De Brug 1+2+3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Planning

1 Controle spullen/

afwezigen 

2 Kies je route 

3 Uitleg De Brug 1

4 Opdrachten maken De Brug 1

Begrippen De Brug 1

1  aardgas                             

2 aardolie

3 bruinkool

4 fossiele brandstoffen

5 kernenergie 

6 natuurlijk broeikaseffect 

7 radioactiviteit 

8 steenkool

9 uitputbare energiebronnen 

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen
  
• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen 
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  

Energieverbruik stijgt door:

1 Bevolkingsgroei (2040 zijn er 9 miljard mensen)

2 Toename welvaart (meer vervoer, transport, industrie, bouw)

Fossiele brandstoffen

Steenkool, aardolie en aardgas zijn gevormd uit resten van planten, bomen en dieren.

Fossiele brandstoffen: brandstof die in miljoenen jaren is gevormd uit planten-, bomen- en/of dierenresten (aardolie, aardgas, bruinkool of steenkool).

Hier zie je overblijfselen van een plant (varen) in steenkool.

Steenkool

steenkool hoe werkt het?

Winnen we uit gesteentelagen van 300 tot 350 miljoen jaar oud. ​ (carboon)

-Warm en vochtig, tropisch klimaat.​

-Veel water, dode planten en bomen werden veen.​

-Honderden meters stapelden zich op over de miljoenen jaren.​

-Veen werd samengeperst​

         -Toename druk en temperatuur​

      - Water en gassen uit het veen​

      - Toename kool- en zuurstof​

      -Inkoling​

        -Bruinkool​

        -Steenkool.​

​

​

aardolie

0

Aardolie

Komt uit gesteenten van miljoenen jaren oud.

1. Plankton, bacteriën en algen stierven af.
   
2. Resten raakten op de zeebodem bedekt onder laagjes klei, zand of kalk.
   
3. Door toename druk en temperatuur:
   - veranderden zand, klei en kalk in zandsteen, schalie en kalksteen;
   - ontstond aardolie in die gesteentelagen.

Aardgas

Aardgas ontstaat uit resten van planten en bomen, maar ook uit resten van algen, bacteriën en plankton.

Vaak samen met steenkool en aardolie.

Aardgas kan bewegen in de aardkorst tot het een ondoorlatende laag tegen komt.

0

Planning

1 Controle spullen/

afwezigen 

2 Opdrachten bespreken De Brug 1

3 Korte video

4 Uitleg natuurlijk broeikaseffect vs versterkt broeikaseffect.

5 Maakwerk 

Begrippen De Brug 1

1  aardgas                             

2 aardolie

3 bruinkool

4 fossiele brandstoffen

5 kernenergie 

6 natuurlijk broeikaseffect 

7 radioactiviteit 

8 steenkool

9 uitputbare energiebronnen 

natuurlijke broeikaseffect

versterkte broeikaseffect

Broeikasgassen

Broeikasgassen:

• koolstofdioxide (CO2)
• methaan (CH4)
• waterdamp (H2O)

Het toenemen van de concentratie van broeikasgassen onder invloed van de mens waardoor de atmosfeer steeds meer warmte vasthoudt.

Gevolgen versterkt broeikaseffect:

• Zeespiegelstijging 
• Gemiddeld hogere temperaturen
• Meer hittegolven
• droogte
• misoogsten
• watertekorten
• Wanneer het regent zal de neerslagintensiteit veel groter zijn.

https://schooltv.nl/video/broeikaseffect-de-dampkring-en-het-broeikaseffect/

Het vasthouden van warmte door broeikasgassen in de atmosfeer, waardoor de aarde leefbaar is.

Zonder natuurlijk broeikaseffect gemiddelde tempetuur -18 graden Celsius!

Geef antwoord op de leerdoelen

Planning

1 Controle spullen/

afwezigen 

2 Controle hw+ bespreken

3 Kies je route 

4 Uitleg De Brug 2

5 Opdrachten maken De Brug 2

Route A

1 Je leest de teksten op blz 76+77

2 Je maakt alle opdrachten

Je werkt zelfstandig. In stilte.

Route B

1 Je doet mee met de uitleg

2 Je neemt aantekeningen over

Je maakt de verkorte route.

Begrippen De Brug 2

1 hernieuwbare energiebronnen

2 duurzame energie

3 waterkracht

4 zonne-energie

5 windkracht

6 aardwarmte/geothermie

7 biomassa

Hernieuwbare energiebronnen 

Kenmerk hernieuwbare bronnen

1. ze raken nooit op 

2. er komen geen schadelijke stoffen vrij

Zonne energie

Met zonne-energie wekken we elektriciteit op en verwarmen we water. 

Zonnepanelen zetten zonne-energie om in elektriciteit.

Voor en Nadelen

Voor en nadelen

+Duurzaam en schoon

-Hoge kosten

-afhankelijk van de zon.

Zonnecollectoren verwarmen water

Windenergie

Windenergie wordt gebruikt voor het opwekken van elektriciteit.

Voor en Nadelen

+Duurzaam en shoon

+ Nederland heeft veel wind

+kosten vergelijkbaar met fossiele energie

- horizonvervuiling

- betrouwbaarheid

Aardwarmte

Voor en Nadelen

+ Duurzaam en schoon

- Heel erg duur in Nederland 

Planning

1 Controle spullen/

afwezigen 

2 Bespreken: opdrachten De Brug 1

3 Video

4 Uitleg De Brug 2 

5 Maakwerk De Brug 2

Route A

1 Je leest de teksten op blz 76+77

2 Je maakt alle opdrachten

Je werkt zelfstandig. In stilte.

Route B

1 Je doet mee met de uitleg

2 Je neemt aantekeningen over

Je maakt de verkorte route.

We hebben in Nederland geen duurzame energie van waterkracht omdat we geen of weinig reliëf hebben.

Andere buurlanden als Frankrijk en Duitsland hebben dit wel. 

Duurzame energie: Waterkracht

Biomassa

 Biomassa bestaat uit planten- en dierenresten Biomassa verbranden we in energiecentrales om elektriciteit op te wekken. 

Voor en Nadelen

+goedkoop
+bio brandstof

- Co2

-veel ruimte 

-ontbossing

Biobrandstof

In NL is 50% van duurzame energie uit biomassa!

Maakwerk

Opdrachten van De Brug 2

Planning

1 Controle spullen/

afwezigen 

2 Opdrachten De Brug 2 bespreken 

3 Video steenkool --> opwekken elektriciteit 

4 Uitleg De Brug 3

5 Opdrachten maken De Brug 3