3.4 Geslachtschromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

geslachtschromosomen

Voorkennis

Stappenplan oplossen vraagstuk 

monohybride kruising

1. Welke gegevens zijn bekend

2. Genotypes P (ouders) bepalen

3. Genotypes+fenotypes F1 (kinderen) bepalen

4. Genotypes+fenotypes F2 (kleinkinderen) bepalen

5. Hoe moet je antwoord geven? Percentages/deel

Leerdoelen 

• (Je kunt beschrijven op welke wijze geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen.)
• Je kunt een kruisingsschema maken voor x-chromosomale overerving en hieruit of uit stambomen de frequentie van genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden.

(Geslachts)chromosomen

• Vrouw: [46,XX]
• Man: [46,XY]  

Bevruchting

• Zoogdieren en fruitvliegjes 
• Sommige vogels en vissen  

Kan je nummers lezen?

Kleurenblindheid

1  op de 12 mannen

1 op de 250 vrouwen

Zouden we het verschil tussen mannen en vrouwen bij sommige erfelijke eigenschappen kunnen verklaren?

tip : Y chromosoom

x-chromosomale kruising

x^A= kleurenziend

x^a= kleurenblind

y = geen gen voor de ogen aanwezig

Een heterozygote vrouw wordt zwanger van een man die kleuren kan zien. Het wordt een twee-eiige tweeling, een jongen en een meisje. Hoe groot is de kans dat de dochter kleurenblind wordt? Hoe groot de kans op een kleurenblinde zoon? 

x-chromosomaal in  stamboom

Als een eigenschap x-chromosomaal is dan:

- hebben alle dochters van dominante vaders ook een dominant fenotype

- hebben alle zonen van recessieve moeders ook een recessief fenotype

Bewijs dit met behulp van twee uitgewerkte kruisingen.

Is uit de stamboom af te leiden of dit allel autosomaal of X-chromosomaal overerft?

1. Ja, de ziekte erft autosomaal over.
2. Ja, de ziekte erft X-chromosomaal over.
3. Nee, dit is niet hieruit op te maken.