JngV B - Les 3 Luchtwegproblemen - P. Verhoef

• jongveeopfok
• MBO
• Studiejaar 1

Jongvee opfok

Agenda 

1. Diarree: Voedingsdiarree
2. Luchtwegaandoeningen - vragen maken
3. 
   
4. Verder met de Ideale stal

inleveren opdrachten

stagebezoeken

Barbara

Niels

Fleur

Tess

Tjitske

Minimaal 6 

van de 8 opdrachten maken!

Minimaal 6 

van de 8 opdrachten maken!

Diarree (algemeen)

Dieren die Diarree hebben gehad als kalf hebben:

• 17 x meer kans heeft op luchtwegproblemen
• 2,5 x meer kans op gedwongen afvoer van de melkkoe in de 1ste lactatie
  
• Eén diarree uitbraak bij het kalf betekent al gauw één week geen groei
  
• De gemiddelde kosten van een diarree uitbraak zijn €150,- per kalf

Vandaag: Voedingsdiarree

Type: 

• Voedingsdiarree
• Ongeveer 70% van alle diarree is voedingsdiarree en is vaak management gerelateerd.

 Gevoelig moment: 

• 1e tot 3e week

Symptomen: 

• Gelig, vla-achtige diaree. 
• Kalf sloom maar drinkt goed. 
• Geen koorts

Oorzaak: 

• een verstoorde eiwit- of vetvertering doordat:
• slokdarmsleufreflex niet optimaal werkt en hierdoor de melk in de pens terecht komt.

 

Behandeling: 

• 2 voedingen melkgift halveren.
•  Daarna voorzichtig opvoeren
• Electrolyten mix (poeder in water)

Preventie: 

1. Schoner werken, 
2. Kunstmelk concentratie en temperatuur
3. vaker kleiner porties, 
4. speen emmer (houding). 
5. Water erbij geven, in ieder geval vanaf dag 3 (zichzelf doorspoelen)

Wat weten jullie al over luchtweg problemen bij Jongvee?

Doelen

luchtwegaandoeningen

Aan het eind van de les:  

• Ken je de afkorting van  luchtwegaandoeningen bij runderen
• Kun je 2 soorten risico momenten opnoemen.
• Kun je 2 mogelijke oorzaken van luchtwegproblemen benoemen
• Kun je 2 punten benoemen die van belang zijn om  luchtwegproblemen te voorkomen.

1 Vragen bij video

1. Wat zijn negatieve gevolgen van luchtweginfecties
2. Welke maatregelen kun je nemen om het te voorkomen

2. luchtwegaandoeningen bij runderen

Luchtweg aandoeningen grootste ziekteoorzaak na Diarree

Leidt meestal tot blijven lichamelijke schade

Oorzaken algemeen:

1. Luchtwegproblemen meestal infectueus (bacteriën of virussen) Klimaat en de huisvesting spelen een grote rol. 
2. Stress (veranderingen) 
3. Weerstandsniveau (6 weken - 3 maanden)

Wat is na diarree de grootste ziekteoorzaak bij jongvee?

Luchtwegaandoeningen leidt tot blijvende schade.  WAAR OF NIET WAAR

3 BRD: bovine respiratory disease. 

Verzamelnaam: BRD: bovine respiratory disease. (Rund-Ademhaling-ziekte)

Verschillende verwerkers:

Meest voorkomende luchtwegproblemen worden veroorzaakt door:

1. Mannheimia haemolytica (bacterie)
   
2. BRSV (pinkengriepvirus)
   
3. Para-influenza 3 virus
   

Maar ook ziektes als IBR, BVD, en bacteriën als Mycoplasma bovis en Salmonella kunnen een rol spelen bij het ontstaan van luchtwegproblemen.

Waar staat de afkorting BRD voor?

Wat betekende die woorden?

Noem 3 verwekkers van luchtweg problemen

4 Risico momenten

Week 6 tot 3 maanden

1. Afbouwen biest, dus minder weerstand

Herfst en winter.  

1. De lagere temperatuur en hoge luchtvochtigheid zijn ideale omstandigheden voor de ziekteverwekkers om in te overleven. 
2. Daarnaast wordt er vaak bewust of onbewust minder geventileerd, waardoor ziekteverwekkers makkelijker kunnen blijven hangen.

Welke 2 risico momenten zijn er?

Wat is het risico in op dat moment? 

5 Gevolgen van luchtwegproblemen

1. Een kalf dat op jonge leeftijd een longontsteking doormaakt, houdt blijvende schade.
2. Longontsteking bij jonge kalveren en pinken kost 100 gram groei per dag 
3. Melkproductie eerste lactatie zeker 525 kilo melk lager dan bij een dier dat geen longontsteking heeft gehad.
   
