This lesson contains 14 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.
Lesson duration is: 50 min
Introduction
Door middel van een spel gaan de leerlingen kijken naar de geschiedenis van muziek. We beginnen in de prehistorie en eindigen rond het jaar 1900. In dit spel wordt niet alleen gekeken naar de muziekgeschiedenis, maar ook naar de wereldgeschiedenis. Op kaartjes staan verschillende uitvindingen, belangrijke gebeurtenissen, kunstenaars en componisten. Aan de klas de taak om deze kaartjes in chronologische volgorde te leggen. Na dit spel oriënteren leerlingen zich op wereldmuziek en doen ze een korte Quiz.
Instructions
Benodigdheden:
Digiboard
De uitgeknipte kaartjes in de bijlagen bij deze les
Eventueel: grote stroken papier en lijm om de kaartjes op te plakken. Of een aantal meters touw en wasknijpers/paperclips.
Devices
Leerdoelen:
Aan het eind van deze les kan de leerling...
Betekenis geven aan muziek uit verschillende tijden, stijlen en culturen;
Enige kennis van en inzicht tonen in de betekenis die muziek heeft voor het dagelijks leven van mensen van vroeger en nu, zoals feesten, verdriet, massamedia en beïnvloeding van gedrag.
Extra uitleg:
De kaartjes moeten dubbelzijdig geprint worden, dan staan de bijbehorende jaartallen achterop de kaartjes.
Het is fijn om de kaartjes te printen op iets steviger papier, of karton, dan blijven ze mooier tijdens het spelen.
Items in this lesson
VMBO
VO
Muziek In De Maatschappij:
Muziekgeschiedenis & Wereldmuziek
Tip!
Klik op het notitie icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.
Slide 1 - Slide
This item has no instructions
Slide 2 - Video
Toelichting
Bekijk zelf de video vooraf en bepaal welk deel je wilt laten zien. Helemaal is ook een goede optie. Bedenk bij het te bekijken deel een luistervraag met voorkeur een vraag die te koppelen is aan het onderwerp van deze les.
Muziekgeschiedenis
Muziekgeschiedenis
Slide 3 - Mind map
Toelichting
Maak met de leerlingen wat ruimte in het midden van het lokaal. Als dit niet lukt kan het spel in een aangepaste vorm ook prima van achter de tafels worden uitgevoerd.
Vertel de leerlingen dat we in deze les door middel van een spel gaan kijken naar de geschiedenis van muziek. We beginnen in de prehistorie en eindigen rond het jaar 1900.
Vraag: Wat weet jij zoal van muziekgeschiedenis? Heb je een idee hoe muziek ontstaan is? Wat denk jij dat muziek heeft betekend in de levens van mensen vroeger? Hoe werd muziek gebruikt in de prehistorie, in de middeleeuwen, door de Grieken en Romeinen?
De antwoorden verschijnen in de woordspin.
Nu
8000 jaar geleden
Fluit uit een bot
Muzikale schilderingen in grot
Grieken beelden muzikanten op vazen af
Muziek bij belangrijke gebeurtenissen
Muziek in christelijke kerken en kloosters
Muziek ontwikkelt zich verder tot hoe wij het nu kennen
Studies en wedstrijden voor muziek
Slide 4 - Slide
Toelichting
Vertel de leerlingen:
Muziek is begonnen met de komst van de mensheid. Voor zover we weten is er altijd al muziek gemaakt door mensen. In grotten zijn bijvoorbeeld schilderingen gevonden van zo’n 40.000 jaar geleden waarop figuren staan afgebeeld die zingen of trommels maken en bespelen. Vanuit 8000 jaar geleden zijn er fluiten gevonden gesneden uit botten. De muziek verandert mee met de mensheid. Waar de mens leert om steeds ingewikkelder dingen te maken en leert praten, leert hij ook om meer en ingewikkelder instrumenten te maken.
Muziek speelt een heel belangrijke rol in het leven van de Romeinen en de Grieken. Er zijn vazen gevonden waarop bijvoorbeeld belangrijke zangers uit die tijd staan afgebeeld.
Muziek werd in die tijd gebruikt bij allerlei belangrijke gebeurtenissen zoals begrafenissen, huwelijken, sportwedstrijden, etc. Muziek was eigenlijk overal.
Met het ontstaan van de eerste christelijke kloosters vanaf de vierde eeuw, worden ook koren gevormd die de mis begeleiden en andere belangrijke momenten van de dag met zang aankleden.
Langzaamaan wordt zingen en het maken van muziek meer een kunst, compleet met opleidingen en wedstrijden.
Ontwikkeling klassieke muziek op slide 4
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Bidden
Dansen
Luisteren
Monniken & kerkgangers
Samen of alleen
Religieuze liederen zingen (om te bidden tot God)
Muziek was er vooral om religieuze activiteiten te ondersteunen.
Muziek werd vooral gebruikt om te dansen
Muzikant zijn werd een beroep!
Achtergrondmuziek
Een goed en stabiel ritme was belangrijk om goed te kunnen dansen (en is dat nog steeds :)
Vanaf nu wordt er ook muziek gebruikt om alleen naar te luisteren
Salons en concertzalen waar mensen voor hun plezier naartoe gaan!
Slide 5 - Slide
Toelichting
De ontwikkeling van de klassieke, westerse muziek kent, simpel gezegd, drie fases.
1. Bidden:
Eerst was er de kerkmuziek, waarin monniken en kerkgangers, samen of in groepsverband, religieuze liederen zingen. De muziek werd gebruikt als ondersteuning van religieuze activiteiten, met name de kerkdienst.
