbroek

tv toestel

Zuid Hollander

Ik snap nu hoe ik het koppelteken en het weglatingsstreepje correct kan gebruiken.

Ja

Bijna

Niet echt

Absoluut niet

Zijn er nog vragen of opmerkingen?

Zelfstandig werken

Maak opdracht 2 op pagina 95.

Veel succes vandaag en tot morgen!