H2: delfstoffen in soorten en maten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H2: Schatkist aarde

§2.3 Deflstoffen in soorten en maten

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe metalen, fossiele brandstoffen en diverse brandstoffen zoals keukenzout ontstaan.  

Je kunt benoemen wat het verschil is in het ontstaan van ertsen en fossiele brandstoffen.  

Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen dagbouw en schachtbouw.  

Wat zijn delfstoffen?

Wat zijn delfstoffen? 

Stoffen die uit de aarde worden gehaald omdat ze nuttig zijn voor de mens

Delven betekent uitgraven

Delfstoffen delen we op in 3 groepen:

Metalen

IJzer, aluminium, goud, zilver, maar ook indium, kobalt, tantaal, lithium
Fossiele brandstoffen

Bijvoorbeeld: aardolie, aardgas en steenkool

Diverse grondstoffen
Bijvoorbeeld: keukenzout, grind, kalksteen, zand

Verschil delfstof/grondstof

Grondstoffen gebruik je om iets van te maken/fabriceren. 

Delfstoffen zijn gesteenten en mineralen die... 

Dus alle delfstoffen zijn grondstoffen maar niet alle grondstoffen zijn delfstoffen. 

Ertsen

Uit ertsen winnen we metalen. Voorbeelden van ertsen zijn: 

IJzererts, kopererts, zilvererts, gouderts. 

Ertsen halen we door mijnbouw uit de ondergrond. Dit kan op 2 manieren. 

Dagbouw = het winnen van delfstoffen in de openlucht.

Schachtbouw = de ondergrondse winning van delfstoffen

Mijnbouw

0

0

0

0

Welke delfstoffen hebben we in Nederland?

En hoe zijn die hier gekomen?

Klimaat  →  tropisch klimaat 

Carboon: 350 tot 290 miljoen

 jaar gelede

Ligging →  rond de evenaar

→ Tropisch moeras

Inkolingsproces:

Planten → veen → bruinkool → steenkool

                                                                                                   3 fases:

2

2. Door sedimentatie komt het veen steeds dieper te liggen. Met de diepte stijgt de temperatuur. Daardoor kan het pakket veen omgezet worden in bruinkool.

3

3. Wordt de druk en vooral temperatuur nog hoger, dan zal bruinkool veranderen in steenkool en gaat het laatste water en gas eruit. Deze 3 fases samen worden het inkolingsproces genoemd.

1

1. Afgestorven planten komen onder water te liggen, in een moeras. Door zuurstof te kort, verteren de planten niet. Er ontstaat veen.

Hoe ontstaat aardolie? 

1. Dood plankton zakt naar de bodem van de zee.

2. Plankton werd bedekt door dikke lagen sediment, zoals zand.  

3. Door de toenemende druk en temperatuur wordt plankton omgezet in aardolie. 

In dezelfde periode ontstond ook aardgas. 

0

0

0

Aan de slag! 

Je maakt opdracht 2,3,4 en 6 op bladzijde 33/34 van je werkboek. 

Let op: 17-12 SO H2 

Begin langzaamaan met plannen, uitwerken van de leerdoelen en herhalen...

Noem 3 punten die je deze les hebt geleerd

Noem 1 onderdeel dat je nog moeilijk vindt van paragraaf 2.3