§2.2 Westerse wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Modern imperalisme in de 19e eeuw

In deze les kun je 10 punten verdienen!

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

1. kun je uitleggen enkele oorzaken en gevolg van modern imperialisme voor Europa en Afrika.

2. weet je te verwoorden welke rol de begrippen Conferentie van Berlijn en genocide, Suez-kanaal spelen bij modern imperialisme.  

Hierna: animatie-plaatje.

Doe een gokje: Wat wordt uitgebeeld met bovenstaande animatie?

Modern imperialisme (1870-1914)

Omschrijving (definitie) imperialisme (1850-1920): het streven naar een groot rijk onder macht van een keizer of één volk. Kortom, je rijk (imperium) uitbreiden!

Imperialisme is echt wat anders dan kolonialisme (1500-1850). Kolonialisme start in tijdvak 5 (Ontdekkers & Hervormers) en gaat over overzeese handel drijven in kustgebieden vanuit handelsposten over de hele wereld.

Imperialisme start in tijdvak 8 (Burgers & Stoommachines)

Imperialisme heeft meer als doel om gebieden te veroveren (alleen in Afrika en zuidoost-Azië) om aan jouw eigen land toe te voegen en er wordt veel meer gebruik/misbruik gemaakt van de grondstoffen (bv katoen, rubber, olie) in de kolonie.

Kolonialisme

Imperialisme

Oorzaken modern imperialisme:

• Economische oorzaak: West-Europese landen hebben grondstoffen (bv rubber, olie) nodig voor de groeiende industrie. Met deze grondstoffen worden producten in een West-Europees land gemaakt, en ook verkocht in het eigen imperium (afzetgebied).
• Politieke oorzaak: een groot rijk (imperium) geeft (militair) aanzien en macht.
• Culturele oorzaak: verspreiding van christendom. Ook is sprake van een superioriteitsgevoel. Het blanke ras is superieur (het beste) en moet uit morele plicht beschaving brengen / opvoeden (bv kleding, taal, gewoonten, onderwijs, ziekenhuizen bouwen, wegen en spoorlijnen aanleggen). Gevolg: Europanisering (verspreiding van de Europese cultuur).

Bij deze prent stond: ‘Frankrijk zal in staat zijn om de beschaving, de rijkdom en de vrede naar Marokko te brengen.’ De vrouw is Marianne, het symbool van Frankrijk. Een hoorn is het symbool van overvloed.

Wedloop (race) om Afrika:

Volgende dia: Google maps kaarsrechte lijnen in Afrika

Om afspraken te maken over de verdeling van het werelddeel (continent) Afrika, roept de Duitse kanselier Otto van Bismarck vertegenwoordigers van West-Europese landen (bv Engeland, Frankrijk, Italië, België, Spanje, Portugal en Duitsland) in 1884 bij mekaar in de conferentie (vergadering) van Berlijn. 

Wie is in deze conferentie de grote afwezige? De Afrikanen zelf! 

In deze conferentie worden lukraak grenzen (letterlijk met een liniaal) getrokken, waardoor verschillende Afrikaanse stammen in 1 land samen komen te wonen. Gevolg: nog steeds burgeroorlogen tussen Afrikaanse stammen. 

Tien jaar later bestaat bijna heel Afrika uit West-Europese kolonies die grote gebieden bezetten: hun legers veroveren gebieden en houden de bevolking in bedwang en worden onderdrukt. Enkele Afrikaanse bevolkingsgroepen worden zelfs systematisch (met een voorbedacht plan) volledig uitgemoord (genocide).

Vrijwel heel Afrika wordt bestuurd door een Europees moederland.

Hierna: Google maps Noord-Affrika.

46 keer zo groot als Nederland.

Hierna: quizvraag.

Tijdens de conferentie van Berlijn werd....

Hierna: Sleepvraag.

1. Afrika verdeeld onder West-Europese landen
2. Azië verdeeld onder West-Europese landen
3. Australië verdeeld onder West-Europese landen
4. Zuid-Amerika verdeeld onder West-Europese landen

Sleep op de juiste plaats: 

Europeanen                          in de kolonies grondstoffen voor hun industrie.

Europeanen gebruikten hun kolonies als afzetgebied door hun producten te 

kochten

verkochten

kopen

verkopen

Wat hoort NIET bij het denken met een superioriteitsgevoel?

Hierna: filmpje ± 9 min.

1. Het gevoel dat je meer waard bent dan de ander
2. De Europese beschaving is beter dan andere beschavingen
3. De Europeanen waren onder de indruk van de Afrikaanse cultuur
4. De Aziaten moesten de Europese leiders gehoorzamen

Welke drie Europese landen werden genoemd die massaal het modern imperialisme hebben toegepast in het werelddeel Afrika?

1. Engeland, Frankrijk en Spanje
2. Nederland, Engeland en Frankrijk
3. Duitsland, Spanje en Engeland
4. Frankrijk, Engeland en Duitsland.

Het modern imperialisme begint in 1870 en eindigt in 1914.

Waarom in 1914?

1. In 1914 worden vrijwel alle Afrikaanse landen onafhankelijk.
2. In 1914 start de Eerste Wereldoorlog
3. In 1914 wordt de stoommachine uitgevonden.
4. In 1914 wordt het Suez-kanaal geopend.

Bekijk hiernaast de wereldkaart.

De paarse kleur is...

1. Brits grondgebied
2. Italiaans grondgebied
3. Frans grondgebied
4. Duits grondgebied

Bekijk hiernaast de wereldkaart.

De gele kleur is...

1. Duits grondgebied
2. Nederlands grondgebied
3. Brits grondgebied
4. Spaans grondgebied

Welk land in Europa heeft tijdens het modern imperialisme (1870-1914) het meeste gebied 'veroverd'?

1. De Verenigde Staten
2. Groot-Brittannie
3. Frankrijk
4. Duitsland

Bekijk hiernaast een print screen van 9:30.

Wat wordt uitgebeeld?

Hierna: sleepvraag.

1. De verkoop van overtollige producten op de Europese markt
2. Een oorzaak van het ontstaan van industrialisatie
3. Het gevolg van de aanleg van het Suez-kanaal
4. Geen van de genoemde antwoorden is juist

Hieronder zie je 3 oorzaken van het ontstaan van het modern imperialisme (1870-1914).

Sleep deze 3 oorzaken naar het juiste groene vak:

Hierna: kleine evaluatie-opdracht.

Politieke oorzaak

Culturele oorzaak

Economische oorzaak.

Verspreiding van christendom. Ook is sprake van een superioriteitsgevoel.

een groot rijk (imperium) geeft (militair) aanzien en macht.

West-Europese landen hebben grondstoffen (bv rubber, olie) nodig voor de groeiende industrie.

Zet de cijfers 1 t/m 4 onder mekaar.
Schrijf 4 dingen op die je hebt geleerd in deze les: