les 4

• assistenten in de gezondheidszorg
• MBO
• Studiejaar 3

Week 4

terminale fase

Palliatieve sedatie en euthanasie

Leerdoelen van vandaag

De studenten benoemen de belangrijkste taken van een verpleegkundige in terminale zorg en leggen uit hoe zij steun bieden aan de familie

De studenten kunnen de procedures rondom palliatieve sedatie en euthanasie beschrijven.

Stelling: Ik ga de opgegeven leerdoelen halen vandaag.

😒🙁😐🙂😃

Eerst even wat herhaling van de vorige lessen...

Een andere naam voor palliatieve zorg is terminale zorg.

1. Eens
2. Oneens

Palliatieve sedatie is een goed alternatief voor euthanasie.

1. Eens
2. Oneens

Wat doe je bij dyspneu in de terminale fase?

1. Morfine starten of ophogen
2. Morfine afbouwen en stoppen i.v.m. ademhalingsdepressie
3. Salbutamol vernevelen

Fentanyl veroorzaakt minder vaak obstipatie dan morfine

1. Eens
2. Oneens

Xylometazoline bij verstopte neus vermindert de werking van Instanyl

1. Eens
2. Oneens

Waar gaan we aan dood?

De belangrijkste oorzaken in Nederland:

• Kanker
• Hart- en vaatziekten
• Ziekten van het zenuwstelsel 
• Aandoeningen van de ademhalingsorganen

roep maar: Wat is volgens jou palliatieve zorg?

Palliatieve zorg

Vangt aan op het moment dat genezing van een levensbedreigende ziekte niet meer mogelijk is. 

Doel: 

Het bereiken van de beste kwaliteit van leven voor de patiënt en diens omgeving

Palliatieve vs terminale zorg

Drie stadia in de palliatieve fase

Stadium 1: 

• Moment dat duidelijk wordt dat genezing niet meer mogelijk is: slecht nieuws, vaak chaos, soms opluchting
• Duurt weken tot maanden of langer.
• Doel van behandeling in deze fase is bereiken van evenwicht (emotioneel, lichamelijk)

Drie stadia in de palliatieve fase

Stadium 2:

• Meer stabiele fase, symptomen zijn in evenwicht en op de achtergrond
• Aanpassings- en verwerkingsproces
• Kan dagen, maar ook maanden tot jaar duren
• Doel van behandeling is kwaliteit van leven.

Drie stadia in de palliatieve fase

Stadium 3:

• Ziekte schrijdt voort en kan niet meer worden onderdrukt, klachten komen terug of er komen nieuwe klachten
• Terminale fase (dagen tot maanden)
• Doel: kwaliteit van leven --> kwaliteit van sterven

Roep maar: welke lichamelijke en andere problemen verwacht je in de palliatieve fase?

Veel voorkomende problemen

Veel voorkomende problemen

• Buitenwereld wordt steeds kleiner
  
• Minder eten en drinken
  
• Keert in zichzelf
  
• Obstipatie 

• Moeite met aanvaarden en loslaten (ook familie)
  
• Hik
  
• Pijn
• Verwardheid (delier, vaker op het eind)

• Kortademigheid
  
• Misselijkheid en braken
  
• Ileus
  
• Mondklachten
• Vermoeidheid (= meest voorkomend, minste te behandelen)

Thuis​​

Hospice/ Bijna Thuis Huis​​

Palliatieve unit​​

Woonzorgcentrum​​

Verpleeghuis​​

Ziekenhuis

Waar wordt
terminale zorg
gegeven?

hospicelansingerland.nl

Wat is het verschil tussen de palliatieve fase en de terminale fase?

Terminale zorg

• zorg voor diegene die niet meer beter worden
• Overlijden < 3 mnd
• Richt zich op de kwaliteit van sterven

Palliatieve zorg richt zich daartegen op de kwaliteit van leven.

Symptomen Terminale fase

• Vermoeidheid
  
• Pijn
  
• Misselijk & Braken
  
• Dyspnoe
  
• Obstipatie
  
• Ileus
  
• Delier
  
• Angst
  
• Depressie

Terminale zorg

De verpleegkundige richt de zorg op een rustig en een kwalitatief goed stervensproces:

• Symptomen controleren en bestrijden, waarbij het behoud van cognitieve functies soms niet meer haalbaar of niet wenselijk is. 
• Eventuele behandelingen richten zich alleen tot last te verminderen  
• De zorgvrager is in deze fase vaak niet meer wilsbekwaam. 
• Samenwerken, overleg en het maken van afspraken met de zorgvrager en zijn sociale netwerk centraal. Geven van voorlichting aan vooral het sociale netwerk. zorg voor naasten
  

casus

MAAK GROEPJES

LEES HET DOOR 

ZOEK OP GOOGLE ALS JE IETS NIET WEET

BEANTWOORD MET JE GROEPJE DE VRAGEN

Zorgpad stervensfase:

• Draagt bij aan kwaliteit van zorg voor de palliatieve zorgvrager;
• 
  
• Vermindert de last van symptomen tijdens de terminale fase;
• 
  
• Verbetert de communicatie met de zorgvrager en zijn sociale netwerk;
• 
  
• Verbetert en stimuleert de multidisciplinaire samenwerking.

