Grammatica, meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Doel van de les:

• Hoe je het meewerkend voorwerp van een zin kunt vinden.Uitleg over het meewerkend voorwerp

• Oefenen

Stappen

• Persoonsvorm
• Zinsdelen
• Onderwerp
• Werkwoordelijk gezegde
• Lijdend voorwerp 
• Meewerkend voorwerp

Overzicht zinsdelen en vragen

(pv)

[wg]
|zinsdelen|

(ow)
lv
mv
bwb

Zin vragend maken/ tijdproef

Pv + alle werkwoorden in de zin.
Zet zo groot mogelijk voor de pv + kijk naar functie 
wie/wat + gezegde?
wie/wat + gezegde + ow?
aan/voor wie + gezegde + ow + lv?
Alles wat overblijft.

Je wil een zin verdelen in zinsdelen. Wat is de eerste stap?

1. verander de volgorde van de zin
2. Onderstreep de pv
3. Zet verticale strepen tussen om alle werkwoorden

Hoe verdeel je deze zin in zinsdelen?

Na de lange reis wilde de vermoeide chauffeur een tijd uitrusten.

1. Na de lange reis/ wilde/ de vermoeide/ chauffeur/ een tijd uitrusten
2. Na de / lange reis/ wilde/ de vermoeide chauffeur/ een tijd uitrusten
3. Na de lange reis/ wilde / de vermoeide chauffeur/ een tijd/ uitrusten
4. Na de lange tijd/ wilde/ de vermoeide chauffeur/ een tijd uitrusten

Verdeel de zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?

Gwen wilde graag een briefje geven aan Nina.

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel.

1. juist
2. onjuist

Wat is de pv?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. verdwaalde
2. toerist
3. vroeg
4. de weg

Wat is het wg?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. zongen een vrolijk welkomstlied
2. zongen voor
3. zongen
4. alle aanwezigen

Wat is het ow?
Zal de oud-kampioen vanavond de winnaar een medaille opspelden?

1. de winnaar
2. de oud-kampioen
3. zal
4. een medaille

Wat is het lijdend voorwerp?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Benoem de zinsdelen

PV =

Gz = 

OW = 

LV = 

Overig

Waarom

doen

jullie

je werk

niet?

In elke zin staat een lijdend voorwerp

1. juist
2. onjuist

meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp 

Geeft aan voor wie iets bestemd is 

1. Noteer het onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp. 

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

3. Controleer of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen. 

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp komt voor in zinnen waarin iemand iets 'vertelt' (uitleggen, zeggen, enzovoort) of 'geeft' (lenen, sturen, overhandigen, enzovoort).

Tip!

Bij het meewerkend voorwerp moet je de woorden 'aan' of 'voor' toe kunnen voegen of weg kunnen laten.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. aan/voor wie + pv + ow +lv?
2. aan/voor wie + ow + lv?
3. aan/voor wie + wg + ow +lv?
4. aan/voor wie + wg + lv?

Wat is het mv?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. voor de jarige
2. de jarige
3. alle aanwezigen
4. een vrolijk welkomstlied

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is.

1. juist
2. onjuist

Zoek het meewerkend voorwerp!
Shirley kocht zes rozen voor haar vriend voor Valentijnsdag.

1. voor haar vriend
2. zes rozen
3. haar vriend
4. voor Valentijnsdag

Zoek het meewerkend voorwerp.
De kleine jongen gaf de reus geen kans meer.

1. de kleine jongen
2. de reus
3. geen kans
4. er is geen meewerkend voorwerp

Wat is in de volgende zin het meewerkend voorwerp?
- de postbezorger overhandigde de klant de bestelling

1. De postbezorger
2. De klant
3. De bestelling
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Als er geen meewerkend voorwerp is kan er wel een lijdend voorwerp zijn.

1. juist
2. onjuist

Mijn broer timmert zijn eigen tafel

Ik zag jou.

De zorg biedt nu extra hulp aan ouderen

Heeft hij hun geschreven?

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Lesdoelen 

Je weet wat een meewerkend voorwerp is 

Je kan een meewerkend voorwerp in de zin benoemen. 

Huiswerk

H5 grammatica zinsdelen:

Maak de paragraaf over het meewerkend voorwerp!