4. Ook de voederconversie blijft vaak achter bij deze dieren.

Noem 2 gevolgen van luchtwegproblemen 

6 Behandelen van luchtwegproblemen

De meeste luchtwegproblemen resulteren in een longontsteking.
Hierbij behandel je het dier op verschillende manieren:

1. Je probeert de ontstekingsreactie te remmen (ontstekingsremmers geven).
   
2. Je probeert de ziekteverwekker (de oorzaak) uit te schakelen
   
3. Niet elke ziekteverwekker kan bestreden worden met antibiotica - de meeste bacteriën kunnen dat wel, virussen niet.
   
4. Onderzoek met welke ziekteverwekker je te maken hebt.

Antibiotica kan gebruikt worden om de ziektewekker te bestrijden. Maar antibiotica werkt niet tegen:... 

7 Hoe onderzoek je oorzaak

Bloedonderzoek naar afweerstoffen.

Een longspoeling

Een neusswab

 

Daarnaast kun je gebruik maken van entingen, deze kunnen op 2 en 6 weken gegeven worden.

Waarom kan het belangrijk zijn om te onderzoeken wat de veroorzaker is van de luchtwegaandoening?

Welke 4 tips worden in de video genoemd ter preventie (voorkomen)

9 Preventie

1. Hoge weerstand 
2. Lage infectiedruk
3. Droog ligbed
4. Stalklimaat:  Ventilatie / temperatuur / luchtvochtigheid /licht
5. Enten (als je weet wat oorzaak is)

Waar zou op jou bedrijf de meeste winst te halen zijn rond de preventie van luchtwegaandoeningen? 

Lever de opdracht 'vragen les 3' nu in op It's Learning

1. Gedaan
2. Lukt niet
3. Doe ik later, maar wel voor de volgende les

Hoeveel ruimte heeft een kalf nodig die nog aan de melk is?

1. 1,5 m²
2. 2,5 m²
3. 3,5 m²
4. 4 m²

Het is wettelijk verplicht om kalveren jonger dan .... weken ingestrooid te huisvesten.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 6

Welke basisbehoefte van een kalf is belangrijk voor de aanmaak van het IGf-1 hormoon en melatonine?

1. rust
2. ruimte
3. lucht
4. licht

Kalveren ouder dan 8 weken mogen niet meer in een éénlingbox gehuisvest worden tenzij:

1. de dierenarts anders bepaalt
2. ze nog aan de melk zijn
3. ze een groeiachterstand hebben
4. het een jersey kalf is

Wat zijn damslapers?

1. Kalveren die verkeerd om in de boxen liggen
2. Kalveren die op de rooster gaan liggen
3. Kalveren die achter het voerhek gaan liggen
4. Kalveren die meer dan 20 uur per dag slapen

Minimale afmetingen voor een afkalfhok zijn?

1. 3 x 3 m²
2. 8 x 8 m²
3. 5 x 5 m²
4. 10 x 10 m²

Hoe werk je planmatig?

1. plan, act, check, do.
2. plan, check, do, act
3. do, plan, check, act
4. plan, do, check, act.

Wetgeving

Welk van de maatregelen zal het lastigste zijn om uit te voeren?

Minimaal 6 

van de 8 opdrachten maken!

Aan het werk!

Maak eerst: Vragen les 3 (deze moet deze week ingeleverd worden)

Daarna Lesopdrachten

Vandaag afronden: 2a - Omschrijf ideale jongveestal

starten : 2b - Teken ideale jongveestal

Lesopdracht 2A

Omschijf je ideale jongveestal

Kies: Standaard situatie (bedrijf 120 koeien) of Eigen bedrijf

Zoek op in: Handboek Melkveehouderijk 2024

                                         H 10 bedrijfsgebouwen -- > Download

3. Aantallen

3. Afmetingen

4. Omschrijf

Aan de slag

Maak de opdrachten in je werkboek 

deel 3 hoofdstuk 2 vraag 1 t/m 7 (pag. 21)

Huiswerk bespreken

Gezondheidscheck

 Koesignalen checkboek

Zoek eerst de streefwaardes op.

Conditiescore pagina 21

Pensvulling pagina 18

Mest consistentie pagina 19

Mest vertering pagina 20

Gezondheidscheck inleveren 

Evaluatie doelen

Wat is de naam van luchtwegaandoeningen bij runderen.

Noem 3 soorten  luchtwegproblemen bij jongvee. 

Noem 2 mogelijke oorzaken van luchtwegproblemen. 

Noem 2 punten die van belang zijn om luchtwegproblemen te voorkomen.

Hoe moet je de opdracht ‘gezondheidscheck’ maken.

Aan de slag

IO jongvee: Blauwdruk/checklist

Evaluatie les

Volgende week

Beweiding van Jongvee