Palliatieve sedatie

• Opzettelijk verlagen van het bewustzijn
• Niet bedoeld om leven te verkorten:  Maar om onbehandelbaar lijden te behandelen
• Normaal medisch handelen.
• Niet te vroeg beginnen: max 14 dagen!
• Bij pijn, kortademigheid, delier

Palliatieve sedatie

Mate van sedatie: oppervlakkig/diep (diep: levensverwachting max 14 dgn)

Duur van sedatie: intermitterend/continu

Uitvoering: 

1. Midazolam s.c. (meestal pomp)

2. bij onvoldoende effect: levomepromazine toevoegen

3. bij onvoldoende effect: propofol (via anesthesist)

Alle medicatie staken (afbouwen) m.u.v. opioïden, haloperidol en dexamethason

Palliatieve sedatie

Verder niet vergeten: 

Nicotinepleister bij roker plakken !

Voeding en vocht staken (bij diepe continue sedatie)

Denk aan blaaskatheter, wondverzorging, voorkomen van decubitus (Barriere crème), etc. 

Euthanasie

Er is sprake van euthanasie als iemand op verzoek van een ander zijn of haar leven beëindigt. 

Dit is strafbaar, tenzij het door een arts gebeurt die daarbij de zorgvuldigheidscriteria in acht neemt. 

Zes zorgvuldigheidseisen

1. Arts is ervan overtuigd dat patiënt een vrijwillig en weloverwogen verzoek tot euthanasie doet. 
2. De arts is ervan overtuigd dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden: de patiënt kan niet meer genezen/de patiënt lijdt onnodig en dit kan niet verminderd worden.
3. Arts dient patiënt informatie over situatie en vooruitzicht te hebben gegeven.

Zes zorgvuldigheidseisen

4. De arts moet samen met patiënt besluiten dat er geen redelijke andere oplossing is. 

5. De arts heeft minstens 1 andere onafhankelijke arts (SCEN-arts) geraadpleegd. Deze moet de patiënt zien en mag niet betrokken zijn bij de behandeling of patiënt persoonlijk kennen. 

6. Arts moet op medisch zorgvuldige manier uitvoeren. 

Euthanasie

!! Wilsverklaring inzake euthanasie!! is niet het zelfde als

ACTUEEL VERZOEK TOT EUTHANASIE

Wilsverklaring inzake euthanasie: 

• Verklaring waarin je aangeeft dat je euthanasie wenst.
• Enkel in geval van onomkeerbare comateuze toestand bent (je kan nooit meer uit de coma ontwaken) .

Actueel verzoek tot euthanasie:

• De effectieve vraag om euthanasie
• Duidelijk aangeven om binnenkort te willen sterven.

Wilsbekwaam bij aanvraag.

Vrijwillig en niet éénmalig.

Medisch uitzichtloos = ongeneeslijk

               terminaal

               niet-terminaal

Wilsbekwaam bij aanvraag.

Aanvraag is zelfgeschreven.

Vrijwillig en niet éénmalig.

Medisch uitzichtloos = ongeneeslijk

       Terminaal

      

       Niet-terminaal

Voorwaarden Euthanasie

door 1e arts + 2de controle arts bevestigd en mag nadien uitgevoerd worden

Naast 1e en 2de arts ook nog 3de arts (specialist) nodig. Mag pas na 1 maand wachttijd worden uitgevoerd.

Procedure arts & apotheker

1. Tijdig aankondigen bij de apotheker

2. Mondeling contact vooraf en achteraf. 

3. Apotheker maakt euthanatica gereed (soms doet arts het zelf) + noodset en spreekt procedure door met arts.

4. Arts bewaart euthanatica deugdelijk. 

5. Tijdens uitvoering blijft arts aanwezig.

6. Gemeentelijk lijkschouwer/ lijkschouwer van de Officier van Justitie : deze moet controleren welke middelen zijn gebruikt (geëtiketteerde spuiten)+ schouwen!

Intraveneuze methode

1. Lidocaïne - ter verdoving van de injectieplek

2. Thiopental - een coma-inductor

3. Natriumchloride - doorspuiten van de infuuslijn

4. Rocuronium - spierverslapper

5. Natriumchloride - doorspuiten van de infuuslijn

Orale methode (hulp bij zelfdoding)

• De arts neemt altijd een extra set intraveneuze euthanatica en materialen voor bereiding en uitvoering mee.+ plaatsing venflon!!
• Start 12 uur van tevoren met toedienen metoclopramide: 12 uur ervoor, 6 uur ervoor en 1 uur ervoor. 
• Barbituraatdrank (pentobarbitol - vieze bittere nasmaak) - coma-inductor
• Na inname van de drank is de kans zeer groot dat de patiënt in een adequate bewustzijnsverlaging raakt en overlijdt. 

Levenseinde kliniek

NPO documentaire 

Leerdoelen van vandaag

De studenten kunnen de belangrijkste taken van een verpleegkundige in terminale zorg opnoemen en uitleggen hoe zij steun bieden aan de familie

De studenten kunnen de procedures rondom palliatieve sedatie en euthanasie beschrijven.

Stelling:
Ik heb de leerdoelen voor vandaag gehaald.

😒🙁😐🙂😃

voor nu: 

Opdracht euthanasie: ga zelfstandig aan de slag hiermee.

Volgende week

Maak de inleidende opdrachten in de reader bij week 8:

• Plaatjes huidaandoeningen
• Casus met vragen