hoofdstuk 4 verkiezingen 2024

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Stelling (niveau 1)

nieuws

Een helmplicht moet gelden voor alle e-bikes voor bestuurders onder de 16 jaar en boven de 60 jaar

Voor of tegen

Je krijgt een rol. Voor of tegen. Houd deze rol vast en probeer argumenten te verzinnen voor jouw rol en natuurlijk de argumenten van de tegenstander onderuit te halen. Wie komt als winnaar uit de bus?

De gespreksleider geeft de beurt.

Stelling (niveau 2)

nieuws

Er moeten strenge regels komen om een huisdier te mogen.

Keep walking

Je mag in het lokaal gaan staan op de plek die overeenkomt met jouw mening (helemaal eens is bij het raam, helemaal oneens bij de muur of ergens in het midden). Hoor je een goed argument van iemand anders dan mag je dichter naar diegene toe bewegen. Lukt het jullie om het eens te worden?

Stelling (niveau 3)

nieuws

De zorgverzekering moet gratis worden gemaakt

Algemene beschouwingen

De president (eventueel vice president) mag een speech houden die de stelling ondersteund. De rest speelt kritische oppositie. Lukt het de president om overeind te blijven?

Terugblik politieke ideologieën / stromingen

liberalisme

Mensen moeten hun eigen keuzes kunnen maken over bijvoorbeeld abortus en seksualiteit (individuele vrijheid). Ook veel ruimte voor opstarten bedrijven zonder al te veel regels. De overheid moet zorgen voor veiligheid

sociaal democraten

willen gelijkheid bereiken. Verschillen(inkomen, welvaart, macht) tussen mensen moeten verkleind worden. De overheid moet een grote rol spelen in het verkleinen van de verschillen. 

christen-democraten

het gezin en familie zijn erg belangrijk. Ook rentmeesterschap (zorgen voor de aarde) staat centraal. Mensen moeten voor elkaar zorgen, wanneer dat niet lukt moet de overheid bijspringen. Zoals de naam al zegt: het christelijk geloof is een bron van inspiratie

           Links

rechts

            Midden

ecologisme

De natuur staat centraal. Minder vlees eten, minder met het vliegtuig. Ecnomische groei is minder belangrijk dan de aarde. 

nationalisme

Eigen land is het uitgangspunt. Eigen land eigen regels, dus weg uit de EU. De normen en waarden van de oorspronkelijke bewoners van het land staan voorop en moeten verdedigd worden. Tegen immigratie en globalisering

Populisme

1. Afkeren van andere partijen en de bestuurlijke elite
2. Luisteren naar wat het volk wil
3. Een sterke aansprekende leider (charisma)
4. Vaak wordt een beroep gedaan op vaderlandsliefde

jongerenkieswijzer.nl

Kiesrecht

Actief kiesrecht:

het recht om te mogen stemmen.  (Iedereen met NL paspoort boven de 18)

Passief kiesrecht:
Het recht om je verkiesbaar te stellen. 

Kiesrecht!

• 1917: passief kiesrecht

• 1919: actief kiesrecht

Verkiezingen

In Nederland mag je vanaf je 18e stemmen: Je hebt dan actief kiesrecht
Ook mag je jezelf verkiesbaar stellen: Passief kiesrecht.
Een lijsttrekker is de persoon die in verkiezingstijd het meest zichbaar is. De mensen die gekozen worden noemen we volksvertegenwoordigers

Zwevende kiezer

Verkiezingen

Wat bedoelen we met een zwevende kiezer?

Bestuurs-vormen	Volks vertegen woordiging	Dagelijks bestuur	Belangrijke rol in het bestuur
Landelijk	Parlement	kabinet
Provincie	Provinciale Staten	Gedeputeerde Staten
Gemeente	Gemeenteraad	College van B&W

eindexamensite: nl als parl dem. vraag 13, 16 en 18

Bestuurs-vormen	Volks vertegen woordiging	Dagelijks bestuur	Belangrijke rol in het bestuur
Landelijk	Parlement	Kabinet/ regering	Minister- president
Provincie	Provinciale staten	Gedeputeerde Staten	Commissaris van de Koning
Gemeente	Gemeenteraad	College van B en W	Burgemeester

Eerste en Tweede Kamer

Het aantal leden hangt af van het aantal inwoners van een Provincie. Drenhte heeft 41, Noord-Holland 51

Heeft altijd twee hoofdtaken:

- het controleren van het dagelijs bestuur

- het stemmen over wetsvoorstellen

benoemt door de Koning, voor periode van 6 jaar. 

wethouders worden gekozen door de gemeenteraad. 

de burgemeester wordt aangesteld door de regering (op aanbeveling van de gemeenteraad)

zij worden gekozen door de PS

Het verschil tussen kabinet (ministers en staatsecretarissen) en regering (ministers en Koning) is klein maar wel belangrijk. 

Wie ministers worden hangt af van welke partijen de coalitie vormen

Net als PS wisselt het aantal leden. Hoe meer inwoners, hoe meer leden. 

eindexamensite: nl als parl dem. vraag 13, 16 en 18

Kabinetsformatie in 4 stappen

1. 

2. 

3.

4.

Informateur

Een informateur gaat kijken welke partijen in de coalitie kunnen en willen en helpt bij het schrijven van het regeerakkoord. Hierin staan de belangrijkste afspraken die de coalitie de komende 4 jaar willen bereiken

Formateur

De formateur zoekt de ministers en staatsecretarissen. Hij vormt het kabinet. 

Beëdiging door Koning

De leden van het nieuwe kabinet worden door de koning beëdigd. 

Coalitie vormen

De partij met de meeste zetels mag andere partijen vragen mee te werken in hun regering. Een samenwerking van partijen noem je coalitie. Het is handig als je samen meer dan de helft van alle zetels hebt

Evenredige vertegenwoordiging

15% van de stemmen? Dan ook 15% van de zetels.

Regeren? Dan moet je samenwerken.

Meerderheidsstelsel

Hierbij is het land opgedeeld in gebieden (zie kaart VS)

In elk gebied moet je 51% hebben om de hele Staat te winnen.

Het maakt dus niet uit of je met 51% wint of met 99%. Het aantal kiesmannen dat je ermee wint is hetzelfde)