2B Crisis, ellende en schaamte

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Sociale zekerheid en de verzorgingsstaat

2. Crisis, ellende en vernedering

Wat gaan we vandaag doen?

Filmpje kijken over de crisis van de jaren 30

Nieuwe uitleg 

Bezig met de opgaven

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen welke gevolgen de crisis van de jaren 30 had voor de armenzorg

Filmpje 

Histoclip; Crisis! in de jaren 30

Eerste sociale wetten

• Ongevallenwet (1901)
• Woningwet (1901)
• Leerplichtwet (1901)
• Invaliditeitswet, Ouderdomswet, Ziektewet (1913)
• Werkloosheidsbesluit (1917)

Doordat woningen onbewoonbaar werden verklaard, moesten er nieuwe woningen worden gebouwd. Deze nieuwe woningen werden gebouwd volgens een aantal nieuwe regels. Klik op de hotspots (en de afbeeldingen) hieronder om de veranderingen te bekijken.

1

2

Doel van de aanpassingspolitiek

• Door lagere lonen worden producten goedkoper: de export neemt toe
  
• Als de inkomsten en uitgaven gelijk zijn, dan heeft regering geen schulden
• ‘Uitzieken van de crisis’, aldus de regering
• De aanpassingspolitiek mislukt: Nederland blijft een duur land

Minister-president Colijn houdt een toespraak in de Tweede Kamer in 1935. (Colijn links op foto, staand met zijn handen steunend op de tafel.)

Zo ziet Colijn zich graag: de leider die Nederland door de storm (crisis) heen stuurt...

...en zo zien sommige Nederlanders hem: als iemand die helemaal niet helpt, maar mensen laat verzuipen!

'Colijn is een zwijn!', zeggen sommige mensen.

Toch is er berusting bij de meeste Nederlanders. Hoewel niet altijd...

Jordaanoproer

1934

• De verlaging van de steun én de verhoging van de huur zorgen voor rellen in de Amsterdamse wijk De Jordaan. Vijf mensen komen om het leven. 
• De verlaging blijft. Er verandert maar één ding: de straten krijgen asfalt, zodat er niet meer met stenen kan worden gegooid. 

Plan van de Arbeid 

1935

• De SDAP vond dat de overheid niet moest bezuinigen, maar juist geld uitgeven om de werkloosheid en de crisis op te lossen. 
• Meer werkverschaffingsprojecten en hogere lonen zouden de arbeiders meer geld te besteden hebben.
• Omdat de SDAP niet in de regering zat, kwam er weinig van terecht.

Andere oplossingen?

• Ook in Nederland zijn er anti-democratische groepen die vinden dat de oplossing voor de crisis buiten de democratie moet worden gevonden.
  
• De Nationaal-Socialistische Beweging van Anton Mussert is een partij die geïnspireerd is door de NSDAP van Hitler.

Aan de slag!

Boek; Sociale zekerheid en verzorgingsstaat 

paragraaf 2 Crisis, ellende en schaamte 

Je gaat maken; 2, 3, 5, 6, 7, 8 

Vandaag; 10, 11, 13, 14

Begrippen uit deze les

• steunuitkering (stempelen)
• werkverschaffingsprojecten
• aanpassingspolitiek
• Jordaanoproer
• Plan van de Arbeid
• Nationaal-Socialistische Beweging

Personen uit deze les

• Hendrik Colijn (ARP)
• Anton Mussert (NSB)