les 3, Psychische functies/dsm

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Branche GGZ

Psychische functies

Leerdoelen

Na de les kan de student:

• benoemen welke psychische functies er zijn
• wat de gevolgen zijn van niet goed functioneren in psychische functies. 
• observatie punten benoemen voor verpleegkundigen in de psychiatrie

Psychische functies

Psychische Functies

Psychische functies zijn die processen die optimaal psychisch functioneren van mensen en dieren mogelijk maken.

Ze dragen zorg voor oriëntatie, kennis, leren, herinneren, fantasie, humor, gedrag, interesses, houding, mening, waarnemen, motivatie, liefde, affect, persoonlijkheid, karakter……

Psychische Functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek                     Conatief   (Handelen)
• bewustzijn                                                            Cognitief   (Denken)
• zelfbeleving                                                         Cognitief
• waarneming                                                        Cognitief
• denken                                                                   Cognitief
• gevoelsleven                                                       Affectief   (Voelen)
• willen en verlangen                                          Conatief

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• willen en verlangen

Expressie en psychomotoriek

• alle bewegingen die iemand laat zien zijn een uitdrukking van zijn psychische gesteldheid 
• non-verbaal = lichaamshouding, beweging en mimiek
• verbaal = manier van spreken

overactiviteit = 

1. overdreven snelheid
2. niet doelgericht handelen
3. extreme vorm van opwinding (agitatie)

onderactiviteit =

1. vertraagde, geringe of afwezige beweging
2. bewegingsremming = iemand wil iets maar er is "tegenkracht" die hem hiervan weerhoudt

dysactiviteit = alle stoornissen in de motoriek

bepaalde houdingen en bewegingen met een repeterend karakter

1. rituele handelingen
2. bizarre houdingen 
3. grimassen

Spraak

1. versneld zijn(woordenvloed)
2. vertraagd (langzaam of moeizaam)
3. gedeeltelijk geremd (stotteren, hortend en stotend spreken)
4. volledig geblokkeerd (mutisme)

• onnodig breedsprakig
• overdreven gedetailleerd
• overmatig gestileerd 
• perseveratie = voortdurend herhalen van dezelfde zinnen of woorden

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• willen en verlangen

Bewustzijn

Toestand waarin we besef hebben van onszelf en onze omgeving

1. stoornissen in helderheid
2. stoornissen in aandacht
3. stoornissen in oriëntatie

Stoornissen in helderheid

• beneveling  (suffig)
• somnolentie (slaperig)
• sopor (slaaptoestand)
• subcoma (bewustzijnsverlies)
• coma (hoogste graad bewustzijnsverlies)

beneveling = suf, wazig

somnolentie = slaperig, moeite doen om wakker te blijven

sopor = slaaptoestand reageert op sterke prikkel

subcoma = bewustzijnsverlies, reageert licht op pijnprikkel, niet wekbaar

coma  = hoogste graad van bewustzijnsverlies, geen reactie op pijnprikkel

Stoornissen in aandacht

1. verhoogde aandacht = treed vooral op bij angst
2. verminderde  aandacht = bij een toestand van verlaagd bewustzijn 
3.  bij normaal bewustzijn bij dagdromen, verstrooidheid concentratieproblemen

stoornis in oriëntatie

• tijd
• plaats
• persoon 

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• willen en verlangen

Zelfbeleving

De mens beseft dat hij bestaat, dat hij lijkt op andere mensen maar zich van hen onderscheid

Verstoring = depersonalisatie = zelfvervreemding

www.google.com

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• wilen en verlangen

Waarneming

wordt bepaald door:

• het eigen denken
• het gevoelsleven
• het groepsoordeel

het eigen denken = referentiekader = gedachten, ervaringen en herinneringen

het gevoelsleven = emotioneel gekleurd, waarneming is subjectief, jou versie

het groepsoordeel = mensen laten zich bij een waarneming leiden door het groepsoordeel

