§9.4 onveiligheid en criminaliteit bestrijden

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§9.4 Onveiligheid en criminaliteit bestrijden

• Je kunt onderscheid maken tussen de klassieke en de moderne school over verklaringen van criminaliteit.
  
• Je kent het verschil tussen het daadrecht en het daderrecht.
  
• Je kent het overheidsbeleid van criminaliteit (tweesporenbeleid).
  
• Je kunt onderscheid maken tussen verschillende aanpakken van criminaliteit (repressie en preventie).
  
• Je kunt onderscheid maken tussen rechtshandhaving en rechtsbescherming.
  
• Je kent de visies van de ideologieën op de aanpak van criminaliteit.
  

pagina 182

Vul aan!

In de Gazastrook is er sprake van 1)... veiligheid. Er is data dat het er onveilig is. Het is het gevolg van onveiligheid van 2)... aard. De berichtgeving die men ontvangt is heel afhankelijk van welk medium je bekijkt. Er is sprake van de 3)... hypothese maar ook van de 4)... hypothese omdat het ook gaat om de invalshoek van de media. 

nos.nl

Twee scholen van mensbeelden

Er zijn twee scholen binnen de criminologie met verschillende visies over de verklaringen van criminaliteit: 

Klassieke school

• De mens is een rationeel wezen, criminaliteit een rationele keuze.
  
• Criminaliteit heeft te maken met afwegen van kosten en baten.

Moderne school

• De mens is onvrij in zijn denken en handelen.
  
• Beslissingen zijn nooit helemaal rationeel.
  
• Rekening houden met nature en nurture-factoren.

Past jouw visie op straffen en criminaliteit meer bij de klassieke school of bij de moderne school?

Past jouw visie op straffen en criminaliteit meer bij de klassieke school of bij de moderne school?

Klassieke school

Moderne school

Vraag de leerlingen naar hun keuze. Dat is een goed moment om de verschillen tussen de twee scholen nog duidelijker op een rij te krijgen.

Twee scholen van mensbeelden

Klassieke school

Daadrecht

alle daders van een vergelijkbaar vergrijp moeten dezelfde straf krijgen.

Moderne school

Daderrecht

de omstandigheden en de context van de dader en het delict worden meegenomen in het afwegen van de straf.

Maak nu opdracht 16a (blz. 117)

	Klassieke school (tot 1850)	Moderne school (vanaf 1900)
Mensbeeld	Handelen vanuit vrije wil en maken een keuze vanuit kosten/ baten afweging.	Mens is onvrij in handelen. Product van nature en nurture factoren.
Doelen van straffen	Vergelding/ generale preventie.	Resocialisatie / speciale preventie / beveiliging van de samenleving.
Bepalen van straffen	Daadrecht.	Daderrecht.
Theoriëen om gedrag te verklaren	Gelegenheidstheorie/ rationele keuze.	Bindingstheorie/ anomietheorie.

Straffen

In Nederland is het strafrecht een combinatie van de klassieke en moderne school. Er is per vergrijp enerzijds een vastgelegde straf, anderzijds wordt de context van het vergrijp en de gevolgen voor de dader meegenomen in het bepalen van de straf.

Maak de opdracht

• Doe dat in een tweetal.
• Heb je het woord geraden?
• Laat het controleren! 
• Klaar? Maak opdracht 16B

§9.4 Onveiligheid en criminaliteit bestrijden

• Je kunt onderscheid maken tussen de klassieke en de moderne school over verklaringen van criminaliteit.

• Je kent het verschil tussen het daadrecht en het daderrecht.

• Je kent het overheidsbeleid van criminaliteit (tweesporenbeleid).

• Je kunt onderscheid maken tussen verschillende aanpakken van criminaliteit (repressie en preventie).

• Je kunt onderscheid maken tussen rechtshandhaving en rechtsbescherming.

• Je kent de visies van de ideologieen op de aanpak van criminaliteit.

pagina 182

Veiligheidsbeleid 

Samenwerking tussen organisaties  -> integraal

Met name gericht op preventie (dus voorkomen)

Preventie

Het voorkomen van criminaliteit.

Bij lichtere, veelvoorkomende en jeugdcriminaliteit.

Repressie

Daders moeten strafrechtelijk worden vervolgd. 

Bij zware midsrijven.

Tweesporenbeleid

Strategieën voor criminaliteitsbestrijding

1) Rechtshandhaving

Repressief

Gericht om (vermeende) daders van delicten op te sporen, te vervolgen en berechten, en uiteindelijk te straffen.

2) Ondersteuning en hulpverlening

Preventief

Individueel crimineel gedrag wordt bepaald door een combinatie van o.a. leefsituatie, groepsdruk, opvoedkundige kwaliteiten van de ouders en toekomstperspectief.

 

3) Het beperken van gelegenheid

Preventief 

Gericht op (potentiële) daders, maar ook (potentiële) slachtoffers en/of (potentiële) locaties).

Eén van de 3 strategieen van het tweesporenbeleid komt hier naar voren, welke?

Dilemma van de rechtsstaat

Rechtshandhaving

orde & veiligheid

Rechtsbescherming

beschermen van vrijheid

	Liberalisme	Socialisme	Confessionalisme
Nadruk	Rechtshandhaving: strenge wetten en hoge straffen.	Maatschappelijke oorzaken van criminaliteit aanpakken.	Rol maatschappelijk middenveld belangrijk bij het voorkomen.
Taak overheid	Toezien op naleving van wetten.	Grenzen stellen aan misdaad. Alternatieven bieden.	Toezien op naleving wetten en ondersteuning bieden (aan gezinnen).
Beleid	Repressief.	Preventief.	Preventief.
Partijen	VVD	SP, PvdA	CDA, CU, SGP