Latijn SPQR dativus + mandatum 15 en 16

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Latijn SPQR dativus + mandatum 15 en 16

Naamvallen

Naamval: vorm van een zelfstandig naamwoord, geeft aan welke functie het woord heeft in een zin

Functie: onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp etc.

meewerkend voorwerp

Sommige werkwoorden hebben alleen een onderwerp: 

ik loop, hij rent, wij lachen, jullie staan, zij danst

Andere werkwoorden hebben ook een lijdend voorwerp nodig:

ik pak een boek, hij gooit een bal, zij zien de huizen

meewerkend voorwerp

Sommige werkwoorden hebben ook nog een meewerkend voorwerp nodig:

ik geef mijn vriend een boek, hij laat zijn vrouw het huis zien,

zij overhandigen hem de hoofdprijs

Bij deze werkwoorden kan de handeling niet gedaan worden, als er niet nog iemand bij betrokken is.

meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp herkennen in het Nederlands:

Je kunt er 'aan' of 'voor' bij zetten of weglaten als dat er al staat:

Ik geef (aan) mijn vriend een boek.

Hij laat (aan) zijn vrouw het huis zien.

meewerkend voorwerp

Het Latijn gebruikt de naamval dativus voor het meewerkend voorwerp:

Puella amicae donum dat.  

Het meisje geeft (aan) haar vriendin een geschenk.

dativus

Het Latijn gebruikt de naamval dativus ook als er voor iemand iets gedaan wordt of als er tegen iemand iets gezegd wordt:

Puella regi cenam parat.

Het meisje maakt voor de koning een maaltijd klaar.

Pater puero dicit: 'veni!'

De vader zegt tegen de jongen: 'kom!'

mandatum 15

Noteer de naamval(len) en de verbuigingsgroep.

aquam

1. nom ev
2. acc ev
3. dat ev
4. nom mv

aquam is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

locus

1. nom ev
2. acc ev
3. dat ev
4. nom mv

locus is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

puellae

1. nom ev
2. acc ev
3. dat ev
4. nom mv

puellae is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

amico

1. nom ev
2. acc ev
3. dat ev
4. nom mv

amico is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

mandatis

1. nom mv
2. acc mv
3. dat mv
4. nom ev

mandatis is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

regi

1. nom mv
2. acc mv
3. dat mv
4. dat ev

regi is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

arborem

1. nom ev
2. acc ev
3. dat mv
4. dat ev

arborem is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

feminis

1. nom mv
2. acc ev
3. dat mv
4. dat ev

feminis is verbuigingsgroep...

1. 1
2. 2
3. 3

Mandatum 16

Vertaal de zinnen.

2. Rex servo mandatum dat.

1. De koning geeft de slaven een opdacht.
2. De koning geeft de slaaf een opdracht.
3. De slaaf krijgt een opdracht van de koning.
4. De koning geeft de slaven opdrachten.

3. Gregem patri puer custodit.

1. De vader bewaakt met de jongen de kudde.
2. De vader bewaakt voor de jongen de kudde.
3. De jongen bewaakt voor de vader de kudde.
4. De kudde bewaakt de jongen voor de vader.

4. Feminae servus aquam portat.

1. De slaaf draagt water voor de vrouw.
2. De vrouw draagt water voor de slaaf.
3. De vrouwen dragen water voor de slaaf.
4. De vrouwen en de slaaf dragen water.

5. Matri filius locum praebet.

1. De moeder biedt de zoon een plaats aan.
2. De moeders bieden de zoon een plaats aan.
3. Aan de moeders biedt de zoon een plaats aan.
4. De zoon biedt de moeder een plaats aan.

6. Rosam amica puero tradit.

1. De jongen overhandigt de vriendin een roos.
2. De vriendin overhandigt de jongen een roos.
3. De vriendin overhandigt de jongens een roos.
4. De jongen overhandigt de vriendinnen rozen.

7. Pater filio nihil dicit.

1. De zoon zegt niets tegen de vader.
2. De vader van de zoon zegt niets.
3. De vader zegt niets tegen de zoon.
4. De vader en de zoon zeggen niets.

persoonlijk voornaamwoord

- verwijst naar een mens, dier of ding

- 1e persoon: ik, wij

- 2e persoon: jij, u, jullie

- 3e persoon: hij, zij (ev), het, zij (mv)

- persoonlijke voornaamwoorden hebben naamvallen om aan te geven of ze onderwerp, meewerkend voorwerp of lijdend voorwerp zijn.

persoonlijk voornaamwoord

- schema op blz 72

- de nominativus van de persoonlijke voornaamwoorden kom je nog niet tegen in zinnen, omdat daar werkwoordsvormen bij horen, die je nog niet gehad hebt.