2. Dansen:
In deze tijd werd muziek vooral gebruikt om op te dansen. Rond deze tijd ontstaan ook de beroepsmusici, muzikanten die leven van de muziek en geen andere baan erbij naast nodig hebben. De muziek dient vooral als achtergrondgeluid en moet een duidelijk en stabiel ritme hebben zodat er goed op gedanst kan worden.
3. Luisteren:
Vanaf deze tijd wordt muziek ook gespeeld puur en alleen om naar te luisteren. Er ontstaan salons en later ook concertzalen waar het luisteren naar muziek wordt gezien als volwaardige tijdsbesteding. Zo'n 100 jaar geleden was het nog helemaal niet normaal dat iedereen naar muziek luisterde. Voor veel mensen waren concerten of een platenspeler te duur. Pas toen muziek kon worden opgenomen en afgespeeld op niet al te dure apparaten begon iedereen met muziek luisteren. Dit begon met de grammofoonplaat, platenspeler,
1877
Fonograaf & Gratofoon
Grammofoon
Langspeelplaat of Platenspeler
Cassettebandjes
Cd"s (Compact Disc)
Audio Streaming Apps
1886
1930
1963
1982
1995
Slide 6 - Slide
Toelichting
Vertel de leerlingen:
Muziek kon niet altijd door iedereen geluisterd worden wanneer ze wilde. Voordat muziek kon worden opgenomen was klassieke muziek vooral voor mensen met veel geld. Zij konden het betalen om naar een concert te gaan. Voor de rest van het volk was er wel volksmuziek waar veel op gedanst werd.
Pas toen muziek kon worden opgenomen werd muziek meer toegankelijk voor iedereen. Maar zelfs toen was een platenspeler een luxe.
Als eerste ontstonden de fonograaf, gratofoon en grammofoon plaat. Al deze apparaten speelde muziek af door een klein naaldje in de groeven te laten lopen van een plaat waar de muziek op stond. Eerst werd dit geluid versterkt met een grote toeter. In het elektrisch tijdperk kon via geluidsboxen in de platenspeler de muziek worden afgespeeld.
In 1963 ontstonden de cassettebandjes die werden opgevolgd door de cd's. Misschien heb je wel mensen in je familie van 22+? Deze mensen hadden in hun kindertijd nog cassettebandjes en cd's. Pas toen zij in de puberteit kwamen werden mobieltjes normaal. van die kleine en dikke klaptelefoontjes met drukknopjes om te typen. Vaak moest je dan via een hele oude app muziek downloaden via je computer en zo de muziek op je mobiel zetten.
In 1995 kwam langzaam de moderne mobiel en dus apps op. Pas in 2007 werd de eerste Iphone op de markt gebracht. Voor deze kleine en lichte apparaten konden applicaties worden ontwikkeld waarmee je muziek kon luisteren.
En nu hebben we bijna allemaal Spotify. Een app die je makkelijk download en voor een redelijk laag bedrag per maand bijna alle muziek kan luisteren die je wil. Vraag maar eens aan mensen of ze muziek luisteren en bijna niemand zal zeggen dit nooit te doen. Zo normaal is het dus geworden om bijna elke dag muziek te luisteren.
Muziekgeschiedenis spel!
Dowland - Flow my tears
Beethoven - Waldstein Sonate
Gregoriaanse zang
J.S. Bach - Menuet in G
Polyfonie - William Byrd
Vivaldi - Vier Jaargetijden
Mahler - 1e Symfonie
Slide 7 - Slide
Toelichting
In dit spel wordt niet alleen gekeken naar de muziekgeschiedenis, maar ook naar de westerse wereldgeschiedenis.
Op kaartjes staan verschillende uitvindingen, belangrijke gebeurtenissen, kunstenaars en componisten.
Aan de klas de taak om deze kaartjes in chronologische volgorde te leggen.
Plak de grote kaarten met de verschillende periodes uit de muziekgeschiedenis op het bord zodat iedereen deze kan lezen. Deze kaarten bieden wat houvast in de zoektocht naar de juiste jaartallen bij de kaartjes.
Kies één kaart uit de stapel als beginpunt. Deel de kaartjes op. De eerste leerling legt zijn kaart links of rechts van de eerste kaart, afhankelijk van of de afbeelding op zijn kaart eerder of later op de tijdlijn hoort dan de eerste kaart.
Als de kaart op zijn plek ligt wordt hij omgedraaid. Als het jaartal klopt met de plek van de kaart, dan blijft deze liggen. Klopt het niet, dan wordt de kaart op een aflegstapel gelegd, met het jaartal naar beneden.
Iedere daarop volgende leerling legt zijn kaart op de juiste plek van de tijdlijn.
Lees na het omdraaien van de kaarten ook voor wat er op de achterkant staat. In sommige gevallen staat er informatie over een componist of gebeurtenis.
Als iedereen zijn kaartjes kwijt is, wordt de aflegstapel geschud en uitgedeeld.
Probeer samen, zo snel mogelijk, alle kaartjes op de goede plek te leggen.
Let op! Op sommige kaartjes staan muzieknoten, dit betekent dat de muziek te beluisteren is op deze slide op het Digibord.
Wereldmuziek
Veel van de muziek die je zojuist beluisterde komt uit de Westerse wereld.
Maar er is natuurlijk nog veel meer! Bekijk en beluister de volgende slides. Doe daarna de Quiz!
Kan jij raden welk liedje er op Angklungs wordt gespeeld?
De Didgeridoo is een Australisch instrument en al 40.000 jaar geleden uitgevonden. Xavier Rudd (van het liedje 'Follow The Sun') bespeelt dit moeilijke instrument zelfs terwijl hij drumt! https://youtu.be/QRBCzUPDUVA