B 6 + 7

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vertering

Spijsvertering

waarom eet je jezelf niet van binnenuit op?

Vertering

Het verteringsstelsel

Verteringsstelsel = een lange buis waarin voedingsstoffen worden afgebroken en worden opgenomen in het lichaam

Het verteringsstelsel heeft verschillende onderdelen met een eigen taak

Vertering

Vertering = het kleiner maken van voedingsstoffen

- Kneden en in stukjes maken

- Verteringssappen

Verteringssappen

Enzymen helpen bij het kleiner maken van het voedsel

Enzymen zitten in verteringssappen die worden afgegeven door verteringsklieren

De weg van het voedsel

- mond

- slokdarm

- maag

- twaalfvingerige darm

- dunne darm

- dikke darm

- endeldarm

Kauwen

Kauwen vergroot het oppervlakte van het te verteren voedsel

Gebitselementen

Gebitselementen zijn de tanden en kiezen

Er zijn drie soorten gebitselementen:

Snijtanden: gebruik je om stukken van het voedsel af te bijten

Hoektanden: gebruik je ook om eten af te bijten, maar zijn iets puntiger

Kiezen: vermalen het voedsel

Gebitsformule:

Neem dit schema over in je schrift en vul hem in

Mondholte, keelholte en slokdarm

.

Speeksel: water, slijm, enzym (amylase)

slijm heeft nog andere functie: verhoogt glijbaarheid voedsel -> makkelijk inslikken

Darmperistaltiek

4

Maag

Maag

• Maag maakt maagsap
• Verteerd eiwitten
• Tijdelijke opslagplaats
• Maagportier laat genoeg door naar de volgende stap
  

Maag

.

Maagsap: zoutzuur, water, enzym(pepsine)

Spieren

Maagportier

spieren spannen en ontspannen, continu beweging om voedselbrij te kneden en te mengen met verteringssappen

functie zoutzuur: bacterien doden

Twaalfvingerige darm

- 12 duimbreedtes lang

- peristaltische beweging

- Afvoerbuizen van alvleesklier en (lever/) galblaas

Alvleesklier

De alvleesklier maakt alvleessap

Alvleessap komt in de twaalfvingerige darm bij het voedsel

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

.

Gal: emulgeren (vetten)

Alvleessap: Amylase, Lipase, 

Peptidase

vet verdelen in kleinere druppels, oppervlaktevergroting, zodat enzym dat vet verteert er beter bij kan

galblaas: opslag gal

uitleggen hoe verteringssappen in 12 vingerige darm komen

via galbuis en afvoerbuis

Maak opdr 31 en 32 

Dunne darm

.

Groot oppervlak: darmplooien en darmvlokken

opname verteerde voedingsstoffen in bloed

Dikke darm, blindedarm en endeldarm

Blindedarm: geen functie bij vertering

Appendix: wormvormig aanhangsel

Dikke darm: wateropname in bloed

Endeldarm: opslag tot ontlasting

Anus: kringspier die endeldarm afsluit

Darmperistaltiek

Hoe komt het dat voedsel ook naar je maag gaat als je ondersteboven hangt?

Twaalfvingerige darm

- verteringssappen uit lever:

gal (via galblaas) -> VETTEN emulgeren

- verteringssappen uit alvleesklier:

enzymen voor EIWITTEN, KOOLHYDRATEN, VETTEN