Waarneming

2 stoornissen

• illusies
• hallucinaties

objectief waarnemen kan niet

illusie = verkeerde uitleg van zintuigelijke gegevens = corrigeerbaar

Hallucinaties

niet corrigeerbaar

• akoestische hallucinatie
• optische hallucinatie
• olfactorische hallucinatie
• gustatorische hallucinatie
• haptische hallucinatie

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• willen en verlangen

Denken

• vorm en beloop 
• inhoud
• intelligentieniveau
• geheugen

vorm en beloop = de manier waarop iemand denkt

inhoud = wat iemand denkt

intelligentieniveau = verstandelijke beperking de manier waarop iemand tot zelfinzicht kan komen manier van contact maken en relaties met anderen

geheugen = inprenten, behouden en oproepen

geheugen

Vorm en beloop 

• formele denkstoornis 
• verwardheid 
• neologismen  
• concretisch denken

formele denkstoornis = te langzaam of te snel

verwardheid = de gedachten zijn niet meer te volgen

neologismen = eigengemaakte woorden

concretisch denken = figuurlijk bedoelde omschrijving letterlijk nemen

Verwardheid = waan

onjuiste opvatting

• in strijd met de objectieve realiteit
• wordt als absolute zekerheid beschouwd
• niet door ervaring of eigen logica te beïnvloeden

formele denkstoornis = te langzaam of te snel

verwardheid = de gedachten zijn niet meer te volgen

neologismen = eigengemaakte woorden

concretisch denken = figuurlijk bedoelde omschrijving letterlijk nemen

Wanen

• grootheidswaan                       
• schuld- en zondewaan           
• hypochondrische waan
• paranoïde waan
• jaloersheidswaan

• betrekkingswaan
• erotische betrekkingswaan
• beïnvloedingswaan

Geheugen

• Inprenten  (registratie)
• behouden (retentie)
• oproepen (reproductie)

Organische stoornis

Psychische stoornis

vorm en beloop = de manier waarop iemand denkt

inhoud = wat iemand denkt

intelligentieniveau = verstandelijke beperking de manier waarop iemand tot zelfinzicht kan komen manier van contact maken en relaties met anderen

geheugen = inprenten, behouden en oproepen

geheugen

Psychische functies

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• wilen en verlangen

Gevoelsleven = onze stemming

• Stemmingsstoornis = abnormale neerslachtigheid of opgewektheid

• Depressieve stemming = abnormale somberheid of lusteloosheid
  

• Manische stemming = abnormale vrolijkheid, overenthousiasme en prikkelbaarheid

Affectstoornissen= mate van gevoeligheid van emoties is gestoord

• affectlabiliteit = sterke schommelingen
• affectincontinentie = onbeheerst uiten van gevoelens

• affectafvlakking = gevoelsarmoede
• anhedonie = niet in staat zijn om plezier te ervaren

Functionele psychopathologie 

Ieder mens bezit de volgende psychische functies

• expressie en psychomotoriek
• bewustzijn
• zelfbeleving
• waarneming
• denken
• gevoelsleven
• willen en verlangen

             Willen en verlangen =            het doelbewust nastreven van een bepaalde handeling of situatie

stoornissen in de wil

• remming
• ontremming of impulsiviteit
• drang of dwang 

Dwangstoornis

Dwanggedachten (obsessie)

Dwanghandelingen

Bekijk de volgende filmpjes, observeer en noteer

- welke psychische functies je hierin ziet.

- is er hier sprake van normale psychische functies of afwijkend?

vanaf 5.00 min

Problemen met het bewustzijn zie je vooral bij

1. Delier
2. Depressie
3. Angststoornis
4. Fobie

Volgende week

Les Psychose, Schizofrenie

Deelopdracht 3

Voorbereiding: 

• Deelopdracht 1 af 
• Gestart met e-elearning Pschiatrische ziektebeelden