Gedragsproblematiek en agressie in VVT

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-3

Probleemgedrag en agressie bij ouderen in de zorg

Wat wordt er verstaan onder probleemgedrag bij ouderen?

Stelling: Probleemgedrag bestaat niet, gedrag dat begeleiding vraagt wel !

Verschillende soorten probleemgedrag

• Agressie
• Zwervend gedrag
• Apathie
• Claimend gedrag
• Decorumverlies

Observeren van gedrag, rapporteren.

• Subjectief: je beschrijft wat je ziet en geeft daarbij jouw mening. Bijvoorbeeld: Dhr was erg vervelend vandaag.

• Objectief: Kan geen twijfel over bestaan; staat vast en iedereen ziet hetzelfde. Bijvoorbeeld: Hij sloeg met zijn vuist op tafel.

Subjectief en objectief?

Agressie

Oorzaken:

- Lichamelijke problemen

- Onmacht

- Frustraties en teleurstellingen 

- Angstreactie

- De zorgvrager wordt te hoog ingeschat

Vormen van agressief gedrag

* Verbaal agressief gedrag: uitschelden, schreeuwen, discriminerende opmerkingen, zeer fel in discussie gaan

* Fysiek agressief gedrag: schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven

* Psychisch agressief gedrag: iemand bedreigen, chanteren, vernederen, pesten

Herken je hier iets van? Hoe denk je dat dit gedrag veroorzaakt wordt?

Agressie

* Kijk verder dan het gedrag van de cliënt. Waardoor wordt het veroorzaakt?

* Bespreek het met collega's

* Veiligheid staat voorop

* Emotie mag, agressie niet. Meldt dit altijd

* Rapporteer feiten (dat wat je hebt gezien en gehoord)

Hoe zal je als zorgverlener reageren op agressie?

Verschillende technieken

• Accepteren --> Ga in op de gevoelens van machteloosheid, angst etc. 
• Buigen --> Verander het gesprek of gebruik humor
• Confronteren --> Benoem het gedrag

Accepteren, buigen en confronteren?

Tips op het moment zelf

* Blijf rustig, maak oogcontact, laat niet zien dat je bang bent

* Houd afstand en pak iemand niet vast

* Praat rustig en stel gerust. Vermijd discussies

* Probeer iemand af te leiden

* Laat iemand even lopen; naar buiten, de ruimte uit

* Verlaat zelf de ruimte of kamer als de situatie bedreigend wordt

Zwervend gedrag

Het komt vaak voor dat dementerenden gaan zwerven, oftewel weglopen.

Het hoeft niet altijd een probleem te zijn, maar het kan wel veel zorgen veroorzaken.

Tips bij zwervend gedrag

- Ga samen wandelen.

- Als de zorgvrager zich lijkt te vervelen, geef dan taken, zodat ze zich minder rusteloos hoeft te voelen.

- Maak de omgeving zo veilig mogelijk om ongelukken te voorkomen.

- Zorg ervoor dat de zorgvrager altijd iets bij zich draagt met naam, adres en een telefoonnummer. Evt. GPS

Apathie

Veel zorgvragers met dementie krijgen stemmingsproblemen, bijvoorbeeld lusteloosheid, onverschilligheid en verlies van initiatief. Mensen worden soms totaal passief en ondernemen niets meer. Ze zitten de hele dag en het lijkt alsof alles aan hen voorbijgaat.

Hoe zou je omgaan met zorgvragers met apathie?

Een aantal tips

- Laat iemand nog zoveel mogelijk zelf doen

- Doe dingen samen. Onderneem leuke activiteiten.

- Vraag naar de interesses die iemand vroeger had, maar overvraag de patiënt niet.

- Stimuleer sociale contacten

-Zorg voor een vaste dagindeling en wissel activiteiten af met rust

- Als contact moeilijk wordt met iemand met een vergevorderde dementie, prikkel dan andere zintuigen. Bijvoorbeeld met zachte stofjes, geurige oliën en muziek

Claimend gedrag

- De dementerende 'dwingt' aandacht en hulp af. Je mag eigenlijk niet meer weg.

Werken met schema's

Duidelijk aangeven wat je wil en kan

Wat zou je hier aan kunnen doen?

Waar denk je aan bij decorumverlies?

Verschillende methodieken die je kunt toepassen bij probleemgedrag

Interventie: Grip op probleemgedrag

De interventie GRIP op probleemgedrag geeft handvatten aan een multidisciplinaire team om de onderliggende oorzaken van het probleemgedrag te vinden en daar met elkaar een oplossing voor te vinden.

ABCs-methode

De ABCs-methode bestaat uit vier stappen waarmee je onbegrepen gedrag van mensen met dementie leert begrijpen en oplossen. De stappen staan beschreven in een flyer.

A - Actie: welk gedrag vertoont jouw cliënt met dementie?

B - Bewegers: wat is de aanleiding voor het probleemgedrag?

C - Consequenties: welke gevolgen heeft het gedrag?

s - samen: bespreek mogelijkheden voor verandering met andere betrokkenen.

Demential Care Mapping

Dementia Care Mapping (DCM) is een systematische observatiemethode. 

Het geeft inzicht in de mogelijke oorzaken van onbegrepen gedrag. Op basis van de observaties stelt een zorgteam vervolgens een actieplan op om het onbegrepen gedrag te verminderen.

Interventie STA OP!

Je begint met STA OP! als je een gedragsverandering opmerkt. Vervolgens verzamel je gestructureerd informatie over de lichamelijke en emotionele behoeften van je cliënt, die het onbegrepen gedrag kunnen veroorzaken. Je doet dit door te observeren. Tenslotte voer je een stapsgewijze behandeling uit.

Video Interventie Ouderenzorg

VIO leert professionals via videofeedback en opdrachten om te gaan met onbegrepen gedrag. Hierbij wordt gebruik gemaakt van video-opnames van bepaalde situaties waarin professionals contact hebben met een persoon met onbegrepen gedrag. 

                         Kan ook voor de mantelzorger!

Welke methodiek kende je al? En welke spreekt je aan?

Denken jullie nog hetzelfde over de stelling:

Probleemgedrag bestaat niet, gedrag dat begeleiding vraagt wel !

Zijn er nog vragen?